Hai ưu tiên chính
Hiệp định EVFTA đã được Nghị viện Châu Âu phê chuẩn vào tháng 2.2020 và dự kiến sẽ được Quốc hội Việt Nam thông qua tại kỳ họp giữa năm 2020. Trong bối cảnh đại dịch COVID-19 có thể làm chậm lại nhiều hoạt động, nhưng việc thông qua hiệp định “là ưu tiên hàng đầu”, các tác giả bài viết “Tận dụng EVFTA cho phát triển” đăng trên East Asia Forum cho hay.
Hai tác giả bài viết - Giáo sư dự bị (Associate Professor) trường Chính sách công Lý Quang Diệu, Đại học Quốc gia Singapore, ông Vũ Minh Khương và Kris Hartley - Giáo sư trợ lý (Assistant Professor) Đại học Giáo dục Hong Kong (EdUHK), Trung Quốc - nhận định, EVFTA “đánh dấu một bước tiến quan trọng đối với Việt Nam, tạo động lực cho các doanh nghiệp trong nước phát triển năng lực xuất khẩu và động lực cho chính phủ Việt Nam tiếp tục cải cách thể chế”.
Cũng theo các tác giả, EVFTA cũng phản ánh sự thể chế hóa sâu sắc hơn cho các cơ hội xuất khẩu trong giai đoạn thương mại toàn cầu đang bị hạn chế bởi cuộc khủng hoảng COVID-19.
“EVFTA cung cấp cho Việt Nam một nền tảng để tiếp tục giúp các doanh nghiệp trong nước thâm nhập thị trường EU” - hai tác giả nhận định. Theo đó, hiệp định đòi hỏi các công ty Việt Nam đáp ứng với các tiêu chuẩn Châu Âu về nguồn cung ứng và sản xuất, cũng như có khả năng nâng cao chất lượng sản phẩm và độ tin cậy khi Việt Nam tìm cách củng cố hình ảnh thương hiệu toàn cầu. Việc đáp ứng các tiêu chuẩn sẽ giúp các sản phẩm của Việt Nam cạnh tranh bình đẳng hơn trên thị trường EU.
Khối lượng xuất khẩu của Việt Nam sang EU và thặng dư thương mại nhấn mạnh vai trò chiến lược của EVFTA trong việc mở rộng thị trường xuất khẩu của Việt Nam và tạo điều kiện sắp xếp lại cơ cấu công nghiệp bằng cách thúc đẩy các doanh nghiệp đa dạng hóa danh mục sản phẩm và đẩy mạnh chuỗi giá trị.
“Thời điểm hiện tại đòi hỏi Việt Nam phải nắm lấy 2 ưu tiên chính: Hội nhập sâu rộng với thị trường EU và biến EVTFA thành động lực cho cải cách trong nước” - hai tác giả bài viết chỉ ra.
Cơ hội để Việt Nam tạo dấu ấn lịch sử
Để nhận ra tiềm năng đầy đủ của EVFTA, Việt Nam phải giúp các doanh nghiệp trong nước củng cố thị phần ở EU bằng cách hiểu rõ hơn về thị trường và tiêu chuẩn kinh doanh của EU, nâng cao chất lượng và độ tin cậy của sản phẩm, đồng thời áp dụng văn hóa đổi mới sáng tạo.
Chỉ ra một số nhóm sản phẩm chiến lược mà Việt Nam nên nhắm đến trong nỗ lực tăng cường thương mại với EU, bao gồm máy móc và các sản phẩm điện tử, đồ chơi và đồ thể thao, thủy hải sản chưa qua chế biến, giày dép, thiết bị hàng không và thiết bị quang học và y tế, các cây viết lưu ý, mở rộng khối lượng xuất khẩu không nên chỉ là một mục tiêu chính.
Các nhóm sản phẩm khác có khối lượng xuất khẩu khiêm tốn nhưng có sự tăng trưởng nhanh chóng và nên đóng vai trò ngày càng quan trọng trong việc đưa Việt Nam tích hợp vào chuỗi cung ứng toàn cầu các sản phẩm có giá trị gia tăng cao. Ví dụ là thiết bị quang học và y tế và thiết bị hàng không. Các nhóm sản phẩm này phải là mục tiêu trong hỗ trợ chính sách cho đầu tư và áp dụng các tiêu chuẩn và thông lệ quốc tế.
Việt Nam nên xem EVFTA là một “chỉ thị” để cải thiện các điều kiện để phát triển. Bước đầu tiên là xác định mức độ mà Việt Nam đáp ứng các tiêu chuẩn của EU về các biện pháp phát triển chính như an toàn sản phẩm, bảo vệ môi trường, quản lý nền kinh tế số... Từ kết quả này sẽ cung cấp một lộ trình chiến lược để giúp Việt Nam đáp ứng các tiêu chuẩn EU trong vài thập kỷ tới. “Đây là cách thức thiết thực và có thể đạt được để tạo điều kiện cho Việt Nam chuyển sang phát triển toàn diện vào năm 2045, khi đất nước kỷ niệm 100 năm độc lập”.
Khả năng thúc đẩy chương trình nghị sự phát triển đất nước không chỉ nằm ở ý chí nắm bắt hiệu quả các cơ hội từ thị trường toàn cầu mà còn ở khả năng sử dụng hiệu quả từ những cơ hội này để nâng cấp công nghiệp và thay đổi cơ chế.
“EVFTA là cơ hội để Việt Nam tạo dấu ấn lịch sử bằng cách thiết lập vị thế tiên phong về kinh tế và phát triển trong làn sóng đang trỗi dậy của các nước ASEAN” - tác giả Vu Minh Khuong và Kris Hartley nhận định.
