Lộ diện ông vua trong làng buôn chó

Hương Giang (tổng hợp) |

Nhìn thoáng qua, James Lyle giống một nông dân rất mê cuộc sống điền viên ở vùng nông thôn nước Mỹ. Chẳng ai ngờ anh chính là một trong đầu mối cung cấp chó nghiệp vụ lớn nhất cho quân đội và các cơ quan nhà nước khác ở Mỹ.

Ngồi tại nhà kiếm bạc triệu

James Lyle năm nay 49 tuổi, đã kết hôn, có hai con gái và đang sống ở thị trấn Pearl River thuộc tiểu bang Louisiana. Giống nhiều ông bố tỉnh lẻ khác, Lyle dành thời gian rảnh để chơi bóng bầu dục tại một trường trung học địa phương và rất chịu khó la cà, tán chuyện trên Facebook.

Nhưng điểm khác biệt của Lyle lại nằm ở cách anh kiếm tiền. Trong thập kỷ vừa qua, anh đã bỏ túi khoảng 3,2 triệu USD, một cách hợp pháp, nhờ bán hơn rất nhiều chó nghiệp vụ có năng lực cao cho quân đội và Bộ An ninh Nội địa Mỹ (DHS).

Suốt 10 năm trời, năm nào chó của Lyle cũng chiếm 5 tới 20% tổng lượng chó nghiệp vụ mà hai cơ quan trên mua về. Và anh kinh doanh một cách nhàn nhã tại nhà riêng ở vùng nông thôn Louisiana, không hề mở văn phòng hoặc tuyển dụng bất kỳ ai.

Trong cuộc tiếp xúc nhanh với trang tin Medium, Lyle tiết lộ một sự thật còn gây kinh ngạc hơn: Những con chó nghiệp vụ anh mua về đã được huấn luyện rất tốt và gần như sẵn sàng tham gia tác chiến ngay. Anh chỉ phải bỏ ra rất ít công dạy dỗ chúng là đã có thể bán thu lời. “Những gì tôi làm là xây dựng thêm yếu tố kỷ luật, dựa trên tính cách tự nhiên của con chó và đánh giá xem nó có khả năng làm được việc gì” - anh chia sẻ thẳng thắn.

Lyle yêu chó và tiếp xúc với chó từ khá sớm. Anh bắt đầu huấn luyện chó săn từ khi mới 15 tuổi, cụ thể là cách săn thỏ sau khi được tháo khỏi dây dắt. Sau khi theo học tại một trường cao đẳng cộng đồng ở New Orleans, anh trở lại Pearl River, làm nhiều việc lặt vặt. Trong thời gian đó, anh vẫn tình nguyện tham gia huấn luyện chó tìm kiếm cứu nạn.

Tháng 9.2001, nhờ nền tảng kiến thức tốt về nuôi và huấn luyện chó, Lyle được tuyển dụng vào phòng cảnh khuyển của Cảnh sát quận St. Tammany, một trong những cơ quan cảnh sát lớn nhất tiểu bang Louisiana. Thời gian anh ở đây, cơ quan này đã tăng gấp đôi lượng cảnh khuyển sau vụ khủng bố 11.9. Những chú chó được huấn luyện tìm kiếm người mất tích, ma túy và chất nổ. Anh thậm chí đã được thăng chức lên hạ sĩ và được khen thưởng vài lần vì thành tích tìm kiếm người bằng chó nghiệp vụ.

Tuy nhiên đầu năm 2009, Lyle vướng vào nhiều tranh cãi với chỉ huy trong đơn vị. Người này nói rằng anh không có đủ khả năng huấn luyện chó. Vài tháng sau, Lyle lại bị cáo buộc không tuân lệnh trong một nhiệm vụ tìm người mất tích. Tới tháng 6 năm đó, anh bị sa thải.

Nhưng dù mất việc, thời gian công tác trong đơn vị cảnh khuyển đã vô tình mang tới cho Lyle có cơ hội trở thành nhà thầu cho chính quyền Mỹ. Nguyên nhân do khi anh còn là cảnh sát, Căn cứ Không quân Lakland có gửi tặng vài chú chó nghiệp vụ - những con đã bị xem là khó dạy hoặc không đáng tin cậy để triển khai trên chiến trường - cho cảnh sát St. Tammany.

