Số ca COVID-19 mới hàng ngày đã giảm mạnh so với mức cao nhất vào giữa tháng 8 là gần 6.000 ở Tokyo xuống dưới 100 - mức thấp nhất trong 11 tháng qua, theo AP.
Tâm trạng hân hoan, các quán bar chật cứng, các chuyến tàu đông đúc đang hoạt động bất chấp sự bối rối vì chưa giải mã được nguyên nhân chính xác đằng sau sự sụt giảm mạnh số ca mắc mới.
Không giống như những nơi khác ở Châu Âu và Châu Á, Nhật Bản hầu như chưa bao giờ áp đặt các biện pháp phong toả nghiêm ngặt, có chăng chỉ là ban bố tình trạng khẩn cấp. Theo AP, một số yếu tố có thể dẫn đến thành công của Nhật Bản bao gồm chiến dịch tiêm chủng dù bắt đầu muộn nhưng sau đó có tốc độ nhanh; đóng cửa các hoạt động ban đêm; thói quen đeo khẩu trang ngay cả trước khi xảy ra đại dịch; và thời tiết xấu vào cuối tháng 8 khiến nhiều người ở nhà.
Tiêm chủng nhanh
Nhiều người cho rằng chiến dịch tiêm chủng, đặc biệt là ở những người trẻ tuổi, đã làm giảm số ca lây nhiễm. Tính đến nay, gần 70% dân số Nhật Bản đã được tiêm chủng đầy đủ.
Tiến sĩ Kazuhiro Tateda, giáo sư virus học của Đại học Toho, cho biết, việc tiêm phòng nhanh chóng và rộng rãi ở Nhật Bản cho những người dưới 64 tuổi có thể đã tạo ra một tình trạng tạm thời tương tự như miễn dịch cộng đồng. Ông Tateda lưu ý, tỉ lệ tiêm chủng đã tăng trong tháng 7 đến tháng 9 - thời điểm biến thể Delta lây lan nhanh chóng.
Nhật Bản bắt đầu tiêm vaccine vào giữa tháng 2, trong đó ưu tiên nhân viên y tế và người cao tuổi trước tiên. Tình trạng khan hiếm vaccine nhập khẩu tiếp tục diễn ra cho đến cuối tháng 5 - thời điểm nguồn cung ổn định và mục tiêu tiêm hàng ngày được nâng lên trên 1 triệu liều để tối đa hóa khả năng bảo vệ trước khi Olympic Tokyo diễn ra.
Số lượng mũi tiêm hàng ngày đã tăng lên khoảng 1,5 triệu vào tháng Bảy, đẩy tỉ lệ tiêm chủng từ 15% vào đầu tháng Bảy lên 65% vào đầu tháng Mười, vượt trên mức 57% của Mỹ.
Số ca mắc mới hàng ngày tăng chỉ vài tuần trước Thế vận hội, với hơn 5.000 ca ở Tokyo và khoảng 20.000 ca trên toàn quốc vào đầu tháng Tám. Trong khi đó, ngày 17.10, Tokyo chỉ ghi nhận 40 ca mới, là ngày thứ 9 liên tiếp ghi nhận dưới 100 ca/ngày và là con số thấp nhất trong năm nay. Trên toàn quốc, Nhật Bản có 429 ca mới vào ngày 17.10, nâng tổng số ca mắc lên khoảng 1,71 triệu người. Kể từ khi đại dịch bắt đầu vào năm ngoái, đến nay Nhật Bản có hơn 18.000 ca tử vong.
Lý do giảm
Giám đốc Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Norio Ohmagari cho biết: "Lý do số ca mắc mới giảm là một câu hỏi hóc búa và chúng tôi phải xem xét ảnh hưởng của việc tiêm chủng, điều này là cực kỳ lớn. Đồng thời, những người tụ tập trong môi trường có nguy cơ cao, chẳng hạn như những nơi đông đúc và ít thông gió, có thể đã bị nhiễm bệnh và đến giờ đã có khả năng miễn dịch tự nhiên".
Mặc dù một số suy đoán rằng sự sụt giảm số ca mắc có thể là do xét nghiệm ít hơn, nhưng dữ liệu của chính quyền thủ đô Tokyo cho thấy tỉ lệ dương tính đã giảm từ 25% vào cuối tháng Tám xuống 1% vào giữa tháng Mười, trong khi số lượng xét nghiệm giảm 1/3. Masataka Inokuchi, Phó giám đốc Hiệp hội Y khoa Tokyo, cho biết tỉ lệ dương tính giảm cho thấy tình trạng lây nhiễm đã chậm lại.
Các biện pháp khẩn cấp của Nhật Bản không phải là khóa cửa mà chủ yếu yêu cầu các quán bar và nhà hàng đóng cửa sớm và không phục vụ đồ uống có cồn. Trong khi đó, người dân tiếp tục đi lại trên những chuyến tàu đông đúc, tham dự các sự kiện thể thao và văn hóa tại các sân vận động với một số biện pháp kiểm soát giãn cách xã hội.
Nhật Bản đã chấm dứt các biện pháp khẩn cấp và chính phủ đang dần mở rộng hoạt động kinh tế và xã hội, đồng thời cho phép tổ chức thử nghiệm các sự kiện thể thao và các chuyến du lịch trọn gói, trên cơ sở sử dụng giấy chứng nhận tiêm chủng và tăng cường xét nghiệm.
Để tăng tốc tiêm chủng, cựu Thủ tướng Suga Yoshihide, người rời nhiệm sở gần đây, đã mở rộng số lượng nhân viên y tế đủ điều kiện tiêm chủng, mở các trung tâm tiêm chủng quy mô lớn và thúc đẩy tiêm chủng tại nơi làm việc bắt đầu từ cuối tháng Sáu.
Giáo sư Đại học Kyoto, ông Hiroshi Nishiura, nói trong cuộc họp hội đồng cố vấn chính phủ gần đây rằng, ông ước tính tiêm chủng đã giúp khoảng 650.000 người tránh bị lây nhiễm và cứu sống hơn 7.200 người trong khoảng thời gian từ tháng Ba đến tháng Chín.
Ngày 15.10, tân Thủ tướng Fumio Kishida cho biết, một kế hoạch mới dự kiến áp dụng vào đầu tháng 11 sẽ bao gồm các giới hạn khắt khe hơn, đồng thời yêu cầu các bệnh viện cung cấp thêm giường và nhân viên để điều trị COVID-19 trong trường hợp xấu nhất là số ca lây nhiễm lại tăng cao.
Trong khi đó, các chuyên gia y tế công cộng muốn có một cuộc điều tra toàn diện về lý do tại sao số ca nhiễm mới lại giảm.
Phân tích dữ liệu GPS cho thấy hoạt động của người dân trong các khu giải trí lớn ở trung tâm thành phố đã giảm trong lần ban bố tình trạng khẩn cấp gần đây nhất, kết thúc vào ngày 30.9 vừa qua.
Atsushi Nishida, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Khoa học Xã hội & Khoa học Y học tại Viện Khoa học Y tế Thủ đô Tokyo, cho biết: “Tôi tin rằng việc giảm số người đến các khu vui chơi giải trí cùng với tiến độ tiêm chủng đã góp phần làm giảm số ca nhiễm. Nhưng việc mọi người quay trở lại các khu vui chơi giải trí ngay sau khi tình trạng khẩn cấp gần đây kết thúc có thể ảnh hưởng đến tình hình lây nhiễm trong những tuần tới".
