Bão Doksuri cũng kéo theo lượng mưa lớn cho lưu vực sông Hải Hà - nơi hiếm khi có bão - và lượng mưa kỷ lục ở Bắc Kinh trong 40 năm.
Điều gì đã xảy ra trong năm 1963?
5 con sông, tương đương với 5 hệ thống thoát nước tự nhiên chính ở miền bắc Trung Quốc, lần lượt chảy vào lưu vực sông Hải Hà. Lưu vực này bao gồm Bắc Kinh, tỉnh Hà Bắc và thành phố cảng Thiên Tân.
Vào tháng 8.1963, khu vực này đã bị nhấn chìm trong trận mưa bão kinh hoàng, làm 5.030 người thiệt mạng, 22 triệu người bị ảnh hưởng và buộc hàng triệu người phải sơ tán khẩn cấp. Bên cạnh đó, hơn 76% diện tích gieo trồng bị ảnh hưởng do ngập lụt nghiêm trọng.
Để giải quyết tình trạng này, Chủ tịch Trung Quốc Mao Trạch Đông hồi đó đã yêu cầu đưa lưu vực sông Hải Hà vào “vùng kiểm soát vĩnh viễn”, xây hàng nghìn kilomet bờ kè, xây các hồ chứa mới và củng cố hồ chứa cũ.
Vấn đề nhức nhối từ đô thị hoá
Sau trận lũ lụt năm 1963, dân số tại đô thị Trung Quốc đã tăng vọt từ 16% lên 64% vào năm 2022. Lưu vực sông Hải Hà hiện là nơi có số dân đông đúc nhất, bao gồm 25 thành phố lớn và vừa.
Quá trình đô thị hóa nhanh chóng đồng nghĩa với sự lan rộng của các bề mặt bê tông không thấm nước và giảm các vùng đất ngập nước và đầm lầy tự nhiên (có công dụng hấp thụ và thải nước mưa).
Các vùng trũng thấp, bao gồm cả các khu vực chứa lũ và gần sông hồ đều bị khai thác triệt để nhằm đáp ứng sự gia tăng dân số nhanh chóng.
Kể từ năm 2015, khoảng 30 thành phố của Trung Quốc gồm Bắc Kinh và Thiên Tân đã thử nghiệm các hệ thống giảm thiểu lũ lụt khác nhau, chẳng hạn như nhựa đường và vỉa hè thấm nước để làm chậm dòng chảy, nhưng dường như không mấy hiệu quả, như đã thể hiện trong các đợt lũ lụt càn quét qua những khu vực kể trên.
Bị động, bất ngờ khi cơn bão đổ bộ
Theo Reuters, thành phố Trác Châu thuộc tỉnh Hà Bắc - một trong những thành phố bị ảnh hưởng nặng nề nhất bởi trận đại hồng thuỷ - không hề có phương án nào để chống lại cơn bão này.
Vào ngày 29.7, Trung tâm Khí tượng Quốc gia Trung Quốc đã đưa ra cảnh báo màu đỏ về mưa lớn trong 12 năm - mức cao nhất trong hệ thống cảnh báo bằng mã màu.
Tuy nhiên, nhiều người dân sinh sống tại Trác Châu nói rằng họ không được thông báo về mức độ nghiêm trọng của tình hình mưa bão hoặc được yêu cầu sơ tán.
Vào ngày 31.7, các quan chức tỉnh Hà Bắc đã mở các cửa xả lũ tại 7 khu vực chứa lũ ở vùng trũng thấp, trong đó có 2 khu vực ở Trác Châu, điều mà các quan chức cho biết là một quyết định "không thể tránh khỏi" để ngăn các con sông vỡ bờ và bảo vệ các thành phố ở hạ lưu.
Tại Hà Bắc, gần 1 triệu người sống trong các khu vực chứa lũ đã được di dời, một số phương tiện truyền thông nói rằng họ được đưa ra chỉ vài giờ trước khi lũ tràn vào làng.
Ma Yang, Phó Chủ tịch Bộ phận Dân sự và Cơ sở hạ tầng Trung Quốc tại Công ty Tư vấn Cơ sở hạ tầng AECOM, cho biết các trạm kiểm soát lũ lụt được xây dựng vào những năm 1960, cùng với đó là nhu cầu nước tăng cao và thời tiết khô hạn kéo dài nên người dân ít quan tâm đến mối nguy hiểm của mưa bão.
Theo ông Ma Yang, các nhà chức trách nên thực hiện các kế hoạch thoát nước tổng thể cho các thành phố và quản lý vùng ngập lũ dựa trên bản đồ rủi ro lũ lụt của các con sông.
