Theo nghiên cứu mới đăng trên tạp chí Geology hôm 26.7, bộ não hóa thạch thuộc loài cua móng ngựa Euproops danae đã tuyệt chủng được phát hiện tại nỏ Mazon Creek nổi tiếng thế giới ở Illinois, Mỹ - nơi có điều kiện thích hợp để bảo tồn hoàn hảo các mô mềm mỏng manh của con vật.
Tác giả chính Russell Bicknell, nhà cổ sinh vật học tại Đại học New England ở Maine, nói với Live Science: “Đây là bằng chứng đầu tiên và duy nhất về bộ não trong hóa thạch cua móng ngựa. Cơ hội để tìm thấy một bộ não hóa thạch là 1 trên 1 triệu".
Bicknell cho biết các mô mềm cấu tạo nên não rất dễ bị phân hủy nhanh chóng. Để chúng được bảo tồn, cần phải có những điều kiện địa chất rất đặc biệt, hoặc hổ phách.
Trong trường hợp này, địa chất đã giúp giữ cho các mô mềm ở trạng thái đỉnh cao trong nhiều năm và bảo tồn não - hoặc ít nhất là một bản sao của não. Bicknell nói: “Có thể nói chúng ta có khuôn của bộ não, không phải chính bộ não".
Hóa thạch mới cho thấy não động vật giáp xác có thể được bảo quản theo một cách hoàn toàn khác. Hóa thạch từ mỏ Mazon Creek được bảo quản trong các bê tông làm bằng khoáng chất cacbonat sắt được gọi là siderite.
Lần đầu tiên, các nhà khoa học đã chứng minh rằng, các loài động vật ở Mazon Creek không chỉ được tạo khuôn bởi sự hình thành nhanh chóng của siderite bám vào toàn bộ cơ thể của chúng, mà còn bởi siderite nhanh chóng bao bọc các mô mềm bên trong của chúng trước khi chúng có thể phân hủy.
Đáng chú ý, bộ não của Euproops được tái tạo bởi một khoáng chất đất sét có màu trắng gọi là kaolinit. Khoáng vật đúc này sẽ hình thành sau đó trong khoảng trống do bộ não để lại, rất lâu sau khi nó bị phân hủy. Nếu không có khoáng chất trắng dễ thấy này, chúng ta có thể đã không bao giờ phát hiện ra não.
Kaolinit có màu trắng, trong khi siderite có màu xám đen. Sự tương phản màu sắc này có nghĩa là hóa thạch não "nổi bật hơn bình thường" so với phần còn lại của hóa thạch, Bicknell nói.
Hiện tại, cuộc săn tìm những bộ não cổ xưa hơn đang được tiến hành. "Nếu chúng tôi bắt đầu tìm kiếm, chúng tôi có thể đủ may mắn để tìm thấy nhiều hóa thạch não hơn" - Bicknell cho hay.
Khám phá này mang đến cho các nhà nghiên cứu cơ hội duy nhất để nghiên cứu cách bộ não của loài nhện phát triển theo thời gian. Nhưng điều ngạc nhiên là, các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng bộ não cổ đại, có từ Kỷ Than đá (Carboniferous) 359 triệu đến 299 triệu năm trước, rất giống với bộ não của loài cua móng ngựa hiện đại.
