Tinh vân cỡ 6 năm ánh sáng
Tinh vân Con Cua rộng 6 năm ánh sáng, là đám mây mảnh vụn đang phát triển, hình thành từ một vụ nổ siêu tân tinh. Ánh sáng từ siêu tân tinh này lần đầu đến trái đất tháng 7.1054 và được các nhà thiên văn học ở Nhật Bản, Trung Quốc, quan sát được.
Khi ngôi sao phát nổ hình thành một ngôi sao neutron, là lõi dày đặc của một ngôi sao có kích cỡ như thành phố Chicago, Mỹ. Nó trở thành một sao xung, hay sao neutron quay nhanh, hiện nằm trong tinh vân.
Ngôi sao này quay 30 lần một giây và được coi là một trong những sao xung sáng nhất phát ra ánh sáng dưới dạng tia X và bước sóng vô tuyến có thể nhìn thấy trên bầu trời. Khi những chùm ánh sáng này quét qua trái đất, các nhà khoa học có thể lập danh mục các xung đó và xác định xem đó có phải là một sao xung không.
Những xung vô tuyến khổng lồ
Sao xung trong tinh vân Con Cua có thể đầy năng lượng gấp hàng trăm lần so với những gì mà các nhà nghiên cứu nhận định trước đây, theo nghiên cứu công bố trên tạp chí Science.
Nó phóng ra các xung sóng vô tuyến sáng dài mili giây, được gọi là các xung vô tuyến khổng lồ, đi kèm với các xung tia X.
Phát hiện này do một nhóm các nhà khoa học toàn cầu tìm ra thông qua dữ liệu từ kính viễn vọng NICER của NASA đặt trên Trạm Vũ trụ Quốc tế (ISS). Kính thiên văn NICER được sử dụng để quan sát sao xung của Tinh vân Con Cua trong khoảng thời gian từ tháng 8.2017 đến tháng 8.2019.
Kính thiên văn trên mặt đất như kính thiên văn 34 mét tại Trung tâm Công nghệ Không gian Kashima ở Nhật Bản và kính thiên văn 64 mét tại Trung tâm Không gian sâu Usuda của Cơ quan Thám hiểm Vũ trụ Nhật Bản cũng tham gia nghiên cứu.
“Trong số hơn 2.800 sao xung được xếp vào danh mục, sao xung Con Cua là một trong số ít phát ra các xung vô tuyến khổng lồ. Các xung này xảy ra không thường xuyên và có thể sáng hơn hàng trăm đến hàng nghìn lần so với các xung thông thường” - Teruaki Enoto, tác giả và trưởng nhóm cụm nghiên cứu tiên phong RIKEN ở Wako, tỉnh Saitama, Nhật Bản, cho biết.
Ông nói thêm: "Sau nhiều thập kỷ quan sát, chỉ có Con Cua cho thấy có thể tăng cường các xung vô tuyến khổng lồ của nó với sự phát xạ từ các phần khác của quang phổ".
Nhóm nghiên cứu đã có thể phân tích lượng dữ liệu vô tuyến và tia X lớn nhất từng được thu thập đồng thời từ một sao xung, mở rộng phạm vi năng lượng đã biết lên hàng nghìn.
Nhóm nghiên cứu đã thu thập được 3,7 triệu vòng quay sao xung và 26.000 xung vô tuyến khổng lồ từ sao xung.
Các xung vô tuyến khổng lồ xảy ra trong vòng một phần triệu giây và có thể không đoán trước được cho đến khi chúng xảy ra. Sau đó, chúng phát ra các xung đều đặn. Độ chính xác của NICER cho phép ghi lại tia X trong vòng 100 nano giây kể từ khi phát hiện.
Mở khóa bí ẩn vũ trụ
CNN cho hay, hiểu thêm về những xung vô tuyến khổng lồ này mang tới hiểu biết sâu hơn về các chớp sóng vô tuyến bí ẩn di chuyển hàng triệu và hàng tỉ năm ánh sáng để tới trái đất.
Một số nhà khoa học tin rằng cơ học đằng sau nguồn gốc của các xung vô tuyến khổng lồ từ các sao xung cũng có thể giống với nguồn gốc các chớp sóng vô tuyến. Nguồn gốc của chớp sóng vô tuyến tới nay vẫn là bí ẩn vũ trụ mà các nhà khoa học đang tìm lời giải.
Các nhà khoa học cho rằng, những chớp sóng vô tuyến xảy ra bên ngoài dải ngân hà có mối liên quan tới các sao xung.
"Tuy nhiên, mối quan hệ giữa hai yếu tố này vẫn còn gây tranh cãi, và những phát hiện này cùng với những khám phá sắp tới liên quan đến chớp sóng vô tuyến sẽ giúp chúng ta hiểu được mối quan hệ giữa những hiện tượng này" - nhà khoa học Teruaki Enoto nói.
