Sau cuộc hội đàm tại thành phố cảng Jeddah, Saudi Arabia, ông Rex Tillerson trở lại Kuwait - quốc gia đóng vai trò trung gian hòa giải mối hận thù của các quốc gia vùng Vịnh - nhưng không có bất kỳ tuyên bố nào được đưa ra.
Trước cuộc hội đàm ở Saudi Arabia, một quan chức cấp cao của các Tiểu vương quốc Arab thống nhất (UAE) tuyên bố, bất cứ giải pháp nào để giải quyết bế tắc cũng phải hướng đến những vấn đề then chốt mà Saudi Arabia, UAE, Bahrain và Ai Cập đưa ra.
Trong một tuyên bố chung đưa ra sau hiệp ước của Mỹ và Qatar, bốn nước Arab cho rằng thỏa thuận trên là chưa đủ, đồng thời nhắc lại 13 yêu cầu trong “tối hậu thư” là điều kiện để gỡ bỏ biện pháp trừng phạt. Các yêu cầu cho Qatar gồm: Hạ cấp quan hệ với Iran, đóng cửa kênh truyền hình Al Jazeera, đóng căn cứ quân sự của Thổ Nhĩ Kỳ ở Qatar và giao tất cả “những kẻ khủng bố” trên lãnh thổ theo danh sách 4 nước này cung cấp.
Trong thời gian ở Saudi Arabia, Ngoại trưởng Rex Tillerson cũng có cuộc thảo luận với Quốc vương Saudi Arabia Salman và Thái tử Mohammed bin Salman về hợp tác chống khủng bố.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ R.C.Hammond cho biết, ngày 13.7, Ngoại trưởng Mỹ trở lại Qatar để truyền đạt về cuộc họp của ông ở thành phố Jeddah cho Tiểu vương Tamim bin Hamad al-Thani.
Chuyến đi của ông Rex Tillerson nằm trong nỗ lực xoa dịu căng thẳng tồi tệ nhất giữa các quốc gia đồng minh của Mỹ ở vùng Vịnh. Theo Middle East Monitor, Mỹ lo ngại cuộc khủng hoảng có thể ảnh hưởng đến hoạt động quân sự và chống khủng bố, cũng như tăng ảnh hưởng của Iran trong khu vực.
Ông Abdullah bin Zayed al-Nahayan - Ngoại trưởng UAE - nói rằng, chuyến thăm của ông Rex Tillerson dường như chưa thể giải quyết khủng hoảng. “Tôi nghĩ chuyến thăm sẽ xoa dịu căng thẳng nhưng nó chỉ giúp trì hoãn vấn đề vốn sẽ bùng phát trong tương lai” - ông nói.
Chuyên gia phân tích rủi ro của Trung tâm Chính sách an ninh Geneva Jean-Marc Rickli cho rằng, cuộc khủng hoảng vùng Vịnh đã đi xa hơn vấn đề cáo buộc tài trợ chủ nghĩa khủng bố. Ông chỉ ra lo ngại về vai trò của Iran, bất ổn nội bộ và những ảnh hưởng của Tổ chức khủng bố Anh em Hồi giáo, cũng như sự cạnh tranh vai trò lãnh đạo trong khu vực.
“Dù kết quả là gì, một trong hai bên sẽ mất thể diện, mà thể diện trong thế giới Arab là điều tối quan trọng. Hậu quả sẽ mang tính tiêu cực cho ít nhất một trong hai bên” - ông Jean-Marc Rickli nói.
Trong diễn biến có liên quan tới khủng hoảng vùng Vịnh, ngày 12.7, Bộ trưởng Nhà nước về đối ngoại UAE Anwar Gargash đã gửi đơn khiếu nại chính thức lên Cao ủy Liên Hợp Quốc về Nhân quyền với nội dung cáo buộc Al Jazeera ủng hộ chủ nghĩa khủng bố, chủ nghĩa bè phái và bài Do Thái. Ngoài ra, Ngoại trưởng Pháp sẽ tới thăm Qatar và Saudi Arabia trong ngày 15 và 16.7 như góp một phần nỗ lực để giải quyết khủng hoảng.
Dù Ngoại trưởng Mỹ Rex Tillerson và người đồng cấp Qatar ký hiệp ước chống khủng bố ngày 11.7, nhưng các nước cô lập Qatar cho rằng động thái này không đủ để làm giảm mối lo ngại.
