Nhật Bản có kế hoạch nới lỏng các giới hạn nhập cảnh đối với lao động nước ngoài từ tháng 4.2019 để giải quyết tình trạng thiếu hụt lao động trầm trọng của nước này, bất chấp có những chỉ trích rằng chính phủ đang hành động quá nhanh và chưa chuẩn bị đầy đủ cho dòng lao động từ nước ngoài đổ vào.
Theo Japan Times, những người xin thị thực mới dự kiến chủ yếu từ 9 quốc gia Châu Á là: Campuchia, Trung Quốc, Indonesia, Mông Cổ, Myanmar, Nepal, Thái Lan, Philippines và Việt Nam. Lao động từ những nước này có thể làm việc trong 14 lĩnh vực, trong đó có xây dựng, kinh doanh nhà hàng, nông nghiệp và điều dưỡng.
Theo chính sách cơ bản về hệ thống thị thực mới được Nội các của Thủ tướng Shinzo Abe phê duyệt cùng ngày, chính phủ Nhật Bản cam kết sẽ cung cấp các điều kiện làm việc thích hợp cho những lao động người nước ngoài về lương, giờ làm và an toàn lao động.
Chính phủ Nhật Bản cũng cho biết sẽ làm việc với các nước liên quan để ngăn chặn các nhà môi giới vô đạo đức thu các khoản phí từ lao động nước ngoài lấy cớ là đưa họ đến Nhật Bản và tìm việc làm.
Nhật Bản dự kiến sẽ có tới 345.150 người nước ngoài được chấp nhận tình trạng lưu trú mới trong 5 năm đầu tiên. Chính phủ nước này khẳng định sẽ thực hiện các bước đi cần thiết để tránh lao động nước ngoài tập trung sinh sống quá mức tại các khu vực đô thị lớn, nơi thường có mức thu nhập cao hơn.
Trong các hướng dẫn cụ thể tập trung vào ngành công nghiệp được phê duyệt cùng ngày, chính phủ Nhật Bản quy định số lượng lao động ước tính được chấp nhận trong mỗi 14 ngành trong giai đoạn 5 năm, như 60.000 trong ngành trợ lý điều dưỡng và 53.000 trong kinh doanh nhà hàng. Những con số này sẽ được sử dụng như một mức trần và sẽ không bị thay đổi trừ khi có sự biến động lớn trong tình hình kinh tế, theo chính phủ Nhật Bản.
Chính phủ cũng đưa ra gói chính sách 126 điểm nhằm tạo điều kiện cho cuộc sống hàng ngày của người nước ngoài chưa quen với văn hóa và phong tục Nhật Bản với ngân sách 22,4 tỷ Yên (201 triệu USD) cho hiện tại và năm tài khóa tiếp theo bắt đầu từ tháng 4.2019.
Các chương trình trong gói này bao gồm kế hoạch thành lập khoảng 100 trung tâm dịch vụ tư vấn khắp Nhật Bản. Các trung tâm này sẽ cung cấp thông tin và tư vấn về các vấn đề như: Hệ thống thị thực, việc làm, dịch vụ y tế, nuôi dạy trẻ và giáo dục.
Các dịch vụ tại các trung tâm tư vấn một cửa sẽ được cung cấp bằng 11 ngôn ngữ, gồm tiếng Anh, tiếng Trung, tiếng Việt và tiếng Indonesia.
Nhật Bản cũng sẽ tăng cường các dịch vụ đa ngôn ngữ tại các bệnh viện và các cơ sở công hiện hành khác như văn phòng giới thiệu việc làm, cũng như các khuyến cáo khẩn cấp về thảm họa thiên nhiên từ hệ thống cảnh báo của chính phủ có sẵn bằng các ngôn ngữ khác nhau.
Người lao động nước ngoài sẽ được khuyến khích đăng ký các chương trình bảo hiểm y tế công của Nhật Bản.
Theo hệ thống thị thực mới, người lao động nước ngoài từ 18 tuổi trở lên sẽ đủ điều kiện để đăng ký 2 tình trạng lưu trú mới - loại số 1 cho những người làmcông việc cần mức độ kiến thức và kinh nghiệm nhất định và loại số 2 đòi hỏi mức độ chuyên môn cao hơn.
Nhóm loại 1 sẽ có thời hạn 5 năm và không được phép đưa người thân đến Nhật Bản. Những người được cấp tình trạng số 2 được phép đưa người thân tới Nhật Bản và sẽ không bị giới hạn số lần gia hạn visa.
Người lao động nước ngoài đang tìm cách xin thị thực theo diện số 1 cần đáp ứng được hiểu biết cơ bản về hội thoại tiếng Nhật và vượt qua bài kiểm tra ngôn ngữ.
Với việc tạo ra trạng thái thị thực mới, Nhật Bản sẽ chính thức lần đầu tiên mở cửa cho lao động chân tay nước ngoài.
Trước đây, nước này cấp thị thực làm việc chủ yếu cho những người có chuyên môn và kỹ năng cao như bác sĩ, luật sư và giáo viên.
Người lao động sẽ được phép chuyển đổi công việc nếu đáp ứng được một số điều kiện nhất định. Họ sẽ được làm việc toàn thời gian và trên cơ sở trực tiếp, nhưng lĩnh vực nông nghiệp và ngư nghiệp thì chịu ảnh hưởng bởi yếu tố thời vụ có thể thuê lao động nước ngoài theo diện tạm thời.
