Lần tăng lãi suất đầu tiên kể từ tháng 12.2018
CNN đưa tin, Ủy ban Thị trường Mở Liên bang (FOMC), hội đồng gồm các quan chức Fed chịu trách nhiệm thiết lập chính sách tiền tệ, đã tăng lãi suất quỹ liên bang thêm 0,25% lên phạm vi 0,25-0,5%. Đây là lần tăng lãi suất đầu tiên kể từ tháng 12.2018 và lần đầu tiên lãi suất tăng từ mức gần bằng 0.
FOMC nêu trong tuyên bố tăng lãi suất rằng, chiến sự Ukraina đang gây ra những tác động to lớn với con người và kinh tế. "Tác động với nền kinh tế Mỹ là không chắc chắn, nhưng trong thời gian tới, chiến sự và các sự kiện liên quan có thể tạo thêm sức ép gia tăng với lạm phát và đè nặng lên hoạt động kinh tế" - FOMC cảnh báo.
Chi phí đi vay đang tăng lên
Hiện tại, tỉ lệ thất nghiệp ở Mỹ rất thấp nhưng lạm phát lại rất cao. Mỗi khi Fed tăng lãi suất, việc đi vay sẽ trở nên đắt đỏ hơn. Điều đó có nghĩa là chi phí lãi suất cao hơn cho các khoản thế chấp, hạn mức tín dụng sở hữu nhà, thẻ tín dụng, nợ sinh viên và các khoản vay mua ôtô. Các khoản vay kinh doanh cũng sẽ đắt hơn đối với các doanh nghiệp lớn và nhỏ. Lãi suất cho khoản thế chấp có lãi suất cố định trong 30 năm trung bình là 3,85% trong tuần kết thúc vào ngày 10.3. Mặc dù mức này vẫn thấp trong lịch sử, nhưng nó đã tăng mạnh so với mức dưới 3% vào tháng 11 năm ngoái.
Tỉ lệ thế chấp cao hơn sẽ khiến việc mua nhà trở nên khó khăn hơn khi giá nhà đã tăng vọt trong thời gian COVID-19. Giá trung bình cho một căn nhà được bán vào tháng Giêng đã tăng 15,4% so với cùng kỳ năm ngoái lên 350.300USD.
Lãi suất đi vay vẫn sẽ tương đối rẻ
Chủ tịch Fed Jerome Powell cho biết ngân hàng trung ương có thể sẽ tăng lãi suất thêm sáu lần nữa trong năm nay, với lãi suất quỹ liên bang trung bình là 1,9% vào cuối năm. Mặc dù con số này sẽ so với mức 0,125% hôm 16.3, nhưng nó vẫn là mức thấp trong lịch sử. Fed từng tăng lãi suất lên tới 2,37% vào cuối năm 2018. Trước cuộc Đại suy thoái 2007-2009, lãi suất của Fed đã cao tới 5,25%.
Tuy nhiên, tác động đến chi phí đi vay trong những tháng tới sẽ phụ thuộc chủ yếu vào tốc độ tăng lãi suất của Fed. Vẫn còn nhiều tranh luận về điều đó, mặc dù Chủ tịch Jerome Powell cho biết vào tháng Giêng rằng ông tin có "khá nhiều dư địa" để tăng lãi suất mà không đe dọa thị trường việc làm.
Tin tốt cho những người tiết kiệm
Tỉ lệ chạm đáy đã trừng phạt những người tiết kiệm trong thời kỳ đại dịch. Tiền được cất giữ trong các khoản tiết kiệm, chứng chỉ tiền gửi và tài khoản thị trường tiền tệ hầu như không kiếm được gì trong suốt thời gian COVID-19 và trong phần lớn 14 năm qua.
Tuy nhiên, tin tốt bây giờ là những mức lãi suất này sẽ tăng lên khi Fed tăng lãi suất rời xa con số 0. Những người tiết kiệm sẽ bắt đầu kiếm được tiền lãi trở lại. Nhưng điều này cần thời gian để phát huy tác dụng. Trong nhiều trường hợp, đặc biệt là với các tài khoản truyền thống tại các ngân hàng lớn, tác động sẽ không xảy ra trong một sớm một chiều. Và ngay cả sau một vài đợt tăng lãi suất, tỉ lệ tiết kiệm vẫn sẽ rất thấp - dưới mức lạm phát và lợi nhuận kỳ vọng trên thị trường chứng khoán.
Thị trường sẽ phải điều chỉnh
Lãi suất 0% của Fed đã mang lại hiệu quả đáng kinh ngạc cho thị trường chứng khoán. Lãi suất bằng 0 làm giảm lãi suất trái phiếu chính phủ, về cơ bản buộc các nhà đầu tư phải đặt cược vào các tài sản rủi ro như cổ phiếu. Nhưng lãi suất cao hơn cũng có thể là một thách thức đối với thị trường chứng khoán, vốn đã trở nên quen với việc - nếu không muốn nói là nghiện - kiếm tiền dễ dàng. Thị trường đã trải qua biến động mạnh trong bối cảnh lo ngại về kế hoạch chống lạm phát của Fed. Tuần trước, Nasdaq đã rơi vào trạng thái thị trường giá xuống, báo hiệu mức giảm 20% so với mức cao trước đó.
Nhưng phần lớn thị trường sẽ phụ thuộc vào tốc độ tăng lãi suất của Fed. Ở mức tối thiểu, việc tăng lãi suất có nghĩa là thị trường chứng khoán sẽ phải đối mặt với nhiều cạnh tranh hơn trong tương lai từ trái phiếu chính phủ.
Lạm phát thấp hơn?
Mục tiêu tăng lãi suất của Fed là để kiểm soát lạm phát, đồng thời giữ nguyên sự phục hồi của thị trường việc làm. Giá tiêu dùng tăng vọt 7,9% trong tháng 2 so với năm trước, là tốc độ nhanh nhất kể từ tháng 1.1982.
Lạm phát đã trở nên tồi tệ hơn trong những tháng gần đây, song các nhà kinh tế cảnh báo nó có thể thậm chí còn tồi tệ hơn trong tháng 3 do giá hàng hóa đã tăng vọt kể từ khi Nga tiến hành chiến dịch quân sự ở Ukraina. Mọi thứ từ thực phẩm, năng lượng đến kim loại đều trở nên đắt đỏ hơn, mặc dù giá dầu đã giảm trở lại từ mức cao gần đây.
Và trong những ngày gần đây, Trung Quốc đã phải hứng chịu đợt bùng phát COVID-19 tồi tệ nhất trong hai năm, khiến các nhà chức trách phải đóng cửa các khu vực quan trọng của đất nước. Việc đóng cửa sẽ gây thêm áp lực lên các chuỗi cung ứng.
Chi phí sinh hoạt cao đang gây đau đầu về tài chính cho hàng triệu người Mỹ và góp phần đáng kể khiến tâm lý người tiêu dùng ở mức thấp trong thập kỷ.
Tuy nhiên, sẽ mất thời gian để việc tăng lãi suất của Fed giúp giảm lạm phát. Và ngay cả khi đó, lạm phát vẫn sẽ phụ thuộc vào những diễn biến trong cuộc chiến ở Ukraina, sự lộn xộn của chuỗi cung ứng và tất nhiên là cả COVID-19.
