Không khí lạnh cực mạnh tràn vào Trung Quốc qua Tân Cương ngày 13.12 với những cơn gió mạnh kích hoạt cảnh báo cao nhất về gió giật.
Không khí lạnh nhanh chóng hướng về phía đông, bao trùm thủ đô Bắc Kinh của Trung Quốc.
Trong vòng vài ngày, không khí lạnh băng qua sông Dương Tử và mang tuyết rơi đến những vùng đồi núi xa ở phía nam như Quảng Đông.
Mùa đông lạnh giá thường xảy ra ở Trung Quốc. Nhưng nhiệt độ giảm sâu hơn đáng kể và đợt rét đậm rét hại lần này kéo dài cho thấy có thể có sự rò rỉ từ dải không khí lạnh tròn di chuyển quanh Bắc Cực, thường được gọi là lốc xoáy vùng cực (polar vortex), Reuters chỉ ra.
Lốc xoáy vùng cực thường xoay quanh Bắc Cực và giữ để không khí lạnh vùng cực không lan sang các khu vực vĩ độ thấp hơn.
Những năm gần đây, các chuyên gia thời tiết nhận định, lốc xoáy vùng cực, vốn ở độ cao lên tới 50 km và di chuyển từ tây sang đông ở tốc độ tương đương với tàu cao tốc, là nguyên nhân gây giá rét định kỳ ở Bắc Mỹ.
“Trong 30 năm qua, Bắc Cực đã trải qua thời kỳ nóng lên nhanh nhất trên toàn cầu, được gọi là hiện tượng "khuếch đại Bắc Cực". Nóng lên dẫn đến lốc xoáy vùng cực ở Bắc Cực suy yếu, khiến không khí lạnh trong lốc xoáy dễ dàng di chuyển về phía nam, góp phần làm xuất hiện các đợt không khí lạnh" - Shao Sun, nhà khí hậu học tại Đại học California, Irvine, Mỹ, cho hay.
Chuyên gia Sun cho biết, các đợt không khí lạnh nghiêm trọng, cùng hiện tượng nóng lên toàn cầu đều cho thấy, hệ thống khí hậu ngày càng bất ổn và việc dự báo thời tiết dựa trên mức trung bình khu vực hoặc mức trung bình hàng tháng không còn chính xác.
Tại Norilsk của Nga, thành phố cực bắc của thế giới với dân số định cư khá lớn, nhiệt độ dao động từ âm 10 độ C đến âm 19 độ C trong tuần này, tăng từ âm 20 độ C đến âm 39 độ C ghi nhận một tuần trước.
Tình hình "ấm lên" ở Norilsk - nơi cách thị trấn biên giới gần nhất Trung Quốc khoảng 2.500 km về phía bắc - trái ngược hoàn toàn với nhiệt độ giảm sâu kỷ lục ở miền bắc Trung Quốc.
Tại thành phố Đại Đồng thuộc tỉnh Sơn Tây của Trung Quốc, hơn 3 triệu cư dân ở đây trải qua nhiệt độ âm 33,2 độ C ngày 20.12. Thành phố Bảo Định ở tỉnh Hà Bắc có ở nhiệt độ âm 23,3 độ C - một kỷ lục mới với thành phố công nghiệp phía tây nam Bắc Kinh.
Woo Jin-kyu - quan chức tại Cơ quan Khí tượng Hàn Quốc tại Seoul - cho rằng, đợt không khí lạnh cực mạnh này giống như một "sự tắc nghẽn tạm thời".
“Tắc nghẽn hình thành mạnh mẽ quanh Hàn Quốc cũng như Siberia và Mông Cổ khi luồng không khí từ tây sang đông chuyển từ bắc xuống nam” - ông nói.
Các nhà dự báo thời tiết Trung Quốc cho hay, đợt không khí lạnh bất thường ở Trung Quốc có thể kết thúc vào khoảng 22.12 ở phía bắc và ngày 23.12 ở khu vực miền trung và miền đông, với nhiệt độ tăng lên để đạt mức bình thường của cuối tháng 12.
Việt Nam cũng đang chịu ảnh hưởng liên tiếp của các đợt không khí lạnh mạnh. Trong bản tin không khí lạnh tăng cường và rét mới nhất của Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia, ngày 21.12, do ảnh hưởng của không khí lạnh tăng cường nên ở vịnh Bắc Bộ đã có gió Đông Bắc mạnh cấp 6, có lúc cấp 7, giật cấp 8.
Trong đợt không khí lạnh này, nhiệt độ thấp nhất về đêm và sáng sớm ở Bắc Bộ và Thanh Hóa, Nghệ An phổ biến từ 8-11 độ C, riêng khu vực vùng núi Bắc Bộ phổ biến 4-7 độ C, vùng núi cao có nơi dưới 3 độ C; ở khu vực từ Hà Tĩnh đến Thừa Thiên Huế phổ biến từ 13-16 độ C.
Đợt rét đậm, rét hại diện rộng này ở Bắc Bộ, các tỉnh Thanh Hóa - Nghệ An còn có khả năng kéo dài đến khoảng ngày 25.12.