Anh giữ mối liên lạc và sau khi thất nghiệp đã chủ động "bắc cầu" trước. “Tôi gọi tới căn cứ Lackland và hỏi họ rằng mình phải làm gì để có thể cung cấp chó nghiệp vụ (thay thế cho những con mới bị thải hồi). Và chuyện bắt đầu như vậy” - anh nói.

Lyle ước tính nhanh rằng anh đã cung cấp hơn 1.000 con chó cho quân đội trong thập kỷ vừa qua và hơn 200 con chó cho Bộ An ninh nội địa chỉ trong 5 năm. Thực tế này khiến anh trở thành một trong những nhà cung cấp chó lớn nhất cho chính quyền Mỹ.

Trung gian bán chó nghiệp vụ cho chính quyền Mỹ có thể được xem là nghề “việc nhẹ lương cao“.
Nhiều chú chó nghiệp vụ đã được vinh danh ở Mỹ vì thành tích chiến đấu xuất sắc.

Những món hàng hiếm có giá cao

Binh lính đã đưa chó nghiệp vụ ra chiến trường kể từ rất lâu. Thời nội chiến Mỹ, lính của cả bên Anh và Mỹ đều dùng chó trong tác chiến ngoài mặt trận. Trong trận Yorktown lừng danh, một chú chó ngao của Anh thậm chí đã chạy theo các quả đạn đại bác tới trước mặt lính Mỹ. Một người lính còn sống sau trận này kể lại rằng con chó trông đáng sợ tới mức không ai dám giao chiến với nó.

Sau khi một con chó sục bò mang tên Thượng sĩ Stubby trở thành biểu tượng quốc gia ở Mỹ vì sự cống hiến ngoài sức tưởng tượng trong Thế chiến thứ nhất, chó đã trở thành một phần không thể thiếu trong các chiến dịch của Thế chiến thứ 2.

Ngày nay, chó nghiệp vụ của quân đội Mỹ được huấn luyện kỹ năng chiến đấu tại Phi đội 341 của không quân Mỹ nằm ở Căn cứ Lackland. Những huấn luyện viên của phi đội dạy các chú chó cách trở thành chó canh gác và truy đuổi quân nhân địch.

Năm ngoái, những chú chó chiến binh này đã gây chú ý khi tham gia lập công lớn cùng quân đội Mỹ. Cụ thể, một chú chó berger Bỉ có tên Conan đã lần được dấu vết của trùm khủng bố Abu Bakr al-Baghdadi, thủ lĩnh nhóm Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS). Conan đã được Tổng thống Mỹ Donald Trump tôn vinh trong một sự kiện diễn ra tại Nhà Trắng.

Hiện tại, quân đội Mỹ đang sử dụng khoảng 1.600 con chó nghiệp vụ. Trong khi đó, Đơn vị Hải quan và Biên phòng của DHS đã bắt đầu sử dụng chó từ những năm 1980 để truy tìm dấu vết của ma túy. Bộ này hiện cũng đang sử dụng khoảng 1.500 con chó và mua mới trung bình 400 con chó mỗi năm, do các thế hệ trước già đi hoặc tới tuổi nghỉ hưu.

Chó của DHS còn được giao nhiệm vụ lần theo dấu vết những người nhập cư trái phép muốn lẩn qua biên giới. Theo DHS, chó của cơ quan này đã giúp bắt giữ hơn 40.000 người trong năm 2016, bên cạnh một lượng ma túy lên tới hơn 200.000kg.

Cho dù chính quyền Mỹ đổ nhiều tiền của vào các công nghệ chống khủng bố kể từ sau vụ 11.9.2001, mũi của một chú chó được huấn luyện tốt vẫn rất tỏ ra cực kỳ hiệu quả, vượt xa các loại máy móc và robot, trong việc lần theo dấu vết của ma túy và chất nổ.

Nhưng dù sở hữu năng lực cao đến mấy, chó nghiệp vụ cũng chỉ cống hiến được khoảng 9 năm là sẽ bị thải hồi. Trong vai trò một khí tài giá trị, chúng có nhược điểm là hư hao khá nhanh. Khi chó phải tham gia chiến đấu thường xuyên trong quân đội, phải tham gia các đợt làm nhiệm vụ dài ngày, rất khó để giữ cho chúng khỏe mạnh.

