"Đau đầu" với cấu trúc bí ẩn ở tiểu hành tinh rất giống Trái đất

Ngọc Vân |

Trên tiểu hành tinh Vesta khổng lồ "rất giống Trái đất" có cấu trúc bí ẩn cực lớn và có vẻ không sớm giải đáp được.

Vesta là một trong những tiểu hành tinh lớn nhất trong Hệ Mặt trời, với đường kính trung bình khoảng 525km. Lõi sắt của Vesta có đường kính khoảng 110km. Nhà thiên văn học người Đức Heinrich Wilhelm Olbers lần đầu tiên phát hiện ra tiểu hành tinh này vào ngày 29.3.1807, và đặt tên theo thần Vesta, vị thần trinh nữ của gia đình và trái tim trong thần thoại La Mã.

Tàu vũ trụ Dawn của NASA đã đến Vesta vào năm 2011 và 2012 và lập bản đồ bề mặt của tiểu hành tinh này với độ chi tiết chưa từng có. Dựa trên các dữ liệu do tàu thăm dò Dawn thu được, các nhà khoa học ghi nhận nhiều đặc điểm khác thường của Vesta. Chẳng hạn trên bề mặt có nhiều miệng hình phễu do va đập, các đường rãnh, hố trũng và nhiều loại khoáng chất...

“Có nhiều bằng chứng địa chất cho thấy nó giống Trái đất và Mặt trăng” - nhà khoa học Christopher T Russell nói. Tuy nhiên, ông cho biết không thể xếp nó vào nhóm “hành tinh”. Theo BBC, các nhà khoa học đang miêu tả Vesta là một vật thể dạng “quá độ”.

Trong số các đặc điểm mà tàu vũ trụ Dawn nghiên cứu có hai rãnh lõm rộng lớn: Divalia Fossae trải dài xung quanh hơn một nửa tiểu hành tinh và Saturnalia Fossae ở bán cầu bắc của khối đá vũ trụ khổng lồ.

Có những giả thuyết khác nhau về cách hình thành chính xác của cấu trúc này, nhưng một trong số đó cho rằng mỗi cấu trúc là kết quả của một trận đại hồng thủy. Các nhà khoa học hy vọng việc giải mã bí ẩn về cách các cấu trúc này hình thành sẽ làm sáng tỏ lịch sử của Vesta - và có thể là các thiên thể lớn khác trong Hệ Mặt trời.

"Vesta cũng từng trên đường trở thành một hành tinh giống Trái đất, nhưng quá trình hình thành hành tinh đã dừng lại từ rất sớm trong lịch sử hệ mặt trời của chúng ta. Do đó, nghiên cứu Vesta giúp chúng tôi hiểu những ngày đầu tiên của hàng xóm Trái đất và cách hành tinh của chúng ta hình thành" - Christian Klimczak, nhà địa chất học tại Đại học Georgia và đồng tác giả về cuốn sách mới nghiên cứu về tiểu hành tinh, cho biết.

Kể từ khi tàu vũ trụ Dawn lần đầu tiên phát hiện ra hai rãnh lõm này, các nhà khoa học đã tự hỏi liệu các cấu trúc đó có liên quan với hai đặc điểm nổi bật khác trên Vesta - các lưu vực Rheasilvia và Veneneia - hay không. Thật kỳ lạ, mỗi rãnh lõm dường như là kết quả của một vùng va chạm, khiến các nhà khoa học tự hỏi liệu hai lần va chạm có tạo ra một lưu vực và một rãnh hay không.

Các nhà nghiên cứu đằng sau công trình mới này muốn giải quyết bí ẩn bằng cách sử dụng một công cụ phổ biến trong khoa học hành tinh là "crater counting" (đếm miệng núi lửa) để ước tính tuổi của bề mặt hành tinh. Phương pháp này dựa trên các giả định rằng khi một phần bề mặt hành tinh là mới thì nó không có hố va chạm; các hố va chạm tích tụ sau đó với tốc độ được cho là đã biết. Do đó, việc đếm xem có bao nhiêu miệng núi lửa với nhiều kích cỡ khác nhau trong một khu vực nhất định cho phép xác định chúng đã tích tụ trong bao lâu và do đó biết được bề mặt đã hình thành bao lâu.

Mặc dù việc đếm miệng núi lửa không cho phép xác định niên đại chính xác của các bề mặt, nhưng đôi khi nó có thể xác định liệu một địa điểm có lâu đời hơn địa điểm khác hay không. Ngoài ra, những nơi mà các đối tượng địa lý tác động chồng lên nhau cho các nhà khoa học thấy rằng đối tượng địa lý trên cùng hình thành mới hơn đối tượng địa lý bên dưới.

Nhưng khi các nhà khoa học đếm và lập bản đồ các miệng núi lửa trên Vesta, họ nhận thấy không có đủ thông tin để xác định một cách chắc chắn các lưu vực và rãnh có liên quan với nhau như thế nào. Điều đó cho thấy nghiên cứu không bác bỏ giả thuyết rằng một tác động đã hình thành lưu vực Veneneia và rãnh Saturnalia, cùng lưu vực Rheasilvia và rãnh Divalia.

