Các thỏa thuận mới được xây dựng dựa trên các chủ đề hợp tác nâng cao quan trọng được nêu trong thỏa thuận hợp tác toàn diện mới có thời hạn 20 năm giữa hai nước mà Lãnh đạo tối cao Iran Ali Khamenei, đã chính thức phê duyệt vào ngày 18.1.2024.
Một lĩnh vực đặc biệt được chú trọng là tăng cường hợp tác và kiểm soát trong lĩnh vực khí đốt toàn cầu. Hai nước lần lượt chiếm vị trí số một và số hai trong các nước có trữ lượng khí đốt lớn nhất thế giới - Nga có khoảng 37 nghìn tỉ mét khối và Iran với khoảng 32 nghìn tỉ m3.
Tháng 7.2022, Nga đã đặt nền móng để tăng cường hợp tác khí đốt với Iran bằng một biên bản ghi nhớ (MoU) trị giá 40 tỉ USD giữa gã khổng lồ khí đốt hàng đầu của nước này là Gazprom và Công ty Dầu khí Quốc gia Iran (NIOC).
Điện Kremlin coi đây là một bước quan trọng nhằm tạo điều kiện cho Nga và Iran thực hiện kế hoạch lâu dài trở thành những thành viên cốt lõi trong liên minh toàn cầu dành cho các nhà cung cấp khí đốt theo phong cách tương tự như Tổ chức các nước xuất khẩu dầu mỏ (OPEC).
Với nền tảng là Diễn đàn các nước xuất khẩu vùng Vịnh (GECF) hiện nay, liên minh "Khí đốt OPEC" này sẽ kiểm soát giá khí đốt trong những năm tới nhờ tỉ lệ đặc biệt trong trữ lượng khí đốt của thế giới.
Nga, Iran và Qatar chiếm tổng cộng khoảng 60% trữ lượng khí đốt của thế giới và là 3 quốc gia đóng vai trò quan trọng trong việc thành lập GECF - với 11 thành viên kiểm soát hơn 71% trữ lượng khí đốt toàn cầu, 44% sản lượng của thế giới, 53% đường ống dẫn khí và 57% xuất khẩu LNG.
Biên bản ghi nhớ của Gazprom năm 2022 nhấn mạnh rằng, liên minh khí đốt mới giữa Nga và Iran nhằm mục đích kiểm soát càng nhiều càng tốt hai yếu tố chính trong ma trận cung ứng toàn cầu - khí đốt được cung cấp trên đất liền thông qua đường ống dẫn khí và khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) được cung cấp bằng tàu biển.
Vào thời điểm đó, ông Hamid Hosseini, Chủ tịch Liên minh các nhà xuất khẩu dầu, khí đốt và hóa dầu của Iran, tuyên bố, người chiến thắng trong cuộc chiến Nga - Ukraina là Mỹ và nước này sẽ chiếm được thị trường châu Âu, vì vậy, nếu Iran và Nga có thể giảm ảnh hưởng của Mỹ trên thị trường dầu khí bằng cách hợp tác cùng nhau, sẽ mang lại lợi ích cho cả hai nước.
Kế hoạch của Gazprom đang tiến triển thuận lợi, bao gồm việc hỗ trợ đầy đủ cho NIOC để phát triển các mỏ khí đốt Kish và North Pars trị giá 10 tỉ USD với mục tiêu hai mỏ này sản xuất hơn 10 triệu mét khối khí đốt mỗi ngày.
Thứ hai, Gazprom cũng sẽ hỗ trợ toàn diện cho dự án trị giá 15 tỉ USD nhằm khai thác mỏ khí đốt siêu khổng lồ South Pars ở biên giới trên biển giữa Iran và Qatar.
Thứ ba, Gazprom sẽ hỗ trợ đầy đủ trong việc hoàn thành các dự án LNG khác nhau và xây dựng đường ống xuất khẩu khí đốt.
Cuối cùng, Nga sẽ xem xét mọi cơ hội để khuyến khích các cường quốc khí đốt lớn khác ở Trung Đông tham gia triển khai dần dần liên minh "Khí đốt OPEC".
Nguồn tin Iran nói riêng với Oilprice.com rằng, Nga muốn tăng cường sự phụ thuộc của các quốc gia khác vào nguồn cung khí đốt của nước này một lần nữa và Mátxcơva cũng đang tìm cách giúp Tehran xây dựng khả năng LNG của mình để bổ sung vào nguồn cung cấp LNG của Nga từ Bắc Cực.
Nguồn tin lưu ý, Nga coi khí đốt là sản phẩm tối ưu trong quá trình chuyển đổi từ nhiên liệu hóa thạch sang năng lượng tái tạo, do đó, việc kiểm soát phần lớn khí đốt toàn cầu sẽ là chìa khóa cho nguồn cung năng lượng trong vòng 10 đến 20 năm tới và LNG đã trở thành nguồn khí đốt khẩn cấp của thế giới sau cuộc chiến Ukraina.
