Năm 1977, Tổng thống Jimmy Carter đối mặt với một vấn đề, theo Joseph Thorndike - nhà sử học về thuế của tổng thống. Số thuế liên bang của ông Carter cho năm 1976 trở về bằng 0 nhờ mức giảm thuế đầu tư khổng lồ mà ông có được từ việc mua sắm thiết bị và các tòa nhà cho trang trại trồng lạc của mình.
Khi nói với tờ The Washington Post vào thời điểm đó, ông Carter đã rất buồn vì có “cảm giác” rằng những người giàu có như ông nên trả ít nhất một số thuế nào đó. Vì vậy, ông đã tự nguyện trả cho Bộ Tài chính 6.000 USD, tương đương với 15% tổng thu nhập đã điều chỉnh và nhiều hơn một chút so với 14% mà những người nộp thuế trung bình phải trả trong năm đó.
Thời gian đã thay đổi. Ngày 27.9 vừa qua, tờ The New York Times đưa tin ông Donald Trump né thuế, chỉ trả 750 USD thuế thu nhập liên bang trong năm đầu tiên cầm quyền, mức nộp thuế năm đầu tiên thấp nhất so với bất kỳ tổng thống nào, ít nhất là kể từ thời ông Jimmy Carter, và tính theo USD, ít hơn đáng kể so với mức trung bình của người nộp thuế Mỹ.
Ngược lại, theo tờ Washington Post, người tiền nhiệm của ông Donald Trump - Barack Obama - đã trả gần 1,8 triệu USD tiền thuế thu nhập liên bang trong năm đầu tiên nắm quyền, chủ yếu đánh vào tiền bản quyền từ việc bán sách của ông.
Số thuế liên bang trong năm đầu tiên của ông George W. Bush là 250.221 USD, phần lớn đánh vào tiền lương tổng thống và thu nhập đầu tư từ các 'blind trust' - quỹ ủy thác mà ông Bush có toàn quyền với tài sản.
Các tổng thống tiền nhiệm từng đóng hàng chục nghìn USD tiền thuế trong những năm đầu cầm quyền.
Hôm 27.9, Tổng thống Donald Trump viết trên Twitter: "Tôi đã trả nhiều triệu đô la tiền thuế nhưng giống như mọi người khác, được hưởng giảm thuế và tín dụng thuế (tax credit - khoản khấu trừ ra khỏi số thuế phải nộp - PV)".
Ông Donald Trump cũng tuyên bố tài sản của ông vượt xa các khoản nợ và đề cập đến việc tặng lương tổng thống của mình. Tuy nhiên, mức lương đó chỉ là một phần nhỏ so với thu nhập và thua lỗ mà ông báo cáo về doanh nghiệp của mình. Khoản này không ảnh hưởng nhiều đến số thuế tổng thể của ông.
Eugene Steuerle, chuyên gia tại Viện Đô thị, cho biết: “Hầu như không ai trong số những người tiền nhiệm của ông Donald Trump là nhà tư bản lớn. Phần lớn thu nhập của họ là tiền lương và trong một số trường hợp là sách. Những khoản đó có xu hướng bị đánh thuế khá cao”.
Tuy nhiên, với Tổng thống Donald Trump thì khác. Ông nổi bật với khối tài sản khổng lồ được báo cáo của mình, áp đảo bất kỳ người tiền nhiệm nào của ông. Sự giàu có đó chủ yếu gắn liền với bất động sản thương mại và cổ phần trong các khu nghỉ dưỡng được hàng trăm tổ chức kinh doanh khác nhau quản lý. Tờ The New York Times cho hay, điều này cho phép ông Donald Trump giảm bớt gánh nặng thuế liên bang bằng cách khai thác các lỗ hổng trong bộ luật thuế và khai báo khoản lỗ lớn ở những dự án này.
“Hầu hết giới siêu giàu thể dễ dàng lách thuế cá nhân do các luật thuế cho phép họ quyết định về số thuế phải nộp, luật phá sản cho phép họ chuyển lỗ cho người khác ngay cả khi họ vẫn giữ được lợi nhuận ở nơi khác. Các hoạt động cho vay ngân hàng có lợi người giàu và chính sách tiền tệ trong ba thập kỷ qua đã trợ cấp rất nhiều cho các nhà đầu tư giàu có” - Steuerle nói.
Tại một cuộc tranh luận tổng thống năm 2016, ông Donald Trump khoe rằng ông "thông minh" khi không trả thuế thu nhập liên bang. Không giống như mọi ứng cử viên tổng thống khác kể từ thời Richard Nixon, ông Donald Trump đã từ chối công bố bản khai thuế của mình. Các tài liệu được tờ The New York Times phân tích cho thấy ông Donald Trump có khoản nợ hơn 400 triệu USD sắp đến hạn thanh toán.
Thorndike, nhà sử học về thuế của tổng thống, nói rằng “tổng thống không giống bất kỳ ai khác. Họ là người thực thi thuế của chính họ”.
Vì lý do đó, ông Thorndike nói, cần phải có một luật bắt buộc công khai hồ sơ thuế của tổng thống. Nếu không, “thực sự không có cách nào để chắc chắn rằng họ thực hiện các nghĩa vụ của mình".