"Kết quả của chúng tôi cho thấy các rãnh và lưu vực có số lượng miệng núi lửa tương tự nhau ở nhiều kích cỡ khác nhau, chứng tỏ chúng có cùng độ tuổi" - Jupiter Cheng, nghiên cứu sinh tiến sĩ tại Đại học Georgia và là đồng tác giả của nghiên cứu, cho biết.

Nghiên cứu được đăng trên tạp chí Icarus số tháng 9 năm 2021.

Ngọc Vân
TIN LIÊN QUAN

Giới khoa học tìm cách làm chệch hướng tiểu hành tinh nguy cơ va Trái đất

Nguyễn Hạnh |

Các nhà khoa học tại một cơ sở của NASA ở California đang thử nghiệm các phương pháp làm chệch hướng tiểu hành tinh có nguy cơ va vào Trái đất, Daily Mail ngày 26.8 đưa tin.

Phát hiện tiểu hành tinh quay nhanh nhất quanh Mặt trời

Thanh Hà |

Khoảng 10 ngày trước, tiểu hành tinh quay quanh Mặt trời nhanh hơn bất kỳ tiểu hành tinh đã biết nào trong Thái Dương Hệ đã được phát hiện.

Tin vũ trụ nóng nhất tuần: Thời điểm tiểu hành tinh Bennu lao vào Trái đất

Khánh Minh |

Xác định thời điểm tiểu hành tinh Bennu có nguy cơ lao vào Trái đất; Trực thăng sao Hỏa phát hiện "tàu mẹ" trong khung cảnh hoành tráng; Phát hiện ngôi sao với vụ phun trào có thể thấy được bằng mắt thường... là những tin vũ trụ nóng nhất tuần qua.

Nỗi niềm của nam tân binh mồ côi cha mẹ trong ngày lên đường nhập ngũ

QUÁCH DU |

Thanh Hóa - Ngày hội tòng quân, trong gần 170 tân binh (ở TP. Thanh Hóa) có nam tân binh Nguyễn Ngọc Tài (19 tuổi, ở thôn Yên Biên, phường Quảng Thắng) là trường hợp có hoàn cảnh éo le nhất, mất cha mẹ từ khi còn nhỏ. Ngày lên đường nhập ngũ, nam tân binh có phần bịn rịn, xúc động trong vòng tay của bạn bè, anh em họ hàng.

Động đất kinh hoàng tấn công Thổ Nhĩ Kỳ, dư chấn khắp khu vực

Khánh Minh |

Trận động đất kinh hoàng tấn công Thổ Nhĩ Kỳ vào sáng sớm 6.2 khiến hàng chục tòa nhà đổ sập, chôn vùi người dân dưới đống đổ nát.

Thích thú check in vườn hoa mận nở trắng như tuyết ở Sơn La

Khánh Linh |

Người dân và giới trẻ nô nức check in những vườn hoa mận đang bung nở ở xã Chiềng Cọ và Chiềng Đen thuộc TP Sơn La

Lo ngại việc đại học tổ chức kỳ thi riêng trở thành xu hướng

Tường Vân |

Hiện tại, đã có gần 10 cơ sở giáo dục đại học thông báo sẽ tổ chức kỳ riêng để tuyển sinh năm 2023. Số lượng kỳ thi gia tăng khiến không ít giáo viên và người học cảm thấy áp lực.

Dự báo thời tiết 6.2: Đầu tuần miền Bắc vẫn mù sương kèm mưa phùn dầm dề

AN AN |

Dự báo thời tiết hôm nay 6.2, miền Bắc tiếp tục duy trì trạng thái mưa phùn, mưa nhỏ kèm sương mù. Trời lạnh về đêm và sáng với nhiệt độ thấp nhất khoảng 18 - 20 độ C.

Giới khoa học tìm cách làm chệch hướng tiểu hành tinh nguy cơ va Trái đất

Nguyễn Hạnh |

Các nhà khoa học tại một cơ sở của NASA ở California đang thử nghiệm các phương pháp làm chệch hướng tiểu hành tinh có nguy cơ va vào Trái đất, Daily Mail ngày 26.8 đưa tin.

Phát hiện tiểu hành tinh quay nhanh nhất quanh Mặt trời

Thanh Hà |

Khoảng 10 ngày trước, tiểu hành tinh quay quanh Mặt trời nhanh hơn bất kỳ tiểu hành tinh đã biết nào trong Thái Dương Hệ đã được phát hiện.

Tin vũ trụ nóng nhất tuần: Thời điểm tiểu hành tinh Bennu lao vào Trái đất

Khánh Minh |

Xác định thời điểm tiểu hành tinh Bennu có nguy cơ lao vào Trái đất; Trực thăng sao Hỏa phát hiện "tàu mẹ" trong khung cảnh hoành tráng; Phát hiện ngôi sao với vụ phun trào có thể thấy được bằng mắt thường... là những tin vũ trụ nóng nhất tuần qua.