Nhà vật lý thiên văn Dan Wilkins của Đại học Stanford, Mỹ, đã nhận thấy một mô hình hấp dẫn khi theo dõi các tia X phóng ra ngoài vũ trụ từ một hố đen siêu khối lượng ở trung tâm của thiên hà cách Trái đất 800 triệu năm ánh sáng.
Ông quan sát được chuỗi các tia X sáng rực rỡ và tiếp tục nhận thấy những tia X lóe sáng bổ sung nhỏ hơn, muộn hơn và có màu sắc khác biệt với chuỗi tia trước đó.
“Bất kỳ ánh sáng nào đi vào hố đen đều không thoát ra, vì vậy chúng ta sẽ không thể nhìn thấy bất cứ thứ gì đằng sau hố đen” - nhà khoa học nghiên cứu Wilkins lưu ý.
Ông giải thích thêm: “Sở dĩ chúng ta có thể thấy được ánh sáng là bởi hố đen đó đang làm cong không gian, bẻ cong ánh sáng và làm xoắn các từ trường xung quanh chính nó".
Phát hiện kỳ lạ về hố đen này được trình bày chi tiết trong bài đăng trên tạp chí Nature ngày 28.7.
Phát hiện này là lần đầu tiên giới khoa học quan sát trực tiếp ánh sáng từ phía sau một hố đen - kịch bản đã được tiên đoán theo Thuyết tương đối rộng của Albert Einstein nhưng chưa bao giờ được xác nhận cho tới thời điểm hiện tại.
Động lực ban đầu của nghiên cứu này là tìm hiểu thêm về một đặc điểm bí ẩn của một số hố đen nhất định, được gọi là quầng sáng. Vật chất rơi vào một lỗ đen siêu khối lượng cung cấp năng lượng cho những nguồn sáng liên tục sáng nhất trong vũ trụ và từ đó tạo thành một quầng sáng quanh hố đen. Ánh sáng này - là ánh sáng tia X - có thể được phân tích để lập bản đồ và mô tả đặc điểm của hố đen.
Khi Wilkins xem xét kỹ hơn để tìm hiểu nguồn gốc của quầng sáng, ông quan sát thấy loạt các tia lóe sáng nhỏ hơn. Các nhà nghiên cứu xác định chúng là những tia sáng tia X giống nhau nhưng được phản chiếu từ mặt sau của đĩa, mang tới quan sát đầu tiên về phía xa của một hố đen.
Nhiệm vụ xác định đặc điểm và hiểu về các quầng sáng hố đen vẫn tiếp tục và đòi hỏi nhiều quan sát hơn. Một phần của hoạt động này trong tương lai sẽ do đài quan sát tia X Athena của Cơ quan Vũ trụ Châu Âu thực hiện. Nhà vật lý thiên văn Wilkins tham gia phát triển một phần của máy dò Wide Field Imager cho Athena.
