Chiếc máy bay vận tải C-130A cất cánh lên bầu trời với những máy bay không người lái X-61A Gremlins trên khoang. Theo các chuyên gia Mỹ, "bầy đàn" máy bay không người lái sẽ mang lại ưu thế trên không so với bất kỳ đối thủ nào. Nga cũng có những phát triển tương tự.
Tuy nhiên, theo chuyên gia Nga, tác chiến UAV kiểu "bầy đàn" được phóng từ tàu sân bay trên không có cả ưu điểm và nhược điểm đáng kể.
Vai trò đặc biệt
Theo Sputnik, những chiếc máy bay không người lái (UAV) đang “lên ngôi” trong các cuộc xung đột gần đây, mặc dù chúng chưa thể thay thế hoàn toàn máy bay có người lái. Những chiếc drone tiến hành trinh sát, xác định và chỉ định mục tiêu, tự động tấn công mục tiêu và cung cấp thông tin liên lạc. Ưu điểm của chúng là rõ ràng: Giá thành tương đối rẻ và không có thiệt hại về sinh mạng.
Tuy nhiên, hầu hết máy bay không người lái hiện đại đều có tầm hoạt động rất hạn chế, ngoại trừ máy bay RQ-4 Global Hawk của Mỹ với tầm hoạt động khoảng 1.000km. Do đó, trạm chỉ huy máy bay không người lái thường được đặt gần khu vực tác chiến nên dễ bị tấn công. Chỉ cần phá hủy nó là đủ, các máy bay không người lái sẽ ngay lập tức rơi xuống, hoặc sẽ lơ lửng trên trời một cách vô ích cho đến khi hết nhiên liệu hoặc hết pin (trong trường hợp này, thậm chí không cần thiết phải bắn hạ chúng).
Lầu Năm Góc đang cố gắng giải quyết vấn đề này với dự án Gremlins: Những chiếc UAV cỡ trung, giá rẻ với hệ thống điều khiển bán tự động.
Yêu cầu chính: Một máy bay có người lái phải mang theo các máy bay không người lái và các UAV phải được kéo vào bên trong khoang sau khi hoàn thành nhiệm vụ chiến đấu.
Theo các nhà phát triển, sau khi hoàn thành nhiệm vụ chiến đấu, các máy bay không người lái sẽ cập bến tàu được kéo bởi máy bay vận tải C-130A, và sau đó bến đậu với các UAV X-61A được kéo vào bên trong khoang của vận tải cơ Hercules.
Kể từ năm 2018, công nghệ này đã được thử nghiệm trên các UAV X-61A ở chế độ bị động, dưới cánh của máy bay tác chiến. Vào tháng 1.2020, máy bay không người lái lần đầu tiên tách khỏi tàu sân bay và bay tự do. Tuy nhiên, đã có những trục trặc với việc thu hồi các máy bay không người lái: Rung lắc quá mức gây cản trở. Bây giờ vấn đề này đã được giải quyết.
Thu thập trong nửa giờ
Đặc điểm của X-61A Gremlins đã được biết đến. Đây là loại máy bay không người lái với thân dày, cánh thẳng hẹp và một động cơ phản lực. Chiều dài 4,2m, sải cánh khoảng 3,5m. Trọng lượng cất cánh là 680kg, trong đó trọng tải hữu ích là 66kg. Bán kính chiến đấu của máy bay không người lái là khá nhỏ, 560km, nhưng nhược điểm này được bù đắp bằng khả năng vận chuyển UAV trên máy bay có tầm hoạt động đủ xa.
“Nếu thành công, Không quân Mỹ sẽ có một năng lực tác chiến hoàn toàn mới" - Tim Keeter, Giám đốc Chương trình Gremlins nói với các phóng viên. "Chúng tôi sẽ có khả năng phóng máy bay không người lái lên không trung ở ranh giới vùng nhận dạng phòng không của đối phương. Tàu sân bay mang theo UAV vẫn ở ngoài khu vực bị ảnh hưởng và một "bầy đàn" máy bay không người lái được phóng từ đó sẽ thực hiện các nhiệm vụ chiến đấu trong khu vực nguy hiểm đối với phi công".
