Bốn câu hỏi nổi bật hơn cả, thiết nghĩ, là kết quả cuộc bầu cử Tổng thống và quốc hội Mỹ vào đầu tháng 11.2020, là thương chiến giữa Mỹ và Trung Quốc nói riêng và mối quan hệ song phương này nói chung sẽ diễn biến ra sao, là mối quan hệ giữa Mỹ với Iran và với Triều Tiên sẽ tiến triển theo chiều hướng và kịch bản nào, cũng như là liệu có bùng phát thêm ổ xung đột nào mới hay không.
Bầu cử tổng thống Mỹ
Ở nước Mỹ, Tổng thống Donald Trump chắc sẽ không bị hề hấn gì về quyền lực bởi phe Đảng Cộng hoà trong Thượng viện sẽ không phế truất ông Donald Trump và bởi phe này cần ông Donald Trump cho cuộc bầu cử tổng thống và quốc hội tới. Cơ may được tái đắc cử Tổng thống Mỹ hiện vẫn rất sáng đối với ông Donald Trump, nhưng rủi ro cũng đồng thời đang ngày càng nhiều đối với người này.
Kinh tế Mỹ tuy không suy thoái nhưng nhịp độ tăng trưởng tiếp tục chậm lại và xung khắc thương mại với các đối tác, đặc biệt với Trung Quốc, tác động ngày càng thêm tiêu cực tới nước Mỹ. Toàn bộ chính sách và hành động của ông Donald Trump đều phục vụ cho các cuộc bầu cử này, nên ông Trump không thể không thận trọng và kiềm chế, nhằm chắc thắng chứ không mạo hiểm và càng không dám chơi canh bạc rủi ro.
Vì thế, nếu tình hình chính trị xã hội nội bộ và kinh tế của Mỹ cứ tiếp tục như hiện tại thì ông Trump sẽ tìm cách duy trì cục diện chính trị đối ngoại như hiện tại chứ không đưa ra những quyết sách mà hệ luỵ của chúng có thể là đột biến mới nào đấy về chính trị an ninh thế giới.
Các mối quan hệ
Về quan hệ giữa Mỹ và Iran, kịch bản nhiều khả năng xảy ra nhất trong năm 2020 là mức độ căng thẳng và đối địch giữa hai bên không tăng thêm lên, nhưng cũng không giảm bớt đi bởi nếu tăng lên sẽ làm tăng rủi ro về chính trị an ninh khu vực và thế giới đối với ông Trump trong khi nếu bớt đi sẽ làm tăng thêm rủi ro về chính trị đối nội đối với ông Trump ở Mỹ. Hơn nữa, giữa hai đối tác này chẳng phải khó có thể căng thẳng và thù địch với nhau hơn được nữa hay sao và đồng thời cũng bế tắc ý tưởng giải quyết mối thâm thù này hay sao?
Trong quan hệ giữa Mỹ và Triều Tiên, phía Mỹ dự kiến sẽ tìm cách tránh gay cấn và phức tạp mới, nhưng sẽ có hành động mạnh mẽ nếu Triều Tiên lại thử hạt nhân hoặc phóng tên lửa đạn đạo liên lục địa.
Năm 2020 sẽ là một năm không đơn giản và thuận lợi nữa cho mối quan hệ giữa Mỹ với Trung Quốc và Nga, triển vọng được cải thiện gần như không thấy có, giữa Mỹ và Nga nhiều khả năng không xấu thêm lên trong khi giữa Trung Quốc và Mỹ sẽ theo hướng còn tồi tệ hơn. Ông Trump cần tạo dựng hình ảnh là người làm găng với Trung Quốc, chơi tay trên với Trung Quốc và buộc Trung Quốc phải nhượng bộ Mỹ như một tác nhân góp phần đảm bảo sẽ được tái đắc cử tổng thống. Từ đó có thể dự liệu được là cục diện quan hệ giữa ba nước lớn này với nhau trong năm 2020 về cơ bản tiếp tục diễn biến theo chiều hướng hiện tại, chưa khác biệt cơ bản và không có đột biến.
Các cuộc xung đột
Trong năm 2020, tất cả những cuộc xung đột khu vực, chiến tranh hay nội chiến dai dẳng đến nay đều chưa có triển vọng được giải quyết mà cùng lắm thì mới chỉ có thể bắt đầu đi vào khuôn khổ của giải pháp chính trị hoà bình, nhưng đấy vẫn là kịch bản lạc quan nhất như ở Afghanistan và Syria sau khi Mỹ triệt thoái quân đội. Điểm nóng mới trên thế giới về chính trị an ninh và quân sự rất có thể là Libya nếu như tới đây Thổ Nhĩ Kỳ đưa quân đội sang triển khai ở đất nước này.
Năm 2020 sẽ là năm bản lề đối với khu vực Mỹ Latinh và Châu Âu. Những biến động chính trị xã hội ở hai nơi này sẽ cho thấy năm này khởi đầu một thời kỳ sôi động chứ không ổn định về chính trị và xã hội cũng như về tăng trưởng kinh tế. Cả hai nơi này đều vẫn còn phải bận rộn với chính mình và vì thế chưa thể có được những kết quả phát triển tích cực trên mọi phương diện.
Nước Mỹ vốn đóng vai trò rất nổi bật trong tác động tới mức độ, thực chất và chiều hướng diễn biến của tình hình thế giới trên mọi phương diện. Ông Trump với cách suy tính lợi ích, tư duy chính sách và phương cách cầm quyền khác người đã biến tác động này thành một nhân tố luôn có thể gây ra bất ngờ, thậm chí cả đột biến. Vì ông Trump quyết tâm được tái đắc cử Tổng thống Mỹ bằng mọi giá, nên nhân tố này càng được các nước khác trên thế giới không thể không lưu ý đến một cách thoả đáng trong năm 2020 để hạn chế tối đa rủi ro và ngăn ngừa như có thể được mọi tác động tiêu cực.
Kinh tế và thương mại
Kinh tế và thương mại thế giới trong năm 2020 chưa có được môi trường và tiền đề thuận lợi, chưa có được động lực và đầu tàu tăng trưởng mới để xoay ngược được chiều hướng hiện tại. Kinh tế thế giới chưa đến mức bị suy thoái, nhưng cả kinh tế lẫn thương mại thế giới đều tiếp tục giảm nhịp độ tăng trưởng trong năm 2020.
Thế giới xưa nay vốn luôn biến động và trong năm 2020 sẽ không khác. Nhưng từ thời điểm hiện tại mà dự báo thì thế giới trong năm 2020 về cơ bản không khác nhiều so với thế giới trong năm 2019. Càng gần đến thời điểm có cuộc bầu cử quốc hội và tổng thống ở Mỹ thì biến động có thể trở nên khác. Từ sau đấy chắc chắn mọi chuyện sẽ khác và làm tình hình thế giới trở nên khác.