Một chủ nhân bệnh viện thú y đề nghị giấu tên chia sẻ với trang tin Bloomberg rằng chó nghiệp vụ trên chiến thường dễ bị “rách cơ chân, tổn thương hông, gai cột sống”. Chúng cũng có nguy cơ mắc ung thư cao hơn đồng loại không hoạt động trên chiến trường.

Vấn đề là không phải lúc nào người ta cũng có thể tìm được một con chó thật tốt, thật tinh nhạy để thay thế những con đã nghỉ hưu. Kể từ đầu thế kỷ 21, quân đội Mỹ đã tìm cách phối giống chó berger Bỉ ở Lackland, với mục tiêu tự cung tự cấp chó nghiệp vụ chất lượng tốt, nhưng kết quả thu được không như mong đợi

Một nghiên cứu xuất bản trên tuần báo Các mặt trận Khoa học Thú y cho biết nhiều chương trình phối giống chó nghiệp vụ ở Mỹ đã thu giảm đáng kể quy mô hoặc chấm dứt hoạt động hoàn toàn, do các nhà hoạch định chính sách luôn đòi hỏi phải có kết quả ngay mà không hiểu rằng để có được một lứa chó chất lượng cao, người ta phải kiên trì tiến hành phối giống có chọn lọc ít nhất 3 thế hệ.

Tiến sĩ Cynthia Otto - một bác sĩ thú y tại Đại học Pennsylvania, người chuyên nghiên cứu về chó nghiệp vụ và đã tư vấn cho nhiều cơ quan chính quyền - từng cảnh báo hồi năm 2016 rằng, hiện tượng tăng vọt nhu cầu sắm những chú chó nghiệp vụ có khả năng đánh hơi thấy bom, ma túy... đã nhanh chóng vắt kiệt nguồn cung. Còn theo Lyle, Bộ Quốc phòng Mỹ đang phải chật vật kiếm chó nghiệp vụ năng lực cao từ hải ngoại. Tuy nhiên, cơ quan này bỗng nhận ra họ phải cạnh tranh với nhiều quốc gia có nền quốc phòng lớn mạnh như Trung Quốc, Nga, Saudi Arabia, để mua được những con chó chất lượng nhất từ các lò chó danh giá ở Châu Âu.

Kết quả của việc này là nhiều quân đội sẵn sàng thọc tay sâu vào trong ví chỉ để có được một con chó tốt. Hiện nay, Lyle có thể bán tới 25.000 USD/một con chó berger Bỉ, cao hơn rất nhiều mức 12.000 USD hồi năm 2010.

Trung gian bán chó nghiệp vụ cho chính quyền Mỹ có thể được xem là nghề “việc nhẹ lương cao“.
Trung gian bán chó nghiệp vụ cho chính quyền Mỹ có thể được xem là nghề “việc nhẹ lương cao“.

Ông vua trong làng buôn chó

Medium cho biết, thi thoảng các sĩ quan quân đội Mỹ sẽ tới Châu Âu và trực tiếp mua chó từ các lò uy tín. Nhưng điều này không diễn ra thường xuyên là do Luật mua sắm hàng Mỹ. Luật này, với phiên bản đầu tiên được thông qua vào năm 1933, khuyến khích các tổ chức chính quyền phải mua hàng hóa, gồm chó nghiệp vụ, từ doanh nghiệp nội địa - không cần biết công ty bán chó ở Mỹ chỉ đang làm một việc đơn giản là mua lại chó từ Châu Âu. Luật này đã tạo ra một lớp đệm trung gian giữa chính quyền Mỹ và các lò chó uy tín, được lấp đầy bởi các thương gia như Lyle, đẩy giá mua sắm chó cuối cùng lên mức cao chót vót. Và bên phải chi trả cho khoản đội giá này không có ai khác ngoài người đóng thuế Mỹ.

Theo Medium, quân đội và DHS tiến hành chào thầu mua hàng trăm con chó mỗi năm trên một “sàn giao dịch” đặc biệt được tổ chức như một phiên bản đặc biệt của trang thương mại điện tử Ebay. Trong một thập kỷ qua, Bộ Quốc phòng và DHS nhiều lần mở thầu mua chó và nhận đề nghị chào bán từ hàng loạt công ty trung gian nằm khắp trên đất Mỹ. Các công ty này mang tới mỗi lần 10 con chó để hai bộ trên kiểm tra và ký kết hợp đồng.

