Củng cố liên minh
Cuộc hội đàm trực tuyến của Tổng thống Mỹ Joe Biden và Thủ tướng Nhật Bản Fumio Kishida ngày 21.1 “nêu bật sức mạnh của liên minh Mỹ - Nhật Bản, vốn là nền tảng của hòa bình, an ninh và ổn định ở Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương và trên toàn thế giới”, Thư ký báo chí Nhà Trắng Jen Psaki cho biết.
Ông Biden “mong muốn được làm việc với Thủ tướng Kishida để thúc đẩy tầm nhìn chung của chúng tôi về một Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương tự do và rộng mở”, hợp tác về công nghệ mới và đang nổi lên, trong đó có thông qua "Bộ tứ" gồm Nhật Bản, Mỹ, Ấn Độ và Australia. Hai nhà lãnh đạo cũng đang có kế hoạch thảo luận về hợp tác chống lại sự lây lan của COVID-19 cũng như chống biến đổi khí hậu, phía Mỹ thông tin thêm.
Tại Tokyo, Chánh văn phòng Nội các Hirokazu Matsuno tiết lộ, hai nhà lãnh đạo nhấn mạnh tầm quan trọng của một liên minh Nhật Bản-Mỹ mạnh mẽ hơn khi cả hai cùng nỗ lực hiện thực hóa một khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương tự do và rộng mở. Các vụ phóng tên lửa gần đây của Triều Tiên cũng được thảo luận trong cuộc họp trực tuyến. "Chúng tôi hy vọng cuộc gặp trực tuyến đầu tiên vào năm 2022 giữa hai nhà lãnh đạo sẽ là cơ hội để cho thế giới thấy mối quan hệ bền chặt giữa liên minh Nhật-Mỹ và đưa nó lên một tầm cao hơn" - ông Matsuno nói.
Trước đó, ngày 20.1, Tokyo và Washington đã ra một tuyên bố chung về Hiệp ước không phổ biến vũ khí hạt nhân (NPT). Tuyên bố có đoạn: "Nhật Bản và Mỹ công nhận NPT là không thể thiếu để ngăn chặn phổ biến vũ khí hạt nhân và đạt được mục tiêu loại bỏ hoàn toàn vũ khí hạt nhân". "Hướng tới mục tiêu này, hai nước kêu gọi tất cả các quốc gia thành viên đóng góp để mang lại cho Hội nghị Đánh giá lần thứ 10 một kết quả có ý nghĩa" - tuyên bố chung nêu rõ. Tuyên bố ngày 20.1 cũng cho biết Nhật Bản và Mỹ "cam kết mạnh mẽ với việc dỡ bỏ hoàn toàn, có thể kiểm chứng và không thể đảo ngược với tất cả vũ khí hạt nhân, vũ khí hủy diệt hàng loạt khác và tên lửa đạn đạo ở mọi tầm bắn của Triều Tiên, cũng như các chương trình và cơ sở liên quan, phù hợp với với các nghị quyết liên quan của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc".
Hợp tác an ninh là chủ đạo
Reuters cho hay, cuộc họp của lãnh đạo Mỹ và Nhật Bản diễn ra trong bối cảnh Trung Quốc ngày càng tăng sức mạnh, chương trình tên lửa của Triều Tiên đang có những tín hiệu mới và vấn đề Nga-Ukraina đang là tâm điểm chú ý.
Cố vấn an ninh quốc gia Mỹ Jake Sullivan và người đồng cấp Nhật Bản Akiba Takeo trong ngày 20.1 đã trao đổi về cách tiếp cận của mỗi bên với vấn đề Triều Tiên, Trung Quốc và các vấn đề kinh tế ở Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, Nhà Trắng thông tin...
Cuộc gặp trực tuyến giữa Tổng thống Mỹ Joe Biden và Thủ tướng Nhật Bản Fumio Kishida diễn ra sau cuộc gặp theo mô hình "2+2" giữa các bộ trưởng quốc phòng và ngoại giao của 2 nước trong tháng này, trong đó 2 bên cam kết làm việc cùng nhau chống lại những nỗ lực gây mất ổn định khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương. Ngoài ra, một số cuộc họp liên quan đến an ninh khác có sự tham gia của các nhà lãnh đạo Ấn Độ-Thái Bình Dương cũng vừa diễn ra trong tuần qua như: Cuộc đàm phán 2+2 giữa Nhật Bản và Pháp vào ngày 20.1 và đàm phán giữa các bộ trưởng ngoại giao và quốc phòng Australia và Anh vào 21.1. Sau cuộc hội đàm với Pháp, Bộ trưởng Quốc phòng Nhật Bản cho biết, tình hình an ninh ở Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương không ổn định và "đang trở nên khó khăn hơn".
Ông Daniel Russel - thành viên Viện Chính sách Xã hội Châu Á, nhận định, cuộc gặp 2+2 cho thấy Washington và Tokyo đang cùng chung quan điểm.
Thông điệp trong cuộc hội đàm trực tuyến ngày 21.1 được đánh giá là quan trọng hơn khi cả 2 nhà lãnh đạo đều trải qua các cuộc bầu cử trong năm nay, bầu cử thượng viện vào tháng 7 với ông Kishida và bầu cử quốc hội giữa kỳ vào tháng 11 với ông Biden. Cả Mỹ và Nhật Bản đều đang xem xét lại chiến lược an ninh với các chi tiết dự kiến công bố vào cuối năm nay. Nhật Bản cũng vừa phê duyệt mức chi tiêu quốc phòng kỷ lục cho năm 2022. Nhật Bản sẽ không chỉ xem xét chiến lược mà tất cả các chương trình quốc phòng, bao gồm cả mua sắm, Đại sứ Nhật Bản tại Mỹ Koji Tomita thông tin trong một sự kiện ngày 18.1 ở Viện Brookings. "Bản đánh giá mới sẽ tập trung sắc nét hơn vào những gì đang xảy ra ở khu vực Châu Á - Thái Bình Dương. Và tôi nghĩ rằng bức tranh mà chúng ta đang gặp phải trong khu vực này đang ngày càng trở nên đáng lo ngại" - Đại sứ Nhật Bản nói.
