Nhật Bản cam kết giúp Việt Nam phát triển cơ sở hạ tầng chất lượng cao
Theo ông Shimizu Akira, Trưởng Đại diện Văn phòng Cơ quan Hợp tác Quốc tế Nhật Bản (JICA) tại Việt Nam cho biết, từ tháng 4.2021 đến hết tháng 3.2022, Nhật Bản đã cam kết các dự án vốn vay ODA tại Việt Nam đạt 10,8 tỉ yên (75 triệu USD) chưa bao gồm tài trợ đầu tư cho khu vực tư nhân. Bên cạnh đó còn có các dự án hợp tác kỹ thuật là 34 triệu USD; viện trợ không hoàn lại 5 triệu USD, với hơn 100 dự án lớn nhỏ.
Trưởng Đại diện JICA nhấn mạnh, cho đến nay, Việt Nam luôn duy trì tốc độ tăng trưởng kinh tế ổn định, tuy nhiên động lực thúc đẩy tốc độ tăng trưởng này là nhờ mở rộng xuất khẩu và đầu tư trực tiếp. Theo ông Shimizu Akira, một xã hội ổn định, nguồn nhân lực chất lượng cao và phát triển cơ sở hạ tầng là những yếu tố không thể thiếu tại mỗi quốc gia.
“Trong thời gian tới, ODA vẫn tiếp tục đóng vai trò quan trọng trong phát triển cơ sở hạ tầng - động lực tăng trưởng của Việt Nam, tôi mong rằng Việt Nam sẽ tiếp tục sử dụng ODA một cách hiệu quả và coi đây là một phương thức huy động vốn thuận tiện, đồng thời là cách thức để có thể đưa công nghệ tiên tiến của nước ngoài áp dụng tại Việt Nam” - Trưởng Đại diện JICA nhấn mạnh.
Ông Shimuzu Akira nhận định, trong 4 năm trở lại đây, các khoản vay của Việt Nam từ các tổ chức quốc tế, trong đó có JICA giảm 16-20% so với trước và đây là dấu hiệu đáng mừng cho thấy kinh tế Việt Nam tiếp tục tăng trưởng và có ảnh hưởng trên trường quốc tế.
“Tuy nhiên, để có thể phát triển bền vững, một quốc gia cần phải đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng. Tôi tin rằng Việt Nam hoàn toàn có thể sử dụng khoản vay ODA cho phép hoàn trả trong dài hạn, 30 đến 40 năm, với lãi suất thấp và cố định, làm công cụ huy động vốn trong phát triển cơ sở hạ tầng” - ông Shimizu Akira nói.
Trong các dự án vốn vay ODA phát triển cơ sở hạ tầng, Việt Nam có thể tận dụng được công nghệ nước ngoài, đồng thời trong suốt thời gian dài thực hiện dự án luôn có sự tham gia của các công ty Việt Nam, nhờ vậy, Việt Nam có thể nhận chuyển giao công nghệ và kinh nghiệm trong xây dựng hay quản lý bảo trì sau khi dự án kết thúc, qua đó hiệu quả của dự án sẽ được tăng cường.
Thông tin về dự án đường sắt đô thị TPHCM tuyến số 1, ông Shimizu cho biết tiến độ hoàn thành của công trình đã đạt khoảng 90%, toàn bộ 51 toa tàu metro sản xuất tại Nhật Bản đã được vận chuyển đến Việt Nam. “Chúng tôi đang tiếp tục phối hợp chặt chẽ với UBND TPHCM và các cơ quan hữu quan với mong muốn giải quyết từng vấn đề một nhằm thông xe trong thời gian sớm nhất” - ông Shimizu nói.
Gợi ý giải pháp giúp Việt Nam tăng trưởng bền vững
Kinh tế Việt Nam được dự báo sẽ phục hồi ổn định từ năm 2022 cùng với chính sách “sống chung với COVID-19” và bổ sung dự toán chi ngân sách, tuy nhiên, theo ông Shimizu, Việt Nam vẫn cần thận trọng trước tình hình biến động kinh tế thế giới do tình hình xung đột ở Ukraina, vật giá leo thang, Mỹ tăng lãi suất.
Vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) vào Việt Nam được đẩy mạnh nhờ lực lượng lao động dồi dào và truyền thống lao động cần cù của người lao động Việt Nam. Sự đa dạng hóa chuỗi cung ứng sẽ khiến đầu tư vào Việt Nam tăng cao và chuyển dịch mạnh mẽ chuỗi cung ứng. Tuy nhiên, theo ông Shimizu, Việt Nam sẽ dần mất đi lợi thế về nguồn nhân lực do tình hình già hóa dân số trong 30 năm tới, và mô hình kinh tế sử dụng lao động giá rẻ hiện tại sẽ gặp nhiều hạn chế.
Bên cạnh đó, năng suất lao động của Việt Nam tương đối thấp so với nhiều quốc gia khác, nguồn nhân lực chất lượng cao và lao động được đào tạo lành nghề còn hạn chế để đáp ứng được với cơ hội việc làm tăng cao, do vậy, Việt Nam cần khẩn trương phát triển nguồn nhân lực để đáp ứng nhu cầu lao động tăng cao trong thời gian tới. JICA đã và đang hỗ trợ Việt Nam phát triển bền vững thông qua các hợp tác trong lĩnh vực phát triển nguồn nhân lực đáp ứng nhu cầu tuyển dụng, cụ thể như hợp tác với trường Đại học Việt - Nhật (VJU), Viện Phát triển nguồn Nhân lực Việt Nam - Nhật Bản (VJCC), và hợp tác kỹ thuật thực tập sinh kỹ năng.
JICA dự kiến triển khai Hợp tác kỹ thuật tăng cường kết nối việc làm cho thực tập sinh kỹ năng. Dự án nhằm tạo môi trường làm việc tốt hơn cho lao động Việt Nam làm việc tại Nhật Bản thông qua việc xóa bỏ môi giới việc làm bất hợp pháp, vốn là vấn đề tồn tại trong những năm gần đây.
Trưởng Đại diện JICA bày tỏ ấn tượng khi có rất nhiều doanh nghiệp Nhật Bản mong muốn mở rộng đầu tư kinh doanh sang Việt Nam. Tuy nhiên, tỉ lệ nội địa hóa của Việt Nam hầu như không thay đổi nhiều so với khoảng 10 năm trước đây. Nhận biết được tình hình đó, JICA đang nỗ lực hỗ trợ các doanh nghiệp địa phương nhằm tăng tỷ lệ nội địa hóa của Việt Nam.
Ttrong lĩnh vực đào tạo lao động có tay nghề, JICA đang lên kế hoạch cùng với Chính phủ Việt Nam xây dựng dự án vốn vay ODA hỗ trợ 13 trường đào tạo nghề. "Một trong những đặc điểm trong các hợp tác của JICA là các chuyên gia Nhật Bản sẽ có mặt để hỗ trợ trong thời gian đầu, tuy nhiên, mục tiêu mà chúng tôi luôn mong muốn hướng đến trong các hợp tác là cuối cùng chính người Việt Nam có thể truyền tải tri thức cho người Việt Nam" - ông Shimizu nhấn mạnh.
Năm 2023, Việt Nam và Nhật Bản kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao. Hướng tới dấu mốc quan trọng này, JICA sẽ tiếp tục nỗ lực để đóng góp nhiều hơn nữa vào sự phát triển của Việt Nam thông qua ODA, đồng thời tăng cường kết nối người dân hai nước, góp phần củng cố và phát triển quan hệ hữu nghị 50 năm giữa hai nước, để quan hệ Nhật Bản - Việt Nam tiếp tục phát triển và có bước tiến nhảy vọt trong thời gian tới - Trưởng Đại diện Văn phòng JICA Việt Nam Shimizu Akira.
