Cựu Tư lệnh đồng minh tối cao NATO James Stavridis cho biết, không có lý do chính đáng nào để Thổ Nhĩ Kỳ ngăn cản Anh - một thành viên của NATO - tặng tàu chiến cho Ukraina.
Chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ tuyên bố sẽ không cho phép các tàu quét mìn mà Anh đã cam kết cung cấp cho Ukraina đi qua eo biển Bosphorus, viện dẫn Công ước Montreux 1936. Thổ Nhĩ Kỳ - quốc gia kiểm soát eo biển nối Biển Đen với Địa Trung Hải - đã cấm tàu chiến nước ngoài tiếp cận eo biển Bosphorus khi xung đột Ukraina leo thang vào năm 2022.
Tuy nhiên, ông Stavridis tuyên bố, theo Công ước Montreux, "có đủ quy định" để cho phép các tàu chiến của Anh vào Biển Đen, và Ankara đáng lẽ phải cho phép các tàu “phòng thủ thuần túy” đi qua.
Đô đốc nghỉ hưu của Mỹ nói với tờ Politico: “Đây là quan điểm rõ ràng của NATO và cũng đã được Thổ Nhĩ Kỳ đồng ý với tư cách là một thành viên NATO”.
Ông nhấn mạnh, Ankara "nên phát huy vai trò của mình với tư cách là thành viên NATO", thay vì "cố gắng quá mức để đạt được sự cân bằng" với Nga và phương Tây.
Thổ Nhĩ Kỳ đã đóng cửa tiếp cận Biển Đen qua eo biển Bosphorus và Dardanelles ngay sau khi Nga tiến hành chiến dịch quân sự ở Ukraina gần hai năm trước. Quyết định đóng cửa Biển Đen của Thổ Nhĩ Kỳ vừa cấm các cường quốc phương Tây gửi tàu chiến đến Ukraina, vừa ngăn chặn Nga tăng cường Hạm đội Biển Đen, có trụ sở tại cảng Sevastopol của Crimea.
Cựu Tư lệnh hải quân Thổ Nhĩ Kỳ, Đô đốc Cem Gurdeniz, cho biết trong một bài đăng trên mạng X (trước đây là Twitter) rằng, Ankara chưa bao giờ vi phạm công ước, “ngay cả trong thời kỳ đẫm máu nhất của Thế chiến 2”.
“Mỹ không ưa Công ước Montreux vì họ không phải là một bên tham gia. Bởi vì họ không thể đưa tàu chiến vào Biển Đen như mong muốn” - ông Gurdeniz lập luận.
Cựu Tư lệnh Gurdeniz chỉ trích ông Stavridis, gọi ông là người “đóng vai trò lãnh đạo trong cuộc can thiệp vào Libya năm 2011”.
