SCMP đưa tin, các nhà nghiên cứu tại Phòng thí nghiệm trọng điểm nhà nước về sinh học tế bào có trụ sở tại Thượng Hải, Trung Quốc, đã tiến hành lần theo dấu vết tiến hóa ban đầu của biến thể COVID-19 xuất xứ từ Vương Quốc Anh, ký hiệu B117, nhưng không tìm thấy dấu vết của nó trong các mẫu virus thu thập từ người trên toàn thế giới.
Tuy nhiên, khi mở rộng tìm kiếm với đối tượng động vật, các nhà khoa học đã phát hiện ra một số dạng của chủng B117 ban đầu trên loài chó, trong đó có một mẫu được lấy ở Mỹ vào tháng 7.2020.
Theo kết quả nghiên cứu chưa được đánh giá ngang hàng đăng tải trên biorxiv.org gần đây, giáo sư Chen Luonan và các đồng nghiệp thực hiện nghiên cứu cho biết: “Các biến thể tiền thân như vậy bao gồm hầu hết hoặc tất cả các đột biến của biến thể B117 ban đầu trong quần thể họ Canidae (một họ thuộc bộ ăn thịt trong lớp động vật có vú - PV) và chúng có thể đã lây truyền trở lại con người sau một giai đoạn đột biến nhanh chóng''.
Trước đó, sự xuất hiện của biến thể B117 đã khiến các nhà nghiên cứu hoang mang. Sau khi được tách ra từ hai bệnh nhân COVID-19 ở hạt Kent phía đông nam nước Anh và ở thủ đô London vào tháng 9.2020, biến thể này nhanh chóng trở thành chủng virus thống trị ở Vương quốc Anh và nhiều quốc gia khác, lây lan nhanh hơn các chủng trước đó.
Một số chuyên gia tin rằng, biến thể này có thể xuất hiện từ các cộng đồng địa phương dưới áp lực chọn lọc của các loại thuốc kháng virus được sử dụng trong đại dịch. Đây là giả thuyết phổ biến nhất về biến thể B117.
Tuy nhiên, giáo sư Chen nói rằng, biến thể này có tới 9 đột biến khác nhau, hiếm khi được tìm thấy ở các chủng virus lây nhiễm cho con người trước đó.
Những đột biến này không xảy ra ở các gene liền kề mà lan rộng ra trên toàn bộ bộ gene của virus. Khả năng tất cả đột biến cùng xuất hiện một lúc là cực kỳ thấp.
Nhóm nghiên cứu Thượng Hải tin rằng 9 đột biến này lần lượt được tạo ra. Mô hình nghiên cứu của họ cho thấy, biến thể có thể có nguồn gốc bên ngoài Vương quốc Anh và được đột biến trên vật chủ không phải là người. Chó là đối tượng tình nghi nhiều nhất, tiếp theo là chồn hoặc mèo.
Nhưng, lý thuyết này cần có thêm nhiều bằng chứng chắc chắn để chứng minh - giáo sư virus học Qu Liandong tại Viện Nghiên cứu Thú y Cáp Nhĩ Tân - người không tham gia vào nghiên cứu - cho hay.
Các chủng virus được tìm thấy trên chó không hoàn toàn giống với chủng ban đầu được xác định ở 2 bệnh nhân Anh đầu tiên. Mặc dù số lượng trình tự bộ gene mà các nhà nghiên cứu thu được trên toàn cầu đã lên tới hàng trăm nghìn, nhưng vẫn là nhỏ so với tổng số bệnh nhân COVID-19. Một số dạng ban đầu của biến thể B117 có thể bị bỏ sót khi lấy mẫu.
Các bác sĩ thú y ở London nhận thấy sự gia tăng đột ngột các vật nuôi - bao gồm cả chó và mèo - bị triệu chứng tim nặng, cụ thể là viêm cơ tim, vào đầu năm 2021, và nhiều con vật trong số này có kết quả dương tính với biến thể B117, theo một báo cáo của Reuters hồi tháng 3.
Con người và động vật có hệ thống miễn dịch khác nhau và thường rất khó để virus lây nhiễm từ loài này sang loài khác.
Nhóm nghiên cứu của Giáo sư Chen cho rằng, biến thể B117 có một chiến lược tiến hóa độc đáo là tăng khả năng lây nhiễm, vì vậy nó có thể lây lan dễ dàng hơn từ vật chủ này sang vật chủ khác, nhưng đồng thời cũng giảm số lượng bản sao mà nó tạo ra trong vật chủ.
Các nhà nghiên cứu nhận định, liệu chiến lược này có giúp biến thể B117 vượt qua khoảng cách giữa các loài hay không cần phải nghiên cứu sâu hơn.
