Thông báo trên website Uỷ ban Đối ngoại Thượng viện Mỹ
Trong thông cáo đăng trên website Uỷ ban Đối ngoại Thượng viện Mỹ ngày 11.4 (theo giờ Việt Nam), thượng nghị sĩ Đảng Cộng hoà Jim Risch - Chủ tịch Uỷ ban Đối ngoại Thượng viện, thượng nghị sĩ Cộng hoà Cory Gardner - Chủ tịch Tiểu ban Đông Á, Thái Bình Dương và Chính sách An ninh mạng quốc tế, cùng các thành viên cao cấp là thượng nghị sĩ Cộng hoà Bob Menendez và thượng nghị sĩ Dân chủ Ed Markey, đã chỉ trích hành vi của Trung Quốc đâm chìm tàu cá Việt Nam gần quần đảo Hoàng Sa, triển khai máy bay quân sự ở Biển Đông, cùng các hành vi khác.
“Những báo cáo về việc tàu hải cảnh Trung Quốc đâm chìm tàu cá Việt Nam và các hoạt động khác của Trung Quốc trên các đảo được bồi đắp bất hợp pháp ở Biển Đông là vô cùng đáng lo ngại” - Chủ tịch Ủy ban Đối ngoại Thượng viện Jim Risch nói và cho rằng, đây chỉ là những “ví dụ mới nhất của Trung Quốc đối với các nước láng giềng nhằm khẳng định các yêu sách hàng hải thái quá của mình”.
Các thượng nghị sĩ Mỹ tuyên bố: “Trung Quốc đang làm suy yếu sự ổn định khu vực tại thời điểm cộng đồng quốc tế cần cùng nhau chống lại đại dịch COVID-19. Mỹ sẽ làm việc với các đồng minh và đối tác của chúng tôi trong khu vực để duy trì một Ấn Độ - Thái Bình Dương tự do, rộng mở và thúc đẩy hoạt động hòa bình ở Biển Đông”.
Nhấn mạnh quan điểm này, thượng nghị sĩ Bob Menendez nói: “Vào thời điểm cộng đồng quốc tế nên hợp tác để đối mặt với kẻ thù chung (COVID-19 - PV), việc Trung Quốc tiếp tục hành vi gây chia rẽ và gây hấn ở Biển Đông là điều đáng trách. Nhiệm vụ đầu tiên của bất kỳ nhân viên bảo vệ bờ biển nào là đảm bảo an toàn trên biển - chứ không phải đóng góp vào tình trạng vô luật pháp và nguy hiểm”.
Thượng nghị sĩ Menendez cho rằng: “Trách nhiệm của lực lượng hải cảnh Trung Quốc trong vụ va chạm và đâm chìm tàu cá Việt Nam là rất rõ ràng, cấu thành hành vi hàng hải không an toàn và không thể chấp nhận được. Tất cả các quốc gia ở vùng Ấn Độ - Thái Bình Dương phải được tự do sống trong một khu vực được quản trị bởi luật pháp, các chuẩn mực và các định chế quốc tế”.
Thượng nghị sĩ Cộng hòa Cory Gardner - Chủ tịch Tiểu ban về Đông Á, Thái Bình Dương và Chính sách An ninh mạng Quốc tế - gọi hành động của Bắc Kinh ở Biển Đông là “phạm luật”. “Tôi lên án mạnh mẽ việc Trung Quốc đâm chìm tàu của Việt Nam ở Biển Đông. Đây là một sự vi phạm luật pháp quốc tế và đến lúc các quốc gia trên thế giới tập trung vào việc chống lại tai họa của đại dịch COVID-19” - ông Gardner nói và hối thúc chính quyền Mỹ “sử dụng mọi công cụ chính sách sẵn có, chẳng hạn như Đạo luật Sáng kiến Tái đảm bảo Châu Á để đẩy lùi những hành động phi pháp của Trung Quốc, đồng thời tái khẳng định quyền tự do hàng hải và hàng không ở Biển Đông”.
Trong khi đó, thượng nghị sĩ Ed Markey kêu gọi Mỹ tiếp tục hỗ trợ các đồng minh và đối tác bảo vệ quyền tự do hàng hải. “Giống như phần còn lại của thế giới, Ấn Độ-Thái Bình Dương tập trung vào việc chống lại COVID-19, nhưng Mỹ phải tiếp tục hỗ trợ các đối tác khu vực và đồng minh của chúng ta bảo vệ quyền tự do hàng hải, dòng chảy thương mại tự do và tuân thủ các thỏa thuận quốc tế” - ông Markey nhấn mạnh.
Bộ Quốc phòng và Bộ Ngoại giao ra tuyên bố
Trước đó, trong các ngày 9.4 và 6.4, Bộ Quốc phòng và Bộ Ngoại giao Mỹ đã ra tuyên bố lên án việc Trung Quốc đâm chìm tàu cá Việt Nam. Ngoài ra, trong thông cáo báo chí ngày 6.4, Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Morgan Ortagus còn cho biết, kể từ khi bùng phát đại dịch toàn cầu COVID-19, Bắc Kinh cũng đồng thời công bố “các trạm nghiên cứu” mới trên những căn cứ quân sự mà nước này xây dựng ở Đá Chữ Thập và Đá Subi (thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam) và cho hạ cánh máy bay quân sự đặc chủng xuống Đá Chữ Thập.
Liên quan tới vụ việc, Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam Lê Thị Thu Hằng cho biết, theo thông tin từ các cơ quan chức năng của Việt Nam, tàu cá QNg 90617 TS và các ngư dân Việt Nam đang hoạt động bình thường tại vùng biển thuộc quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam thì bị tàu hải cảnh Trung Quốc ngăn cản và đâm chìm.
“Như đã nhiều lần khẳng định, Việt Nam có đầy đủ bằng chứng lịch sử và cơ sở pháp lý khẳng định chủ quyền của Việt Nam đối với quần đảo Hoàng Sa và quần đảo Trường Sa phù hợp với luật pháp quốc tế. Hành động trên của tàu công vụ Trung Quốc đã xâm phạm chủ quyền Việt Nam đối với quần đảo Hoàng Sa, gây thiệt hại về tài sản, đe dọa an toàn tính mạng và lợi ích hợp pháp của ngư dân Việt Nam” - bà Lê Thị Thu Hằng khẳng định.