Phần lớn các nhà thầu tham gia chào bán hàng tại các cuộc này đều là doanh nghiệp lớn, với những cái tên như Dogs for Defense hay Police Service Dogs Inc. Ngoài khách hàng là quân đội, những doanh nghiệp này còn bán chó nghiệp vụ cho cảnh sát. Tuy nhiên, kể từ khi ký được hợp đồng đầu tiên với chính quyền hồi năm 2010, Lyle đã luôn bán được nhiều chó hơn các công ty lớn. Hiện anh bán trung bình 150 con mỗi năm và thu lời khoảng 10.000USD/con.

Khi thấy thông báo chào thầu xuất hiện trên "sàn", Lyle sẽ lập tức gọi điện cho lò chó quen ở Hà Lan và đề nghị họ gửi đi lô hàng mới. Sau khi chó tới Mỹ, anh sẽ dành từ vài tuần tới vài tháng để huấn luyện, trước khi chở chúng tới Lackland hoặc cơ sở của DHS. Mỗi lần như thế, anh thường để tới 50 con chó trong khu nuôi dưỡng nằm gần nhà. Chúng khiến anh tiêu tốn gần 1 tấn thức ăn mỗi tháng.

Khi Lyle mang chó tới cho quân đội, chúng đều phải hơn 1 năm tuổi và phải qua được 2 bài kiểm tra năng lực. Bài đầu sẽ xác định xem liệu con chó có thể chịu được các tiếng ồn lớn như tiếng súng hay không. Tiếp đó, người ta sẽ xem liệu nó có thể di chuyển trên các bề mặt không bằng phẳng, như sàn cao su hoặc thang sắt. Qua bài này, những con chó sẽ tham gia bài kiểm tra thứ hai, tại đó nó phải tìm ra một món đồ chơi cao su được giấu ngẫu nhiên trong vài căn phòng.

Dù hoạt động bài kiểm tra của quân đội nghe có vẻ "nặng đô", Lyle cho biết khi chó từ các lò ở Châu Âu giao tới tay anh, chúng gần như đã có thể vượt qua những bài này một cách dễ dàng. Chó xuất chuồng từ Châu Âu đều ở trong độ tuổi vừa đủ để có thể phục vụ ngay. Chúng cũng được huấn luyện rất tốt trong các hạng mục chịu tiếng nổ lớn và tìm kiếm mục tiêu.

Lyle chỉ phải mất chút thời gian dắt chúng đi dạo quanh nơi ở, dạy chúng cách tìm kiếm mục tiêu trong các khu vực công cộng ở Mỹ, sử dụng những phương thức huấn luyện là bí kíp riêng của anh. Lyle cũng dạy chúng cách đánh hơi và phát hiện những lượng ma túy, chất nổ cực nhỏ, những thứ hay xuất hiện ở Mỹ.

Trò chuyện với phóng viên Medium, Lyle khẳng định việc mình thường xuyên có được hợp đồng với quân đội và DHS là do luôn cung cấp những con chó có chất lượng cao nhất. Nếu chó của Lyle không vượt qua các bài kiểm tra, chúng sẽ không được chấp nhận và anh sẽ chẳng kiếm được xu nào cả.

Dù vậy, việc các nhân vật trung gian như Lyle đang kiếm bộn tiền nhờ những quy định kỳ lạ của luật pháp đã khiến không ít người bức xúc. Neil Gordon, một nhà phân tích thuộc tổ chức Dự án Giám sát Chính quyền đánh giá rằng chính quyền liên bang Mỹ đôi khi "mắc kẹt" với một số nhà thầu nhất định trong một khoảng thời gian rất dài, thay vì tìm kiếm các nhà cung cấp mới.

"Chúng tôi thấy chuyện này hay xảy ra trong các hợp đồng mua sắm, ở đó chính quyền Mỹ hay mua từ người bán nội địa, trong khi họ hoàn toàn có thể mua thẳng từ gốc. Lẽ ra người ta nên quan tâm tới kết quả cuối cùng hơn. Chính phủ sẽ nhận được lợi ích gì khi chi tiêu kiểu ấy?" - Gordon chất vấn.

