Thế giới đang nín thở chờ quyết định của Tổng thống Mỹ về Iran. Vào lúc 14h ngày 8.5, giờ Washington (tức 1h sáng 9.5, giờ Việt Nam), Tổng thống Mỹ Donald Trump công bố quyết định về tương lai của thỏa thuận hạt nhân Iran. Thời hạn chót để ông Donald Trump quyết định có áp đặt lại chế tài lên Iran hay không là 12.5.
Quyết định này là cơ hội để củng cố triết lý “Nước Mỹ trên hết” của ông Donald Trump, nhưng cũng gây hậu quả không thể biết trước, mà kịch bản xấu nhất là có thể dẫn đến chiến tranh với Iran. Reuters dẫn lời các nhà ngoại giao cho hay, nếu ông Donald Trump quyết định ban hành lại chế tài Iran thì không chỉ là 1 đòn giáng mạnh đối với thỏa thuận 2015 mà còn có thể khiến Iran trả đũa bằng cách tái tiếp tục chương trình vũ khí hạt nhân hoặc trừng phạt các đồng minh của Mỹ ở Syria, Iraq, Yemen, và Lebanon.
Ông Donald Trump đã liên tục dọa rút khỏi Kế hoạch hành động toàn diện chung (JCPOA) 2015 - tên gọi chính thức của thỏa thuận hạt nhân Iran, vì theo ông, nó không đề cập đến chương trình tên lửa đạn đạo của Iran cũng như vai trò của Iran trong các cuộc chiến ở Syria và Yemen, và không ngăn cản Tehran phát triển vũ khí hạt nhân vĩnh viễn.
Các nhà lãnh đạo Châu Âu cảnh báo rằng, việc Mỹ rút khỏi JCPOA sẽ khiến công sức duy trì thỏa thuận mang tính bước ngoặt giữ vũ khí khỏi tay Iran suốt 2 năm qua đổ hết xuống sông bể.
Ông Donald Trump muốn Anh, Pháp và Đức - trong nhóm P5+1 cùng Nga và Trung Quốc - thay đổi các điều khoản theo hướng cứng rắn hơn. Tuy nhiên, Anh, Pháp, và Đức vẫn cam kết với thỏa thuận 2015. Bộ trưởng Quốc phòng Pháp Florence Parly cho biết, thỏa thuận này dù chưa hoàn hảo nhưng là khởi đầu của hòa bình trong 1 khu vực lúc nào cũng chực bùng nổ.
Tổng thống Iran Hassan Rouhani hôm 8.5 tuyên bố, sẽ tìm kiếm mối quan hệ xây dựng với thế giới, và tiếp tục phát triển đất nước dù có thể bị trừng phạt. Trước đó, hôm 7.5, ông Rouhani cho biết, Iran có thể vẫn ở lại thỏa thuận hạt nhân ngay cả khi ông Donald Trump từ bỏ, và sẽ tiếp tục phát triển ngành công nghiệp dầu mỏ dù Mỹ áp đặt trừng phạt. Tuy nhiên, ông Rouhani cũng cảnh báo, sẽ quyết liệt chống lại những nỗ lực của Mỹ nhằm hạn chế ảnh hưởng của Iran ở Trung Đông.
Các thị trường tài chính cũng theo dõi sát sao quyết định của Tổng thống Mỹ. Hôm 7.5, giá dầu đã vượt ngưỡng 70 USD/thùng, lên mức cao nhất kể từ cuối năm 2014.
