Theo Live Science, các nhà nghiên cứu từ Đại học Bang Oregon (OSU), Mỹ đã phát hiện ra cảnh tượng kinh hoàng này trong hổ phách ở vùng Baltic thuộc Châu Âu. Đây là mẫu vật kiến hóa thạch lâu đời nhất được biết đến.
Loài nấm có tên là Allocordyceps baltic, thuộc chi nấm ký sinh hiện đại Ophiocordyceps, nhưng nó có các giai đoạn phát triển chưa từng được ghi nhận. Loài kiến mắc kẹt trong hổ phách là kiến thợ mộc thuộc giống Camponotus, chúng là vật chủ phổ biến của Ophiocordyceps.
Nấm chiếm đoạt bộ não của vật chủ bằng một hình thức kiểm soát tâm trí, sau đó buộc kiến lây lan bào tử của chúng ở những khu vực có nhiều vật chủ tiềm năng mới. Tuy nhiên, Ophiocordyceps thường mọc xung quanh cổ và đầu của kiến. Còn Allocordyceps baltic lại phát triển qua trực tràng của kiến, các nhà khoa học nghi ngờ rằng điều đó có thể cho phép loài nấm giữ vật chủ sống trong một thời gian dài hơn, giúp nó có nhiều thời gian hơn để phân phối bào tử.
Nhà côn trùng học George Poinar Jr từ OSU cho hay: "Trực tràng đã mở sẵn trong khi nấm sẽ phải thâm nhập vào nang đầu để chui ra qua đầu. Việc mọc từ trực tràng sẽ cho phép con kiến sống sót thêm vài ngày nữa, vì một khi nấm xâm nhập vào đầu con kiến, con kiến sẽ chết".
Ngoài cây nấm nhô ra từ trực tràng của con kiến thợ mộc, các nhà khoa học còn nhận thấy loài nấm quái đản này đã phát triển ra trên khắp cơ thể vật chủ của nó. Con kiến có thể đã chết do nhiễm nấm và tình cờ được cố định trong nhựa cây (hóa thạch thành hổ phách) ngay sau đó.
Ông Poinar cho biết: "Những khám phá kiểu này là cực kỳ hiếm. Hổ phách chứa các chất hóa học giúp cố định các tế bào và mô, đồng thời tiêu diệt các vi khuẩn thường phân hủy các mẫu vật".
"Nấm ký sinh rất khó tìm và nghiên cứu do vòng đời của chúng ngắn. Tất cả chúng ta đều chịu sự phát triển của nấm trên cơ thể. Côn trùng là vật chủ tuyệt vời cho những loại ký sinh trùng này vì chúng luôn sẵn có nguồn dinh dưỡng dồi dào", ông Poinar nói.
