Nghiên cứu do các nhà khoa học quốc tế từ Vương quốc Anh và Mỹ thực hiện với tài trợ của Hội đồng Nghiên cứu Môi trường Tự nhiên Vương quốc Anh (NERC) được công bố trên tạp chí Current Biology ngày 29.4.
Theo đó, hóa thạch vi sinh hàng tỉ năm tuổi được tìm thấy ở hồ Loch Torridon trên cao nguyên Scotland. Hóa thạch vi sinh này chứa hai loại tế bào riêng biệt và rất có thể là loài động vật đa bào lâu đời nhất từng được ghi nhận.
Đây được cho là ''mắt xích còn thiếu'' giúp làm sáng tỏ nguồn gốc của hình thức sống phức tạp, đặc biệt là giữa các nhóm sinh vật đơn bào (holozoa) và các động vật phức tạp hơn như bọt biển.
Thuật ngữ holozoa mô tả tất cả các sinh vật sống - loại trừ nấm - gồm động vật đơn bào và một số loài họ hàng đơn bào của chúng. Ví dụ điển hình nhất của Holozoa là Choanoflagellates, các sinh vật đơn bào được cho là họ hàng gần nhất của động vật.
Các nhà nghiên cứu tại Đại học Sheffield ở Vương quốc Anh và Đại học Boston ở Mỹ phát hiện ra hóa thạch vi sinh thuộc về một sinh vật ở đâu đó giữa động vật đơn bào và động vật đa bào. Các nhà khoa học chính thức đặt tên cho khám phá mới là Bicellum Brasieri.
Phân tích hóa thạch, các nhà nghiên cứu nhận thấy vi sinh vật này rất nguyên bản và tròn trịa, nhưng cơ quan bên trong với hai loại tế bào riêng biệt. Điều này đánh dấu bước đầu tiên của quá trình tiến hóa, hướng tới dạng sống phức tạp hơn.
Khám phá này cũng cho thấy các loài động vật đa bào bắt đầu tiến hóa từ một tỉ năm trước và trong những môi trường khác so với giả thuyết trước đây. Chúng ở trong các hồ nước ngọt chứ không phải đại dương.
Giáo sư Charles Wellman - trưởng nhóm nghiên cứu từ Đại học Sheffield - cho biết: "Nguồn gốc của loài đa bào phức tạp và nguồn gốc của động vật được coi là hai trong số những sự kiện quan trọng nhất trong lịch sử sự sống trên trái đất''.
"Việc phát hiện ra hóa thạch vi sinh mới này gợi ý cho chúng ta rằng sự tiến hóa của động vật đa bào đã xảy ra cách đây ít nhất một tỉ năm trước và những sự phát triển có trước sự tiến hóa của động vật có thể đã xảy ra ở nơi nước ngọt như hồ nước chứ không phải ở đại dương" - Giáo sư Wellman nói.
Giáo sư Paul Strother - trưởng nhóm nghiên cứu từ Đại học Boston - cho biết thêm: “Các nhà sinh vật học suy đoán rằng nguồn gốc của động vật bao gồm sự kết hợp và thay thế các gen đã tiến hóa trước đó ở các sinh vật đơn bào".
"Những gì chúng ta thấy ở Bicellum là ví dụ về hệ thống di truyền như vậy, liên quan đến sự kết dính tế bào và sự biệt hóa tế bào có thể đã được tích hợp vào bộ gen động vật nửa tỉ năm sau" - ông Strother lý giải.
Các nhà khoa học có thể dễ dàng nghiên cứu Bicellum Brasieri vì hóa thạch này được bảo quản trong điều kiện tốt đến mức họ có thể phân tích ở cấp độ tế bào và dưới mức tế bào.
Hiện, các nhà khoa học mong muốn kiểm tra các trầm tích để có thêm những khám phá thú vị với hy vọng có thể làm sáng tỏ hơn sự tiến hóa của các sinh vật đa bào.