Chẳng ai rõ câu trả lời. Nhưng ít nhất trong trường hợp của Lyle, chính quyền dường như hài lòng với chó do anh cung cấp tới mức vẫn quyết định chỉ đặt hàng từ anh. Các hợp đồng bán chó riêng trong năm 2018 đã giúp Lyle bỏ túi tới 750.000 USD - thành tích khiến nhiều đối thủ mạnh hơn cũng phải ngả mũ thán phục.

Hương Giang (tổng hợp)
TIN LIÊN QUAN

Dân bàn giao 2 "cẩu tặc" và 27 con chó, mèo cho công an

Tuấn Quỳnh |

Sáng ngày 11.2, hai "cẩu tặc" và 2 con chó, mèo bị trúng bả chết được người dân xã Nghi Ân, huyện Nghi Lộc (Nghệ An) đưa đến trụ sở xã trình báo.

Virus Corona có lây qua chó mèo hay không?

AN AN |

Nhiều chủ sở hữu thú cưng ở các khu vực có dịch virus Corona đang lo lắng khi chưa tìm ra vật chủ trung gian lây nhiễm virus Corona. Liệu chó, mèo có khả năng lây nhiễm loại virus này hay không?

Dùng chó nghiệp vụ, xe bọc thép vây bắt đối tượng bắn chết 4 người ở Củ Chi

Huân Cao - Nam Hiệp |

Sáng 30.1, Cơ quan cảnh sát điều tra đã điều hàng trăm cán bộ chiến sỹ được trang bị vũ khí cùng xe bọc thép và chó nghiệp vụ đến xã Trung An, huyện Củ Chi (TPHCM), để truy bắt nghi phạm bắn 4 người chết tại trường gà xảy ra vào chiều 29.1.

Phân công nhiệm vụ của các Phó Thủ tướng Chính phủ

Vương Trần |

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính ký Quyết định 19/QĐ-TTg ngày 15.1.2023 về việc phân công nhiệm vụ của các Phó Thủ tướng Chính phủ.

Tất bật ngược xuôi giao hàng, shipper vẫn lo không có Tết

Thiện Nhân-Tùng Giang |

Nhiều shipper giao hàng chia sẻ, những ngày giáp Tết Nguyên đán dù đơn hàng tăng cao nhưng thu nhập thực tế vẫn chưa đạt như kỳ vọng.

Phố cây cảnh vắng khách, sức mua chỉ bằng 30% so với năm ngoái

Thiện Nhân - Thùy Dương |

Theo nhiều nhà vườn, năm nay cây cảnh được giá nhưng tiêu thụ chậm hơn mọi năm, sức mua của người dân chỉ khoảng 30% so với năm ngoài.

Nhân tố bất ngờ có thể giúp sớm chấm dứt chiến sự Ukraina

Ngọc Vân |

Thời tiết mùa đông ấm áp bất thường trong năm nay có thể giúp sớm chấm dứt chiến sự Ukraina.

Cổ động viên Thái Lan đặt dép giữ chỗ mua vé xem chung kết AFF Cup 2022

Thanh Vũ (từ Bangkok) |

Người hâm mộ bóng đá Thái Lan bày tỏ sự thất vọng khi không thể mua được vé xem đội nhà đá chung kết lượt về AFF Cup 2022.

Dân bàn giao 2 "cẩu tặc" và 27 con chó, mèo cho công an

Tuấn Quỳnh |

Sáng ngày 11.2, hai "cẩu tặc" và 2 con chó, mèo bị trúng bả chết được người dân xã Nghi Ân, huyện Nghi Lộc (Nghệ An) đưa đến trụ sở xã trình báo.

Virus Corona có lây qua chó mèo hay không?

AN AN |

Nhiều chủ sở hữu thú cưng ở các khu vực có dịch virus Corona đang lo lắng khi chưa tìm ra vật chủ trung gian lây nhiễm virus Corona. Liệu chó, mèo có khả năng lây nhiễm loại virus này hay không?

Dùng chó nghiệp vụ, xe bọc thép vây bắt đối tượng bắn chết 4 người ở Củ Chi

Huân Cao - Nam Hiệp |

Sáng 30.1, Cơ quan cảnh sát điều tra đã điều hàng trăm cán bộ chiến sỹ được trang bị vũ khí cùng xe bọc thép và chó nghiệp vụ đến xã Trung An, huyện Củ Chi (TPHCM), để truy bắt nghi phạm bắn 4 người chết tại trường gà xảy ra vào chiều 29.1.