Bản đồ chính xác nhất của dải Ngân hà
Nhóm nghiên cứu Trung tâm Sinh học Vũ trụ Tây Ban Nha (CAB) đã trình bày bản đồ chính xác nhất cho tới nay của dải Ngân hà và mô tả sự tồn tại của Chỏm Thiên Vương - tập hợp những ngôi sao xanh nóng hơn mặt trời.
Nhóm nghiên cứu đã lập bản đồ về “vùng lân cận mặt trời” của trái đất bằng cách sử dụng kính viễn vọng Gaia của Cơ quan Vũ trụ Châu Âu. Bản đồ mô tả chi tiết các nhánh xoắn ốc của các ngôi sao tạo nên dải Ngân hà. Chúng bao gồm Orion (Lạp Hộ) - nơi có hệ mặt trời; Anh Tiên (Perseus) - ở rìa ngoài của thiên hà; Nhân Mã (Sagittarius) - hướng về phía trung tâm của dải Ngân hà.
Nhóm nghiên cứu do nhà khoa học Michelangelo Pantaleoni González và Jesús Maíz Apellániz dẫn đầu cũng phát hiện ra một cấu trúc ẩn trong vũ trụ - cầu nối các ngôi sao xanh lớn giữa Nhánh Lạp Hộ và chòm sao Anh Tiên, đặt tên là Chỏm Thiên Vương.
Một ngôi sao xanh có khối lượng ít nhất là gấp ba lần khối lượng của mặt trời và được gọi là ngôi sao xanh vì sức nóng dữ dội khiến chúng dường như có màu xanh khi chúng ta quan sát.
Từ trước đến nay, Chỏm Thiên Vương không bị phát hiện vì thiếu chi tiết trong "danh mục sao" và các nhà nghiên cứu vừa cập nhật danh mục này. Bản đồ mới mà các nhà nghiên cứu vẽ “có 20.000 thiên thể đã được phân loại", nhà nghiên cứu Pantaleoni González cho hay.
"Mật độ dày đặc những ngôi sao có thể quan sát được trong một không gian mà trước đây dường như trống rỗng" - ông nói. Nghiên cứu được xuất bản trong thông báo tháng của Hiệp hội Thiên văn Hoàng gia Anh từ tháng 3.
Vật thể thú vị nhất trong vũ trụ
Với các nhà khoa học, điểm quan trọng của Chỏm Thiên Vương vừa được phát hiện là chuyển động nhất quán của nó. Điều này cho thấy những ngôi sao ở đây không phải sắp xếp ngẫu nhiên mà nằm trên một cấu trúc phía trên "đĩa ngân hà" - sự phân bố mỏng, tròn của các ngôi sao, bụi và khí thường tạo ra các mô hình xoắn ốc đẹp mắt.
“Có thể đây là những dao động của đĩa ngân hà do quá trình tiến hóa biến động của thiên hà. Có lẽ chúng là tiếng vọng của những vụ va chạm với các thiên hà khác hàng tỉ năm trước, hoặc có thể là một thứ gì đó khác” - chuyên gia Pantaleoni González nói.
Những ngôi sao xanh lớn tạo nên Chỏm Thiên Vương còn được các nhà vật lý học thiên thể gọi là sao OB. Chúng là những ngôi sao lớn nhất, hiếm nhất và nóng nhất của thiên hà. Trong số 400 tỉ ngôi sao ước tính trong dải Ngân hà, chưa đến 1 trong 1 triệu ngôi sao là sao OB. Điều này khiến Pantaleoni González coi chúng là một “căn bệnh hiếm gặp”.
Trong khi nhiệt độ trên bề mặt của một ngôi sao như mặt trời vào khoảng 5.500ºC, các ngôi sao OB có thể vượt quá 30.000ºC và khối lượng của chúng có thể lớn hơn hàng chục lần.
Với Pantaleoni González, những ngôi sao xanh là vật thể thú vị nhất trong vũ trụ vì các phản ứng hạt nhân xảy ra bên trong chúng đặc biệt bạo lực, có nghĩa là chúng tạo ra các nguyên tố giúp hình thành trái đất.
Nhà khoa học trẻ cho biết: “Các nguyên tố mà hành tinh của chúng ta được tạo ra, chẳng hạn như silicon hoặc các nguyên tử phốt pho trong ADN của chúng ta, hầu hết đến từ bên trong của những ngôi sao loại này đã chết hàng tỉ năm trước”.
Những ngôi sao xanh khổng lồ cũng tạo ra những ngôi sao mới khi chúng chết đi, giải phóng năng lượng khổng lồ dưới dạng siêu tân tinh, nén khí ở nhiệt độ rất cao và sau đó bùng phát thành một tạo hình mới. Nhà khoa học Pantaleoni González nói: “Một ngôi sao OB khi chết có thể mang lại sự sống cho hàng trăm ngôi sao như mặt trời".
Dù những ngôi sao xanh rực sáng khi tồn tại nhưng cũng nhanh chóng tàn lụi. Một số ngôi sao xanh chỉ tồn tại vài triệu năm, ít hơn năm nghìn lần so với tuổi thọ dự kiến của mặt trời, các nhà nghiên cứu giải thích. Do vậy, phát hiện mới của các nhà khoa học giúp hiểu về sự ra đời của các ngôi sao mới, bằng cách xác định một cụm sao xanh sinh ra nhiều ngôi sao khác.
"Chỏm sao mới cho thấy cách thức sản xuất các nguyên tố mới được duy trì và cách vật chất được tái chế trong vũ trụ. Cuối cùng, nó liên quan trực tiếp đến sự hình thành các hành tinh trong các ngôi sao khác và các cơ sở hóa học của sự sống" - ông Pantaleoni González chia sẻ.
