“Tôi đã hủy các cuộc đàm phán với Trung Quốc. Tôi không muốn nói chuyện với Trung Quốc ngay bây giờ” - Bloomberg dẫn lời Tổng thống Mỹ phát biểu hôm 18.8 tại Yuma, Arizona.
Tuyên bố của ông Donald Trump đặt ra câu hỏi về tương lai của thỏa thuận thương mại Mỹ-Trung, hiện là điểm ổn định nhất trong mối quan hệ song phương ngày càng căng thẳng.
Theo thỏa thuận thương mại giai đoạn một, có hiệu lực vào tháng Hai, cứ 6 tháng hai bên sẽ thảo luận một lần để xem xét lại việc thực hiện. Phó Thủ tướng Trung Quốc Lưu Hạc được cho là sẽ tổ chức một cuộc họp trực tuyến với Đại diện Thương mại Mỹ Robert Lighthizer và Bộ trưởng Tài chính Mỹ Steven Mnuchin vào ngày 15.8, nhưng nó đã bị hoãn vô thời hạn.
Trong khi Trung Quốc đang thực hiện nhiều thay đổi cơ cấu mà nước này đã hứa về các vấn đề như bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ, thì việc mua hàng hóa của Mỹ vẫn ở mức thấp hơn mức cần thiết để đạt được các mục tiêu đã hứa, và hầu như không có cơ hội để thực hiện do ảnh hưởng của đại dịch COVID-19 với nền kinh tế toàn cầu.
Theo Bloomberg, sự sụp đổ của thỏa thuận thương mại Mỹ-Trung có nguy cơ dẫn đến sự trở lại của cuộc chiến thuế quan ăn miếng trả miếng gây tổn hại đến thương mại và các công ty trên toàn thế giới.
“Thỏa thuận thương mại giai đoạn một là điểm sáng trong mối quan hệ Mỹ-Trung” - Charles Freeman, Phó chủ tịch cấp cao phụ trách Châu Á tại Phòng Thương mại Mỹ, nói với Bloomberg TV hôm 18.8. "Tôi chắc chắn rằng Tổng thống khi xem xét cuộc bầu cử Mỹ và các thị trường cổ phiếu sẽ nhận ra rằng việc thực hiện các cam kết của Trung Quốc có nhiều thách thức, nhưng có lẽ việc xé bỏ hoàn toàn thoả thuận còn tồi tệ hơn nhiều”.
Trả lời câu hỏi liệu Mỹ có rút khỏi thỏa thuận giai đoạn một hay không, Tổng thống Donald Trump nói: "Chúng ta sẽ xem điều gì sẽ xảy ra”.
Việc chấm dứt thỏa thuận sẽ yêu cầu một thông báo bằng văn bản và có hiệu lực 60 ngày sau đó, trừ khi cả hai bên đồng ý vào một ngày khác.
Thỏa thuận thương mại giai đoạn 1 giữa Mỹ và Trung Quốc được ký kết tại Washington vào giữa tháng Giêng và có hiệu lực 1 tháng sau đó. Tuy nhiên, cho đến nay, Trung Quốc chưa đạt được các khoản mua đã cam kết là mua thêm 200 tỉ USD hàng hóa của Mỹ trong 2 năm tới.
Theo Viện Kinh tế Quốc tế Peterson (PIIE), Trung Quốc đáng lẽ phải mua tổng cộng 142,7 tỉ USD hàng hóa của Mỹ vào cuối năm nay, nếu tính theo dữ liệu xuất khẩu của Mỹ. Còn nếu sử dụng dữ liệu nhập khẩu chính thức của Trung Quốc, Bắc Kinh sẽ phải mua 172,7 tỉ USD trong năm nay.
Tuy nhiên, trong nửa đầu năm 2020, Trung Quốc đã mua ít hơn 25% tổng lượng sản phẩm được nhắm mục tiêu trong cả năm dựa trên cả hai bộ thống kê. Dữ liệu không bao gồm việc Trung Quốc mua các dịch vụ của Mỹ, PIIE cho biết.