Theo hiểu biết khoa học, câu chuyện về nguồn gốc của loài người phần lớn được diễn ra trong các hang động khu vực ven biển. Bằng chứng sớm nhất cho thấy con người hiện đại có khả năng tư duy biểu tượng và hành vi phức tạp đến từ các địa điểm ven biển ở Châu Phi có niên đại khoảng 70.000 đến 125.000 năm trước.
Các nhà khảo cổ học đã giả định rằng nhiều sáng kiến và kỹ năng khiến người tinh khôn (Homo sapiens) trở nên độc đáo, tiến hóa thành các nhóm sống ở ven biển trước khi dịch chuyển vào đất liền. Các nguồn tài nguyên biển cùng khí hậu dễ chịu có thể đã cho phép cộng đồng người sơ khai phát triển mạnh mẽ. Cùng với một chế độ ăn nhiều hải sản, có chứa axit béo omega-3 rất quan trọng cho sự phát triển trí não, cũng có thể đóng một vai trò trong sự tiến hóa của não và hành vi con người.
Tuy nhiên, khám phá mới của các nhà khảo cổ học tại địa điểm sâu trong đất liền 600km thuộc khu vực phía nam hoang mạc Kalahari ở Châu Phi đã làm đảo lộn các quan điểm nêu trên của giới khoa học.
Nghiên cứu mới được công bố ngày 31.3 trên tạp chí Nature chỉ ra rằng những con người hiện đại đầu tiên sống trong khu vực đất liền không hề tụt hậu so với các đồng loại sống ở bờ biển.
Khoảng 22 mảnh tinh thể canxit và mảnh vỏ trứng đà điểu - được tìm thấy ở Ga-Mohana Hill North Rockshelter ở Nam Phi và có niên đại khoảng 105.000 năm trước - được cho là do con người sơ khai thu thập một cách có chủ ý và đưa đến địa điểm này.
Nhà cổ sinh vật học Jayne Wilkins đến từ Trung tâm Nghiên cứu Tiến hóa Con người thuộc Đại học Griffith của Australia - tác giả chính của nghiên cứu - cho biết, dựa trên những phát hiện này, các ý tưởng liên kết sự xuất hiện của người Homo sapiens và môi trường ven biển "cần phải được suy nghĩ lại".
Bà cho rằng, câu chuyện về nguồn gốc của con người phức tạp hơn rất nhiều, liên quan đến các địa điểm và môi trường khác nhau ở Châu Phi và các nhóm người sơ khai khác nhau tương tác với nhau đã góp phần vào sự xuất hiện của loài người chúng ta ngày nay.
"Trước đây, Kalahari không được xem là một khu vực quan trọng để tìm hiểu nguồn gốc của các hành vi phức tạp của người Homo sapiens, nhưng nghiên cứu của chúng tôi lại cho thấy điều điều ngược lại'', bà Wilkins nhận định.
Pamela Willoughby - Giáo sư khoa nhân chủng học tại Đại học Alberta ở Edmonton, Canada - người không tham gia nghiên cứu - cũng đồng ý với đánh giá này.
Giáo sư Willoughby nhận định: “Những vật thể mà họ tìm thấy chỉ ra rằng đã đến lúc phải xem xét lại quan điểm hiện tại về sự xuất hiện của những tiến hóa văn hóa trong các nhóm dân cư loài người thuở sơ khai''.
Theo bà: ''Khảo sát và khai quật ban đầu ở những khu vực ít được biết đến hơn sẽ giúp làm sáng tỏ điều gì đã làm cho tổ tiên trực tiếp của chúng ta thực sự tiến bộ, cả về mặt sinh học và văn hóa".
