Mặc dù có thông tin Mỹ khiến tàu chở dầu của Iran huỷ giao hàng cho Venezuela, song Reuters dẫn thông tin từ hãng theo dõi tàu thuyền Refinitiv Eikon cho hay 4 tàu đầu tiên đã cập cảng Venezuela và con tàu thứ 5 dự kiến vào vùng biển quốc gia Nam Mỹ này trong ngày hôm nay (31.5).
Chính phủ Venezuela đã trả tiền mua nhiên liệu của Iran theo giá thị trường. Ở một thế giới khác, đây là một giao dịch thương mại thông thường, nhưng không phải trong trường hợp với Iran và Venezuela.
Hồi tháng 4, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã ra lệnh cho Hải quân Mỹ điều tàu vào vùng biển Caribbea, được cho là thực hiện nhiệm vụ chống ma túy. Tuy nhiên đã có lo ngại rằng khi các tàu chở dầu của Iran tiếp cận bờ biển Venezuela, tàu chiến Mỹ sẽ thách thức tiến trình của chúng. Nhưng trên thực tế không có sự cố lớn nào xảy ra.
Tờ Asia Times nhận định, Mỹ không chặn các tàu Iran không phải vì Iran hay Venezuela, mà vì sự hiện diện của Trung Quốc ở đằng sau cả hai nước.
Trung Quốc có liên kết thương mại sâu sắc với Iran, và nước này đã dần phát triển các mối liên kết như vậy với Venezuela. Trong đại dịch COVID-19 toàn cầu, Trung Quốc đã cung cấp hàng hóa quan trọng cho cả hai nước. Nhưng quan trọng là, tại Liên Hợp Quốc, Trung Quốc đã thẳng thừng chống lại chính sách thay đổi chế độ do Mỹ thúc đẩy chống lại cả hai quốc gia. Chính “chiếc khiên” Trung Quốc này đã “cứu” các tàu chở dầu của Iran đi qua phong toả của Mỹ ở Venezuela.
Ngay từ hai thập kỷ trước, Trung Quốc đã chống lại mọi cuộc đối đầu trực tiếp với Mỹ. Năm 1999, máy bay ném bom của Mỹ, dưới sự chỉ huy của NATO, đã tấn công Đại sứ quán Trung Quốc tại Belgrade. Mỹ và NATO cho biết đây là cuộc tấn công tình cờ - và đến giờ vẫn nói vậy - mặc dù có bằng chứng cho thấy đó là một cuộc tấn công có chủ ý. Trong bốn ngày, chính phủ Trung Quốc cho phép các cuộc biểu tình chống Mỹ ở Trung Quốc, nhưng sau đó mọi thứ hạ nhiệt (Mỹ đã bồi thường). Chuyện không có gì ầm ĩ nữa.
Không có hành vi như vậy trong thời điểm hiện tại. Theo Asia Times, nếu một sự cố như vậy xảy ra vào thời điểm này, Trung Quốc sẽ không tha thứ và sẽ biến nó trở thành một sự cố quốc tế, đưa vấn đề lên Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc -nơi Trung Quốc là uỷ viên thường trực.
Càng ngày, Trung Quốc càng ủng hộ cả Iran và Venezuela. Trung Quốc có mối liên hệ kinh tế sâu sắc với Iran - vốn là trung tâm của Sáng kiến Vành đai và Con đường.
Ở cả Iran và Venezuela, Trung Quốc đã hỗ trợ ứng phó COVID-19 bằng cách gửi nhân viên y tế và thiết bị.
Năm tàu chở dầu của Iran rời Bandar Abbas với đích đến là Venezuela. Chuyến đi này rất khác với hành trình tàu chở dầu Grace 1 của Iran qua biển Địa Trung Hải tới Syria - con tàu đó đã bị lực lượng Anh bắt giữ tại Gibraltar vào năm 2019, và nó đã trở thành một sự cố quốc tế. Lần này không có gì như thế xảy ra.
Không có khả năng Mỹ sẽ cho phép các tàu chở dầu của Iran vào vùng biển Venezuela nếu không cảm thấy rằng chúng có sự hậu thuẫn của Trung Quốc (và đằng sau là Nga).
