Theo tờ Live Science, hơn 2 năm trước, các nhà khảo cổ học bắt đầu khai quật địa điểm nông thôn gần thị trấn Dębiany, cách kinh đô cổ Kraków khoảng 50 km về phía đông bắc. Hiện họ đã khai quật được 7 ngôi mộ cổ thời kỳ đồ đá mới (Neolithic), cùng tàn tích của một pháo đài thời trung cổ sơ khai và một ngôi mộ thời kỳ đồ đồng chôn hai con ngựa. Nhưng quy mô đầy đủ của nghĩa địa cổ đại vẫn chưa được biết đến.
Các nhà khảo cổ học cho rằng, nó bao gồm hàng chục gò đất trống, mỗi ụ dài từ 40 mét đến 50 mét, được làm từ đất, đá và những thanh gỗ đóng cọc giờ đã mục nát. Họ cho đây là di tích của khu vực định cư thời tiền sử của những người Funnel Beaker thời kỳ đồ đá mới - những người được đặt tên theo những chiếc bình gốm đặc biệt mà họ làm ra và được cho là những người nông dân đầu tiên ở Châu Âu.
"Nghĩa trang cự thạch ở Dębiany là một trong những địa điểm lớn nhất và thú vị nhất thuộc loại này ở Trung Âu. Nó cung cấp cho chúng tôi dữ liệu đặc biệt về phong tục tang lễ của văn hóa Funnel Beaker" - các nhà khảo cổ Marcin Przybyła và Jan Bulas nói với Live Science.
Khám phá bằng vệ tinh
Bulas - nhà khảo cổ học độc lập ở Kraków - lần đầu tiên nhận thấy rằng những đường thẳng có thể nhìn thấy trong một bức ảnh vệ tinh chụp cánh đồng có thể là phần còn lại dưới lòng đất của một cấu trúc bốn mặt.
Bulas và Przybyła đã đến thăm địa điểm này và sử dụng máy đo từ trường để đo các biến thể nhỏ trong từ trường của trái đất. Hình dạng bốn mặt mà Bulas nhìn thấy trong bức ảnh vệ tinh hóa ra là một pháo đài và hào từ thời trung cổ thuộc thế kỷ IX và X, trước khi vương quốc Ba Lan đầu tiên được thành lập vào năm 1025.
Tuy nhiên, các cuộc khai quật vào năm 2019 và 2020 cũng cho thấy những ngôi mộ dài thời đồ đá mới, được cho là khoảng 5.500 năm tuổi, mà pháo đài thời trung cổ đã vô tình được xây dựng ở bên trên.
Przybyła cho biết, mặc dù giờ đây đã bị xói mòn vào cảnh quan, nhưng những ngôi mộ từng cao hơn nhiều. Chúng được làm bằng cách đắp đất phía trên một ngôi mộ đá ở giữa, và được gia cố bằng các hàng rào cọc gỗ - hiện đã mục nát và chỉ còn lại dấu vết của các lỗ.
Các nhà nghiên cứu vẫn chưa tìm thấy bất kỳ bộ xương nào trong các ngôi mộ ở giữa, nhưng họ đã phát hiện ra dấu vết của các ngôi mộ thời kỳ đồ đá mới trong các kè đất bao quanh chúng - Przybyła nói.
Przybyła và Bulas nói với Live Science rằng, nhóm khảo cổ gần đây cũng đã khai quật một ngôi mộ chôn hai con ngựa cạnh nhau cùng với một phần dây cương. Họ đã xác định niên đại của ngôi mộ đó là vào giữa thời đại đồ đồng trong khu vực, khoảng 3.500 năm trước.
Người Funnel Beaker
Những người Funnel Beaker đã xây dựng những chuồng ngựa cổ đại gần Dębiany và khắp Trung Âu từ khoảng năm 4100 trước công nguyên.
Người ta cho rằng họ là những người nông dân di cư đến khu vực từ bây giờ là Tây Ban Nha và Pháp, và bản thân họ là hậu duệ của những người đã di cư từ Balkan, nơi họ đã áp dụng các phương thức canh tác trước đó từ Trung Đông.
Các nhà khảo cổ học khai quật được những nghĩa trang của người Funnel Beaker tại những nơi khác ở Ba Lan, cũng như ở Đức và miền nam Scandinavia. Một trong những nơi được biết đến nhiều nhất nằm ẩn trong một khu rừng ở Kujawy, miền trung Ba Lan - những gò chôn cất khổng lồ đôi khi được gọi là kim tự tháp Ba Lan.
Tuy nhiên, người ta cho rằng nghĩa trang cổ đại gần Dębiany có thể là một trong những khu nghĩa trang lớn nhất của người Funnel Beaker chưa được tìm thấy.
Các nhà khảo cổ có kế hoạch tiếp tục khai quật để tìm hiểu thêm về các hầm mộ và bia mộ thời đồ đá mới, cũng như về tàn tích của pháo đài và hào thời trung cổ đã thu hút họ đến địa điểm đầu tiên.
Cho đến nay, các nhà khảo cổ học không tìm thấy bằng chứng nào cho thấy pháo đài có người ở lâu dài - họ cho rằng nó có thể là một đồn lũy quân sự - và không có cấu trúc tương tự nào được tìm thấy ở Ba Lan.
Przybyła và Bulas cho biết, đây là một "khám phá độc đáo" sẽ giúp họ nghiên cứu các kỹ thuật công sự được sử dụng trong thế kỷ IX và X - thời kỳ đầy biến động trong lịch sử Ba Lan.