Theo ông Tim Keeter, giai đoạn tiếp theo là phóng thử bốn máy bay không người lái cùng một lúc. Sau đó, tàu sân bay phải thu thập chúng trong nửa giờ.
Các chuyên gia đang tích cực thảo luận về chiến thuật của các cuộc chiến tranh trong tương lai: Việc sử dụng "bầy đàn" máy bay không người lái rẻ tiền. Theo các chuyên gia, kế hoạch của Lầu Năm Góc rất đơn giản. Trong trường hợp xảy ra xung đột với một đối thủ có sức mạnh ngang ngửa, Mỹ sẽ chủ yếu sử dụng lực lượng không quân. Và chính các UAV sẽ đi tiên phong để chỉ định mục tiêu, che chắn khỏi các biện pháp đối phó điện tử, các UAV thậm chí có thể tiếp nhiên liệu cho máy bay có người lái trên không.
Sức mạnh bầy đàn
Những công nghệ như vậy đang được phát triển không chỉ ở Mỹ. Ví dụ, công ty Nga Kronstadt đang phát triển hệ thống sử dụng “bầy đàn” máy bay không người lái dựa trên trí tuệ nhân tạo.
Sergey Bogatikov - Tổng Giám đốc Công ty Kronshtadt - giải thích: “Chúng tôi cho rằng, cần ưu tiên phát triển công nghệ tự động hóa, tăng cường trí thông minh để máy bay không người lái nhận thức thông tin. Điều đó sẽ mang lại cho chúng khả năng tự mình đưa ra quyết định đúng đắn - với sự tham gia tối thiểu của con người".
Theo dự kiến, “bầy đàn” đầy hứa hẹn sẽ phân bố độc lập các chức năng - xung kích, trinh sát. Trong tương lai, "bầy đàn" không người lái sẽ có thể tự động tìm kiếm và tấn công các mục tiêu được chỉ định, truyền thông tin về chúng cho lực lượng mặt đất hoặc máy bay có người lái. Vì vậy, rất có thể "bầy đàn" thông minh và "tàu sân bay trên không" sẽ là một thành phần bắt buộc trong các hoạt động tác chiến của tương lai.
Nhược điểm đáng kể
Chuyên gia quân sự Viktor Murakhovsky - Tổng Biên tập Tạp chí "Kho vũ khí của Tổ quốc" - cho hay: “Một chiếc máy bay vận tải có khả năng chứa nhiều UAV cỡ nhỏ và thực hiện các chức năng của sở chỉ huy trên không. Máy bay không người lái sẽ có khả năng quay trở lại tàu sân bay, ví dụ để tiếp nhiên liệu và lại tiếp tục thực hiện nhiệm vụ. Chẳng hạn, UAV Gremlins có thể được sử dụng làm kho đạn đang bay. Nếu không tìm được mục tiêu xứng đáng, chúng sẽ quay trở lại tàu sân bay trên không”.
Tuy nhiên, theo chuyên gia Viktor Murakhovsky, công nghệ này cũng có những nhược điểm. Nhược điểm chính là máy bay - phương tiện mang phóng các bầy UAV - dễ bị tổn thương.
Để đánh chìm một tàu sân bay, cần phải xuyên thủng hệ thống phòng không - phòng thủ tên lửa của các tàu hộ tống, đây không phải là một nhiệm vụ dễ dàng. Và để tiêu diệt một máy bay vận tải, một tên lửa phòng không là đủ - chuyên gia Viktor Murakhovsky nói. Ví dụ, các tên lửa của hệ thống S-400 của Nga có thể bắn trúng mục tiêu ở khoảng cách lên tới 400km.
Do đó, tàu sân bay trên không với bầy đàn máy bay không người lái chỉ có thể chiến đấu thành công với một đối thủ không sở hữu hệ thống phòng không mạnh mẽ - chuyên gia Viktor Murakhovsky khẳng định.
