Nước sông Hoàng Hà đang sạch chưa từng thấy trong suốt 500 năm

Hải Anh |

Sông Hoàng Hà - con sông dài thứ 2 ở Trung Quốc sau sông Dương Tử - hiện nay có thể là thời điểm có nước sạch nhất của con sông này trong vòng 500 năm, theo một nghiên cứu mới.

Chưa từng có tiền lệ trong 5 thế kỷ

Sông Hoàng Hà ở Trung Quốc được đặt tên theo màu của nước sông bởi nước chứa đầy trầm tích, vốn có thể lên tới 34kg/m3 nước - tỉ lệ gấp 34 lần so với sông Nile ở Châu Phi.

Trải dài 5.464km, sông Hoàng Hà bắt đầu từ khu vực cao nguyên ở tỉnh Thanh Hải, phía tây bắc Trung Quốc và đổ ra biển Bột Hải ở tỉnh Sơn Đông, phía đông Trung Quốc.

Những đồng bằng trù phú góp phần khiến Hoàng Hà trở thành cái nôi của nền văn hóa Trung Quốc cổ đại. Tuy nhiên, trầm tích lắng đọng với lượng lớn ở sông Hoàng Hà khiến lòng sông bị nâng lên, dẫn tới lũ lụt nghiêm trọng trong nhiều năm và cướp đi nhiều sinh mạng.

Đoạn sông Hoàng Hà ở Hải Đông, tỉnh Thanh Hải, Trung Quốc. Ảnh: Tân Hoa Xã.
Đoạn sông Hoàng Hà ở Hải Đông, tỉnh Thanh Hải, Trung Quốc. Ảnh: Tân Hoa Xã.

Nghiên cứu về lượng trầm tích ở sông Hoàng Hà đã được một nhóm thực hiện kéo dài hơn một thập kỷ.

Theo đó, các nhà khoa học từ Viện Môi trường Trái đất thuộc Viện Khoa học hàn lâm Trung Quốc ở Tây An, do nhà địa lý An Zhisheng dẫn dắt, đã tìm cách tái tạo lại sự thay đổi của sông Hoàng Hà từ năm 1492.

Để thực hiện nghiên cứu này, họ thu thập dữ liệu vòng gỗ hàng năm của cây cối trong khu vực để xác định dòng chảy của sông Hoàng Hà mỗi năm. Theo phương pháp này, các khoa học có thể ước tính lượng xói mòn đất và giải đáp xem có bao nhiêu trầm tích đã trôi xuống sông.

Theo báo cáo nghiên cứu đăng trên tạp chí Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America, các nhà nghiên cứu nhận thấy sự sụt giảm mạnh về dòng chảy và trầm tích trên sông Hoàng Hà trong vài thập kỷ gần đây là  "chưa từng có tiền lệ trong 5 thế kỷ qua".

Tác động chính từ con người

Sông Hoàng Hà là trung tâm của nền văn hóa Trung Quốc và tình trạng của Hoàng Hà được xem là có ý nghĩa sâu sắc. Những lần nước sông trong hơn từng được ghi nhận trong sử sách và được xem là tín hiệu tốt lành trời ban.

Cứ vài thập kỷ hiện tượng này lại xảy ra. Tuy nhiên, các nhà khoa học nói rằng, việc nước sông Hoàng Hà trong hơn thời gian gần đây không hoàn toàn là tín hiệu tốt.

Theo đó, chu kỳ đục - trong của sông Hoàng Hà được xác định bởi các yếu tố tự nhiên như chu kỳ khí quyển toàn cầu và khí hậu khu vực. Tuy nhiên, từ những năm 1960 tới nay, chu kỳ này bắt đầu giảm dần và "biến mất hoàn toàn" trong những năm gần đây.

Gió mùa hè Châu Á suy yếu đã giảm lượng mưa tổng thể ở vùng sông Hoàng Hà nhưng các nhà khoa học nói rằng yếu tố này chỉ giải thích một phần rất nhỏ cho sự thay đổi kể trên.

Các hoạt động tăng cường của con người trong khu vực, như tưới tiêu cho nông nghiệp và các chiến dịch trồng cây quy mô lớn, đã làm tăng nguồn thực phẩm và cải thiện cuộc sống nhưng cũng sử dụng một lượng nước rất lớn, nghiên cứu chỉ ra.

Nghiên cứu ước tính, dòng chảy vào sông Hoàng Hà đã giảm ít nhất một nửa do các hoạt động này, từ mức trung bình hàng năm khoảng 40 tỉ mét khối trong 500 năm qua còn khoảng 20 tỉ mét khối hiện nay.

Khi dòng chảy ít hơn, trầm tích của sông Hoàng Hà ít hơn và lượng nước cũng ít hơn. Do đó, dòng chảy sông Hoàng Hà cũng chậm hơn và mang ít phù sa về hạ lưu hơn.

Các nhà khoa học dự báo, bồi tích ở lòng sông Hoàng Hà sẽ chậm lại hoặc thậm chí đảo ngược - diễn tiến có thể giúp giảm nguy cơ lũ lụt nhưng cũng có thể gây mất ổn định bờ sông ở nhiều khu vực. Kịch bản xấu nhất là sông Hoàng Hà có thể cạn kiệt nước. Nếu điều đó xảy ra, các nhà khoa học cảnh báo, sẽ có tác động thảm khốc với sự sống còn của cư dân ở hạ lưu sông Hoàng Hà.

