Hai ngoại lệ
“Có sự khác biệt đáng kể ở hoạt động cấp quốc gia và cấp ngân hàng trong khu vực. Trung Quốc có thể chịu ảnh hưởng của suy thoái thị trường. Nhật Bản có thể vẫn tăng trưởng chậm lại khi lãi suất có khả năng duy trì ở mức thấp hơn trong thời gian dài hơn, hạn chế khả năng sinh lời của ngân hàng" - chuyên gia Attila Kincses của công ty tư vấn McKinsey chia sẻ với Nikkei Asia.
Trên toàn thế giới, trong năm nay, lợi nhuận của bên cho vay đạt mức cao nhất trong 14 năm qua, theo Đánh giá thường niên về ngân hàng toàn cầu của McKinsey được công bố trong tháng 12. Doanh thu đạt 6,5 nghìn tỉ USD khi lãi suất cao hơn thúc đẩy biên lãi ròng (NIM) tăng mạnh.
Trong khi hầu hết các ngân hàng trung ương Châu Á đang theo sát động thái tăng lãi suất của Fed thì Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc cắt giảm lãi suất cơ bản 3 lần trong những tháng gần đây, phản ánh mối lo ngại của ngân hàng này với nền kinh tế đất nước đang giảm tốc và lĩnh vực bất động sản gặp khó khăn. Lãi suất cơ bản cho vay 5 năm - thước đo để thiết lập lãi suất cho vay thế chấp - ở mức 4,3%, giảm 35 điểm cơ bản (0,35%) so với đầu năm.
Việc cắt giảm lãi suất làm giảm bớt gánh nặng nợ cho các nhà phát triển và người mua nhà, giảm rủi ro với các khoản nợ xấu đặt ra cho các ngân hàng. Tuy nhiên, chính sách này cũng làm giảm biên lãi ròng, chỉ số quan trọng về khả năng sinh lời của những người cho vay.
Với các ngân hàng Trung Quốc đại lục, NIM toàn ngành trong 9 tháng đầu năm là 1,94%, giảm 13 điểm cơ bản so với một năm trước, theo dữ liệu từ cơ quan quản lý tài chính Trung Quốc.
Các ngân hàng ở Nhật Bản cũng gặp khó khăn nhưng vì lý do khác. Việc Fed tăng lãi suất khiến giá trái phiếu kho bạc Mỹ giảm, dẫn đến những người giữ trái phiếu của các ngân hàng Nhật Bản có khoản lỗ chưa thực nhận lớn.
Từ cuối tháng 3 đến cuối tháng 9, khoản lỗ chưa thực nhận với trái phiếu nước ngoài đã tăng hơn gấp đôi lên gần 4.000 tỉ yên (29 tỉ USD) tại các ngân hàng MUFG, SMFG và Mizuho.
Tại 98 ngân hàng khu vực của Nhật Bản, khoản lỗ lên tới 2,3 nghìn tỉ yên (17,3 tỉ USD), tăng hơn 6 lần.
Giống đối tác Trung Quốc, Ngân hàng Trung ương Nhật Bản duy trì lãi suất ở mức thấp để tránh làm chệch hướng quá trình phục hồi kinh tế đất nước. Tuy nhiên, ngày 20.12, Ngân hàng Trung ương Nhật Bản nâng trần lãi suất chính phủ kỳ hạn 10 năm từ 0,25% lên 0,5%. Động thái của Ngân hàng Trung ương Nhật Bản dường như báo hiệu khả năng sẽ có siết chặt chính sách tiền tệ.
Những xu hướng khác
Ngược lại, lĩnh vực tài chính ở các nền kinh tế nhỏ hơn như Singapore đang được hưởng lợi từ việc tăng lãi suất. Các ngân hàng lớn nhất ASEAN tính theo tài sản - DBS Group Holdings, Oversea-Chinese Banking Corp và United Overseas Bank, đều đến từ Singapore hoặc có trụ sở tại Singapore - lấy tín hiệu từ Fed để thiết lập lãi suất cho các khoản vay.
Chuỗi tăng lãi suất mạnh mẽ của Mỹ làm tăng biên lãi suất của các ngân hàng Singapore. Ngân hàng lớn nhất trong 3 ngân hàng kể trên - DBS - báo cáo lợi nhuận ròng tăng 35% trong vòng 3 tháng tính đến tháng 9.
Tuy nhiên, ở những nơi khác trong ASEAN, lãi suất tăng đi kèm với rủi ro tiềm tàng.
Theo báo cáo của công ty nghiên cứu tài chính CreditSights vào tháng 10, Thái Lan có mức nợ hộ gia đình so với GDP ở mức cao nhất trong khu vực và các khoản thế chấp theo lãi suất điều chỉnh chiếm phần lớn các khoản vay mua nhà do các ngân hàng Thái Lan phát hành.
Trong khi đó, các tổ chức tài chính ở Hàn Quốc và Ấn Độ có câu chuyện tương tự Singapore. KB Financial Group, tập đoàn tài chính hàng đầu của Hàn Quốc tính theo tài sản cho hay, trong 3 quý đầu năm, lợi nhuận lãi ròng tăng 19% so với cùng kỳ lên 8,3 nghìn tỉ won (6,4 tỉ USD).
Tại Ấn Độ, NIM của các ngân hàng thương mại hoặc ngân hàng do ngân hàng trung ương quản lý tăng 22 điểm cơ bản lên 3,1% trong năm trong quý tính từ tháng 7 đến tháng 9 - mức cao nhất trong một năm, theo CareEdge.
Nhưng trong khi các ngân hàng trên khắp Châu Á bước vào năm mới với một nền tảng vững chắc hơn, các nhà phân tích cho rằng, chi phí tài chính cao hơn vốn đang hỗ trợ cho các ngân hàng cũng có thể dẫn đến trở ngại trong tương lai.
Trong báo cáo tháng 12, CreditSights cảnh báo, lãi suất cao hơn và hoạt động kinh doanh chậm lại sẽ dần làm suy yếu khả năng trả nợ của người đi vay. Tức các ngân hàng có thể thu lợi nhuận, nhưng khách hàng của họ có thể bị thiệt hại.
