Nghiên cứu mới thay đổi hiểu biết về nguồn gốc loài người

Song Minh |

Một nghiên cứu mới về nguồn gốc loài người cho thấy, ADN của người Neanderthal ở người Đông Á ngày nay có thể bắt nguồn từ sự tương tác giữa người Neanderthal và người hiện đại đầu tiên ở Châu Âu cách đây 45.000 năm.

Theo nghiên cứu mới được công bố trên tạp chí Nature vào tuần trước, những di cốt lâu đời nhất được biết đến của người hiện đại ở Châu Âu đã được xác định trong hang Bacho Kiro ở Bulgaria.

Sử dụng phương pháp định tuổi bằng carbon phóng xạ cho thấy, những di cốt thuộc về 5 cá thể này có niên đại từ 42.580 đến 45.930 năm trước. Người Neanderthal đã chết cách đây khoảng 40.000 năm.

Bằng cách phân tích bộ gene cổ đại từ di tích Bacho Kiro, các nhà nghiên cứu có thể xác định mối quan hệ của họ với con người ngày nay, cũng như mức độ phức tạp của các quần thể khi con người di cư từ Châu Phi đến Á-Âu hàng nghìn năm trước.

Tổ tiên loài người

Ba di cốt lâu đời nhất trong số những cá thể được tìm thấy trong hang có mối liên hệ chặt chẽ nhất với các quần thể hiện tại ở Đông và Trung Á cũng như Châu Mỹ. Bộ gene của họ tiết lộ từ 3% đến 3,8% ADN của người Neanderthal. Khi giải mã, các nhà nghiên cứu vật liệu di truyền kết luận rằng, các cá nhân có tổ tiên là người Neanderthal từ 5 đến 7 thế hệ trong lịch sử gia đình của họ.

"Điều quan trọng, bộ gene của các cá thể trong hang Bacho Kiro chỉ ra rằng, những nhóm người sơ khai ở Châu Âu thường pha trộn với người Neanderthal" - Mateja Hajdinjak, tác giả nghiên cứu và Marie Skłodowska-Curie, chuyên gia của Phòng thí nghiệm gene cổ đại, Viện Francis Crick ở Anh, cho hay.

Các nhà nghiên cứu tin rằng, sự pha trộn giữa người hiện đại và người Neanderthal phổ biến hơn nhiều so với những gì họ nghĩ trước đây, đặc biệt là khi những người hiện đại đầu tiên đến Châu Âu.

Di cốt của bốn trong số những người này được tìm thấy cùng với các công cụ bằng đá có liên quan đến thời kỳ đồ đá cũ, hoặc nền văn hóa công cụ đá sớm nhất được biết đến có liên quan đến con người hiện đại ở Âu-Á. Thời kỳ đồ đá cũ bắt đầu cách đây khoảng 40.000 năm.

Những công cụ bằng đá này, cùng với đồ trang trí cá nhân làm từ răng động vật thu được từ hang, tương tự như những công cụ được tìm thấy trên khắp Âu-Á.

Một cá thể thứ năm được tìm thấy trong hang, có niên đại khoảng 35.000 năm trước, thuộc một nhóm khác biệt về mặt di truyền và thuộc một quần thể khác.

Bà Hajdinjak cho biết: “Điều này đã thay đổi hiểu biết trước đây của chúng ta về những cuộc di cư sớm nhất của loài người hiện đại ở Châu Âu".

Hang Bacho Kiro lần đầu tiên được nhà khảo cổ Dorothy Garrod khai quật vào năm 1938 và các cuộc khai quật sau đó diễn ra vào những năm 1970. Các nhà nghiên cứu đã thăm lại và khai quật hang động vào năm 2015, điều tra một lớp chứa hàng nghìn xương động vật, các công cụ làm từ đá và xương, mặt dây chuyền, chuỗi hạt và những mảnh di cốt của 5 người Homo.

Bà Hajdinjak nói rằng, các bước tiếp theo sẽ là truy cập dữ liệu bộ gene từ các địa điểm khác có liên quan đến thời kỳ đồ đá cũ trên khắp Âu-Á.

"Bức tranh mới nổi về các nhóm người sơ khai ngay sau khi di cư ra khỏi Châu Phi là một bức tranh phức tạp, và sẽ thật ngạc nhiên nếu nền văn hóa khảo cổ được tìm thấy trên khắp khu vực địa lý rộng lớn (trải dài từ Đông Âu đến Mông Cổ) này được tạo ra bởi những con người thuộc các nhóm khác nhau, cách họ liên hệ với nhau và quan trọng là cách họ liên hệ với các nhóm người cổ xưa" - bà Hajdinjak cho hay.

Một quần thể khác

Nhiều nghiên cứu khác được công bố vào tuần trước đã làm sáng tỏ một quần thể người hiện đại khác.

Một hộp sọ được tìm thấy ở Cộng hòa Czech thuộc về một trong những quần thể người hiện đại sớm nhất ở Âu-Á có nguồn gốc từ những cuộc di cư ra khỏi Châu Phi.

Hộp sọ được tìm thấy tại địa điểm Zlatý kůň thuộc về một phụ nữ mang 3% ADN của tổ tiên Neanderthal. Nhóm của người phụ nữ này ở Âu-Á không đóng góp về mặt di truyền cho các quần thể sau này ở Châu Âu hoặc Châu Á. Đây có thể là bộ gene người hiện đại lâu đời nhất được tái tạo cho đến nay.

Các nỗ lực xác định niên đại bằng carbon phóng xạ của hộp sọ đã thất bại do sự ô nhiễm collagen từ gia súc, có khả năng là keo động vật được sử dụng để bảo quản các bộ phận của hộp sọ trong thế kỷ trước. Tuy nhiên, các phân đoạn của người Neanderthal trong bộ gene cho thấy hộp sọ có thể có niên đại hơn 45.000 năm.

