Sau hai thập kỷ quan sát, các nhà khoa học đã phát hiện hành tinh xa nhất Hệ Mặt trời, sao Hải Dương, đang nguội đi một cách bất ngờ, theo Space.com.
Sao Hải Vương quay quanh quỹ đạo xa Mặt trời hơn 30 lần so với Trái đất, với một năm dài bằng 165 năm tại Trái đất. Các mùa trên hành tinh này cũng kéo dài hơn nhiều so với các mùa trên Trái đất, mỗi mùa tại đây kéo dài tới hơn 40 năm.
Khi hành tinh chuyển sang mùa hè ở nửa phía nam bán cầu trong hai thập kỷ vừa qua, các nhà thiên văn học đã quan sát thấy nhiệt độ trung bình của nó giảm mạnh tới 8 độ C.
“Sự thay đổi này thật bất ngờ. Vì chúng tôi đã quan sát sao Hải Vương vào đầu mùa hè ở nửa phía nam của nó và dự đoán nhiệt độ sẽ ấm dần lên chứ không phải lạnh hơn” - Michael Roman, một nghiên cứu sinh tại Đại học Leicester và là tác giả chính của bài báo, cho biết trong một tuyên bố.
Nhóm nghiên cứu đã phân tích phần hồng ngoại mang nhiệt của quang phổ ánh sáng thu được từ năm 2003 đến năm 2018 bằng một số kính thiên văn tốt nhất thế giới bao gồm Kính thiên văn của Đài quan sát phía Nam Châu Âu (ESO) ở Chile, Kính thiên văn Keck và Subaru ở Hawaii và Kính viễn vọng Không gian Spitzer của NASA.
Theo kết quả quan sát, sự thay đổi nhiệt độ của sao Hải Vương không hề đồng đều. Các phép đo về tầng bình lưu của sao Hải Vương, tầng thấp thứ hai của bầu khí quyển của hành tinh, cho thấy xu hướng ấm lên trên cực nam của sao Hải Vương.
Tập dữ liệu này, chỉ chứa dữ liệu trong khoảng thời gian hai năm giữa 2018 và 2020, cho thấy sự ấm lên nhanh chóng với khoảng 11 độ C chênh lệch. Các nhà khoa học cho biết, sự ấm lên ở hai cực như vậy chưa từng được quan sát thấy trên sao Hải Vương trước đây.
Tuy nhiên, các quan sát về sao Hải Vương mới chỉ có thể thực hiện được trong vài thập kỷ qua và các nhà khoa học hiện nay biết rất ít về cách các mùa trên hành tinh này vận hành.
“Dữ liệu của chúng tôi có ít hơn một nửa mùa của sao Hải Vương. Vì vậy, không ai mong đợi để thấy những thay đổi lớn và nhanh chóng” - Glenn Orton, nhà nghiên cứu cấp cao tại JPL và đồng tác giả của nghiên cứu cho biết trong tuyên bố.
Các nhà khoa học vẫn chưa biết điều gì dẫn đến sự dao động nhiệt độ bất ngờ này, nhưng họ cho rằng, nó có thể liên quan đến chu kỳ 11 năm hoạt động của Mặt trời, chu kỳ lên xuống và dòng chảy hình thành vết đen Mặt trời.
“Sự thay đổi nhiệt độ có thể liên quan đến những thay đổi theo mùa trong hóa học khí quyển của sao Hải Vương, điều này có thể làm thay đổi cách khí quyển lạnh đi một cách hiệu quả. Nhưng sự thay đổi ngẫu nhiên trong các kiểu thời tiết hoặc thậm chí phản ứng với chu kỳ hoạt động 11 năm của mặt trời cũng có thể có ảnh hưởng” - ông Roman cho biết.
Các nghiên cứu trước đây về hành tinh này cho thấy có thể có mối liên hệ giữa số lượng vết đen và độ sáng của sao Hải Vương. Nghiên cứu mới cũng tìm thấy một số bằng chứng về mối liên hệ có thể có giữa chu kỳ Mặt trời, độ sáng của các đám mây trong bầu khí quyển của sao Hải Vương và nhiệt độ tầng bình lưu của nó.
Các nhà khoa học hy vọng rằng, những quan sát trong tương lai sẽ làm sáng tỏ hơn những bí ẩn của hành tinh xa xôi này. Kính viễn vọng không gian James Webb, đài quan sát vũ trụ mạnh nhất từng được xây dựng, được kỳ vọng sẽ tạo ra những bước tiến lớn trong sự hiểu biết về sao Hải Vương, cũng như về hành tinh khổng lồ còn lại trong Hệ Mặt trời là sao Thiên Vương - Leigh Fletcher, giáo sư Khoa học Hành tinh tại Đại học Leicester, đồng tác giả của nghiên cứu mới, cho biết trong tuyên bố.