Có 9 con đập trên sông Hoàng Hà bị chỉ trích làm chậm dòng chảy và ngăn trầm tích. Sau khi các con đập được xây dựng, những đoạn sông ở hạ lưu bị khô cạn trong vài tháng mỗi năm trong giai đoạn từ 1995-1998.

Tuy nhiên, các nhà khoa học phối hợp với chính phủ trong cuộc khủng hoảng này cho rằng hiện tượng này xảy ra là do quản lý kém chứ không phải ở bản thân các con đập. Kể từ đó việc vận hành các con đập được cải thiện và từ đó tới nay, sông Hoàng Hà chưa từng ghi nhận tình trạng cạn khô.

Hải Anh
TIN LIÊN QUAN

Trung Quốc: Mưa lớn chuyển hướng, nguy cơ Hoàng Hà hứng lũ bất chợt

Hải Anh |

Mưa lớn và lũ lụt ở Trung Quốc được dự báo có thể xảy ra tại lưu vực sông Hoàng Hà bất cứ lúc nào sau khi vành đai mưa di chuyển về phía bắc từ 29.7.

Lũ lụt Trung Quốc mới nhất 22.7: Sông Hoàng Hà oằn mình hứng lũ

Song Minh |

Sông Hoàng Hà, con sông dài thứ 2 Trung Quốc sau sông Dương Tử, đưa ra cảnh báo màu xanh cho lũ thượng nguồn.

Hình ảnh nghẹt thở khi đập Tam Môn Hiệp xả lũ trên sông Hoàng Hà

Thanh Hà |

Đập Tam Môn Hiệp xả lũ để đảm bảo đủ khả năng đón nước từ thượng nguồn sông Hoàng Hà ở Trung Quốc dồn về.

Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam đã có nhiều giải pháp hỗ trợ người lao động mất việc

PHƯƠNG NGÂN - CHÂN PHÚC |

TPHCM - Tại LĐLĐ quận Bình Thạnh, sáng ngày 17.1, ông Trần Thanh Hải - Phó Chủ tịch Thường trực Tổng LĐLĐ Việt Nam đã đến thăm, động viên và trao quà Tết cho người lao động có hoàn cảnh khó khăn đang làm việc trên địa bàn. Đồng thời, ông Trần Thanh Hải cũng đã thông tin một số giải pháp nhằm hỗ trợ người lao động bị mất việc, giảm việc.

Ông Park Hang-seo dặn dò cầu thủ tuyển Việt Nam trong ngày chia tay

AN NGUYÊN |

Kết thúc AFF Cup 2022, huấn luyện viên Park Hang-seo đã nói lời cuối cùng trên cương vị huấn luyện viên trưởng và bày tỏ tình cảm của mình với các cầu thủ tuyển Việt Nam.

Rung lắc thượng tầng tại Eximbank: Thập kỷ rối ren chưa kết thúc

Đức Mạnh |

Cơ cấu thượng tầng tại Ngân hàng Eximbank đã có nhiều biến động mạnh. Cổ đông ngoại gắn bó 16 năm đã chuyển nhà, thế chân bởi nhân tố bí ẩn liên quan đến Tập đoàn Bamboo Capital.

Cha đẻ của mèo AI mà cư dân mạng nhầm tưởng ở Ninh Thuận lên tiếng

Hữu Long |

Nguyễn Lê Thái Nguyên vẽ mèo Tết bằng công nghệ AI rồi chia sẻ lên trang cá nhân. Những hình ảnh tuyệt đẹp về mèo nhận được vô số lời khen từ nhiều người bạn. Có không ít người đến nay vẫn nhầm lẫn đây là mèo Tết có nguồn gốc từ Ninh Thuận.

Cận Tết, showroom xe ôtô cũ chấp nhận bán hòa, cắt lỗ để thu hồi vốn

LÂM ANH |

Cuối năm thường là mùa thu hoạch của thị trường xe ôtô cũ nhưng năm nay điều này đã không đến bởi việc ngân hàng siết cho vay, lãi suất cao đã khiến lượng khách hàng giảm đi đáng kể. Những ngày cuối cùng trước khi nghỉ Tết, chủ showroom chấp nhận bán hòa vốn hay thậm chí, bán cắt lỗ để thu hồi vốn trước Tết.

Trung Quốc: Mưa lớn chuyển hướng, nguy cơ Hoàng Hà hứng lũ bất chợt

Hải Anh |

Mưa lớn và lũ lụt ở Trung Quốc được dự báo có thể xảy ra tại lưu vực sông Hoàng Hà bất cứ lúc nào sau khi vành đai mưa di chuyển về phía bắc từ 29.7.

Lũ lụt Trung Quốc mới nhất 22.7: Sông Hoàng Hà oằn mình hứng lũ

Song Minh |

Sông Hoàng Hà, con sông dài thứ 2 Trung Quốc sau sông Dương Tử, đưa ra cảnh báo màu xanh cho lũ thượng nguồn.

Hình ảnh nghẹt thở khi đập Tam Môn Hiệp xả lũ trên sông Hoàng Hà

Thanh Hà |

Đập Tam Môn Hiệp xả lũ để đảm bảo đủ khả năng đón nước từ thượng nguồn sông Hoàng Hà ở Trung Quốc dồn về.