Thưa Đại sứ, bà có ấn tượng đặc biệt cụ thể về phụ nữ Việt Nam không? Bà thấy có điểm chung nào giữa phụ nữ Việt Nam và phụ nữ Na Uy không?
- Tôi rất may mắn khi được bổ nhiệm làm Đại sứ Na Uy ở Việt Nam. Trong hơn 1 năm qua tôi đã gặp gỡ, làm việc với những người phụ nữ Việt Nam tuyệt vời, dù ở bất kỳ vị trí hay cương vị nào. Tôi rất ngưỡng mộ những người phụ nữ Việt Nam, sự khéo léo, tài năng, tri thức và nhiệt huyết của họ. Phụ nữ Việt Nam đang đóng vai trò ngày càng quan trọng trong mọi mặt của đời sống kinh tế xã hội, chính trị, giáo dục và đào tạo, khoa học công nghệ… Các bạn đã có nữ Chủ tịch Quốc hội đầu tiên, Phó chủ tịch Nước cũng là nữ và rất nhiều nữ lãnh đạo tài ba khác.
Phụ nữ Na Uy và Việt Nam đều là những người xây tổ ấm, đều trân trọng giá trị gia đình. Chúng ta cũng đều là những người đấu tranh bền bỉ và kiên trì cho nữ quyền.
Có điểm thú vị tôi nhận thấy là phụ nữ Việt Nam thường ca ngợi những người chồng khi họ vào bếp nấu nướng, hay làm việc nhà, trông con. Với chúng tôi, đó là việc rất bình thường. Ở Na Uy, nam nữ chia sẻ mọi công việc từ nấu nướng, dọn dẹp nhà cửa, chăm sóc và nuôi dạy con cái. Đây là kết quả của việc thay đổi nhận thức xã hội về vai trò của nam và nữ. Chúng tôi đã phải nỗ lực rất nhiều trong một thời gian dài để mọi người có cái nhìn khác đi về vai trò truyền thống của người phụ nữ.
Phụ nữ Na Uy cân đối giữa công việc và cuộc sống gia đình thế nào, thưa Đại sứ?
- Na Uy thường đứng đầu các bảng xếp hạng về bình đẳng giới trên thế giới, và chúng tôi rất tự hào về điều này. Nhưng đã có lúc Na Uy cũng giống nhiều quốc gia khác trên thế giới, phụ nữ chủ yếu ở nhà làm nội trợ. Đến nay, khoảng 70% phụ nữ Na Uy trong độ tuổi 16-70 đang đi làm, đây là tỉ lệ rất cao.
Cân bằng công việc và cuộc sống gia đình không hẳn liên quan đến khả năng của mỗi cá nhân, mà còn rất nhiều yếu tố khác góp phần. Ở Na Uy, việc phụ nữ tham gia nhiều hơn vào chính trị có ý nghĩa rất lớn trong việc đảm bảo sự cân bằng đó. Các đạo luật và quy định tiến bộ về bình đẳng giới đã được đưa ra nhằm tạo điều kiện cho phụ nữ tham gia vào mọi lĩnh vực xã hội. Bình đẳng giới, cơ hội công bằng, các dịch vụ phúc lợi ưu việt, hệ thống giáo dục tốt, các chính sách thai sản tiến bộ… góp phần giải phóng cho người phụ nữ, giúp họ có nhiều thời gian hơn cho mình và phát triển sự nghiệp.
Từ tháng 7.2019, Việt Nam điều chỉnh chính sách để người chồng được hưởng nhiều chế độ thai sản hơn trước đây, bà nghĩ sao về vấn đề này?
- Chúc mừng Việt Nam đã có những thay đổi đúng đắn và tiến bộ về mặt chính sách. Điều này sẽ góp phần thay đổi quan niệm truyền thống về việc nuôi dạy con vốn được cho là trách nhiệm của người mẹ. Thay đổi này sẽ giúp tái cân bằng sự bất bình đẳng trong xã hội, vì phụ nữ sẽ có nhiều thời gian để làm việc, tăng thu nhập, và có thêm cơ hội phát triển sự nghiệp. Trong khi đó, người cha sẽ có nhiều thời gian với gia đình hơn, gắn kết cha con sẽ chặt chẽ hơn. Chưa kể người chồng sẽ hiểu, thông cảm hơn với người vợ.
Nữ thủ tướng đầu tiên của Na Uy - bà Gro Harlem Brundtland là người bắt đầu áp dụng chính sách cho phép người cha nghỉ chăm con. Hiện ở Na Uy, chế độ nghỉ chăm con cho cả bố mẹ là 49 tuần được chia thành 3 phần: 18 tuần dành cho người mẹ, 15 tuần dành cho người cha và 16 tuần là hai bố mẹ chia nhau nghỉ.
Bà có điều gì muốn nhắn nhủ nhân ngày Quốc tế Phụ nữ 8.3 không? Cá nhân bà có lĩnh vực nào là trọng tâm để thúc đẩy hợp tác, nhất là các vấn đề liên quan tới phụ nữ và trẻ em gái trong nhiệm kỳ của mình?
- Bình đẳng giới luôn là lĩnh vực ưu tiên trong các chính sách đối ngoại của Na Uy, trong đó có nội dung Phụ nữ, Hòa bình và An ninh. Đây cũng là ưu tiên của Việt Nam trong Năm Chủ tịch ASEAN và trong vai trò thành viên không thường trực của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc. Việt Nam cũng có kế hoạch tổ chức hội thảo nhằm tăng cường vai trò của phụ nữ trong các hoạt động gìn giữ hòa bình.
Na Uy có rất nhiều kinh nghiệm trong các tiến trình hòa bình. Bài học mà chúng tôi có được từ những kinh nghiệm thực tế của mình là khi giải quyết xung đột, hòa giải và trong các tiến trình hòa bình cần có sự tham gia của phụ nữ không phải với tư cách là nạn nhân mà là những người đóng vai trò tích cực để ngăn ngừa xung đột, thực hiện hoà giải, xây dựng và duy trì hòa bình. Phụ nữ càng tham gia nhiều, nền hòa bình sẽ được duy trì lâu dài hơn. Đây là lĩnh vực Na Uy rất mong muốn hợp tác cùng Việt Nam trong thời gian tới.
Nhân dịp ngày quốc tế phụ nữ 8,3, tôi xin gửi lời chúc tốt đẹp nhất tới những người phụ nữ Việt Nam đặc biệt là độc giả của Báo Lao Động. Chúc các bạn hạnh phúc và sẽ thực hiện tốt hơn nữa mục tiêu bình đẳng giới.