Các bộ phận của hộp sọ lần đầu tiên được phục hồi vào năm 1950. Các nhà nghiên cứu ban đầu cho rằng nó chỉ 15.000 năm tuổi.

"Chúng tôi đã phát hiện ra rằng người phụ nữ ở Zlatý kůň thuộc nhóm người hiện đại nằm trong số những người đầu tiên định cư ở Châu Âu sau khi người hiện đại rời Châu Phi cách đây hơn 50.000 năm" - Kay Prüfer, đồng tác giả của một nghiên cứu đăng trên tạp chí Nature Ecology & Evolution, cho biết. Prüfer cũng là trưởng nhóm tại Viện nhân chủng học tiến hóa Max Planck.

Nghiên cứu trước đây cho rằng con người hiện đại đã di cư đến đông nam Châu Âu từ 43.000 đến 47.000 năm trước, nhưng hồ sơ hóa thạch không chứng tỏ điều này.

Prüfer nói: “Có thể hai nhóm người hiện đại khác nhau đã định cư ở Châu Âu vào thời gian trước 45.000 năm. Những phát hiện về Bacho Kiro và Zlatý kůň cho chúng ta biết những phần khác nhau về câu chuyện người hiện đại định cư ở Châu Âu lần đầu tiên như thế nào, nhưng chúng ta không biết các nhóm do những cá nhân này đại diện có quan hệ với nhau ra sao. Đó rõ ràng là câu hỏi tiếp theo để chúng ta trả lời".

Song Minh
TIN LIÊN QUAN

Phát hiện ngỡ ngàng về tiến hóa bộ não loài người 1,7 triệu năm trước

Khánh Minh |

Bộ não loài người hiện đại có nguồn gốc từ Châu Phi khoảng 1,7 triệu năm trước - theo một nghiên cứu mới.

Đột phá công nghệ của giới khảo cổ học "viết lại lịch sử" loài người

Khánh Minh |

Các nhà khảo cổ học đã và đang sử dụng công cụ tuyệt diệu "viết lại" toàn bộ các chương của lịch sử loài người trong cái được gọi là "cuộc cách mạng ADN cổ đại".

Phát hiện mới đảo lộn hoàn toàn bức tranh tiến hóa loài người ở Châu Phi

Bảo Châu |

Phát hiện của các nhà khảo cổ học tại hoang mạc Kalahari ở Châu Phi đã làm thay đổi hiểu biết về tiến hóa của loài người.

Chủ tịch Hà Nội yêu cầu cán bộ không đi lễ hội trong giờ hành chính

PHẠM ĐÔNG |

Chủ tịch UBND TP Hà Nội Trần Sỹ Thanh yêu cầu cán bộ, công chức, viên chức tuyệt đối không đi lễ hội trong giờ hành chính; không sử dụng xe công đi lễ hội, trừ trường hợp thực thi nhiệm vụ.

3 lý do khiến VN-Index giảm sốc đầu tuần, nhóm bất động sản sàn la liệt

Đức Mạnh |

Nhóm bất động sản hôm nay diễn biến kém khả quan, kéo VN-Index lùi sâu dưới tham chiếu. Toàn thị trường ghi nhận số mã giảm gấp hơn 3 lần số mã tăng, 75 cổ phiếu bám sàn.

Không khí lạnh gây mưa giảm nhiệt sâu từ đêm nay

AN AN |

Do tác động của không khí lạnh, từ đêm nay 13.2 Bắc Bộ, Thanh Hoá - Nghệ An trời chuyển rét kèm mưa rào và dông.

Vụ sai phạm tại Sở Y tế TP Cần Thơ: Bị hại xin giảm án cho các bị cáo

Anh Tú |

TPHCM - Ngày 13.2, tại phiên tòa xét xử vụ án vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng xảy ra tại Sở Y tế TP Cần Thơ, đại diện Sở Y tế Cần Thơ (bị hại của vụ án) đề nghị Hội đồng xét xử giảm nhẹ trách nhiệm cho bị cáo nguyên là lãnh đạo và chuyên viên.

Đi khám bệnh, chỉ cần mang căn cước công dân

NHẬT HỒ - PHÚC DUY |

Cà Mau - Ngày 13.2, Bảo hiểm xã hội (BHXH) tỉnh Cà Mau cho biết đã hoàn thiện dữ liệu, số hoá để quản lý quá trình tham gia, hưởng các chế độ BHXH, BHYT. Người dân đi đến các cơ sở y tế chỉ cần trình căn cước công dân là có thể  khám chữa bệnh, không cần đem thẻ BHYT giấy như trước đây.

Phát hiện ngỡ ngàng về tiến hóa bộ não loài người 1,7 triệu năm trước

Khánh Minh |

Bộ não loài người hiện đại có nguồn gốc từ Châu Phi khoảng 1,7 triệu năm trước - theo một nghiên cứu mới.

Đột phá công nghệ của giới khảo cổ học "viết lại lịch sử" loài người

Khánh Minh |

Các nhà khảo cổ học đã và đang sử dụng công cụ tuyệt diệu "viết lại" toàn bộ các chương của lịch sử loài người trong cái được gọi là "cuộc cách mạng ADN cổ đại".

Phát hiện mới đảo lộn hoàn toàn bức tranh tiến hóa loài người ở Châu Phi

Bảo Châu |

Phát hiện của các nhà khảo cổ học tại hoang mạc Kalahari ở Châu Phi đã làm thay đổi hiểu biết về tiến hóa của loài người.