Ý đồ của Mỹ
Trong khi Mỹ và Trung Quốc leo thang căng thẳng sau chuyến thăm Đài Loan (Trung Quốc) của Chủ tịch Hạ viện Mỹ Nancy Pelosi, thì cuộc chiến công nghệ giữa hai bên cũng đang có một bước ngoặt mới. Cả hai viện của Quốc hội Mỹ đã thông qua một kế hoạch trị giá 280 tỉ USD mang tên "Đạo luật Khoa học và Con chip", để thúc đẩy sản xuất chip ở Mỹ.
Hiện nay, 75% sản lượng chip của thế giới là ở Đông Á, tập trung ở Đài Loan, Hàn Quốc và Trung Quốc. Mỹ đang tìm cách đưa ngành công nghiệp bán dẫn trở lại Mỹ.
Kế hoạch này cũng đưa ra một số ràng buộc cho ngành công nghiệp bán dẫn của Mỹ. Bất kỳ công ty nào tận dụng khoản trợ cấp 52,7 tỉ USD để đặt trụ sở sản xuất chip máy tính ở Mỹ đều bị cấm mở rộng hoặc nâng cấp cơ sở sản xuất chip tiên tiến của mình ở Trung Quốc. Do đó, các công ty như Samsung và SK Hynix - hai nhà sản xuất chip lớn đã đầu tư mạnh vào Trung Quốc - giờ đây sẽ phải lựa chọn giữa việc rút các khoản đầu tư đó hoặc cắt giảm các khoản trợ cấp của Mỹ.
Chiến lược của Trung Quốc
Trong khi đó, Trung Quốc cũng không chịu khoanh tay ngồi yên. Biết rằng ngành công nghiệp bán dẫn, đặc biệt là sản xuất chip tiên tiến, là một lĩnh vực cạnh tranh then chốt, Bắc Kinh đã đạt được những tiến bộ đáng kể trong sản xuất của họ. SMIC - một nhà sản xuất chip có trụ sở tại Thượng Hải - đã phát hành chip 7nm trên thị trường trong 12 tháng qua.
Hiện tại, chỉ có công ty TSMC của Đài Loan và Samsung của Hàn Quốc là thành công trong việc sản xuất chip 7nm. Dylan Patel - Trưởng nhóm Phân tích Kỹ thuật - cho biết: “SMIC của Trung Quốc cung cấp cho quy trình đúc các con chip thương mại trên thị trường mở cao cấp hơn bất kỳ công ty Mỹ hoặc Châu Âu nào. Những con chip tiên tiến nhất do các xưởng đúc của Mỹ hoặc Châu Âu sản xuất đều dựa trên công nghệ 12nm của GlobalFoundries”. SMIC là nhà sản xuất chip lớn thứ năm trên thế giới.
Sự tiến bộ đáng kinh ngạc về khả năng tính toán của các thiết bị ngày nay là do khả năng đóng gói ngày càng nhiều thành phần vào một con chip silicon. Một chỉ số về mật độ gia tăng của các thành phần trong vi mạch là kích thước của các bóng bán dẫn được tạo ra bên trong chip silicon. Do đó, 14nm, 7nm và 5nm là chỉ số về kích thước của các thành phần trong một con chip và là dấu hiệu về sức mạnh xử lý của nó.
Kỹ thuật in thạch bản là một quy trình quan trọng trong sản xuất chip và được sử dụng để tạo ra các mẫu trên tấm silicon bằng cách sử dụng quang phổ tia cực tím (UV) của ánh sáng. Đường mà máy in thạch bản tạo ra trên tấm silicon càng mỏng thì càng có nhiều thiết bị có thể được đóng gói trong một con chip. Mỗi thước đo, 14nm, 7nm, 5nm, v.v., là thước đo mật độ của các thiết bị trên một con chip. Càng đóng gói nhiều thiết bị vào một con chip, thì khả năng xử lý và tiêu thụ điện năng của nó càng lớn.
Mỹ cho rằng nếu không có máy in thạch bản EUV, các nhà sản xuất Trung Quốc sẽ không thể sản xuất chip nhỏ hơn 14nm. Do đó, chip SMIC 7nm đã tạo ra một lỗ hổng lớn trong giả định này.
Hiện vẫn chưa thể đặt SMIC ngang hàng với TSMC của Đài Loan hay Samsung của Hàn Quốc - những công ty đã sử dụng công nghệ EUV. Nhưng SMIC cũng cho phép Trung Quốc cạnh tranh với các sản phẩm trên thị trường sử dụng chip 7nm, vì hàng trăm công ty hàng đầu của nước này đã phải chịu các lệnh trừng phạt của Mỹ, bao gồm cả Huawei và SMIC.
Đã có những lời chỉ trích rằng chip 7nm của SMIC chỉ là bản sao của chip TSMC và do đó không cho thấy bất kỳ tiến bộ lớn nào. Mặc dù đây là một con chip thực sự đơn giản được thiết kế để khai thác tiền điện tử, nhưng theo TechInsights, tầm quan trọng của nó nằm ở chỗ nó là bước đệm để đạt được “quy trình 7nm thực sự”.
Trung Quốc đang tăng cường năng lực của riêng mình trong các máy sản xuất chip, với Thiết bị Điện tử Vi mô Thượng Hải, hay SMEE, là nhà sản xuất hàng đầu. SMEE đã thông báo sẽ phát hành máy DUV 28nm đầu tiên của mình vào năm 2022, có thể được sử dụng để sản xuất chip 14nm, sau đó nó có thể được sử dụng để sản xuất chip 7nm. Máy SMEE DUV vẫn chưa công bố ngày giao hàng, điều này sẽ rất quan trọng đối với khả năng thiết lập sản xuất chip quy mô lớn của Trung Quốc trong nước.
Viễn cảnh ngành công nghiệp bán dẫn thế giới
Ngành công nghiệp bán dẫn toàn cầu rõ ràng đang ở ngã ba đường với nguy cơ chia cắt chuỗi cung ứng toàn cầu thành hai khối cạnh tranh, một do Mỹ dẫn đầu và một do Trung Quốc dẫn đầu.
Ngành công nghiệp bán dẫn của Mỹ lập luận rằng nếu sự chia rẽ như vậy xảy ra, thì Mỹ - ngày nay dẫn đầu trong một số lĩnh vực công nghệ - sẽ mất vị trí dẫn đầu này trong vòng 5-10 năm nữa.
Việc đánh mất thị trường này có nghĩa là Trung Quốc sẽ phải đối mặt với một bước thụt lùi tạm thời, nhưng Mỹ sẽ mất vị trí dẫn đầu mãi mãi. Đó là lý do tại sao Giám đốc điều hành ASML Peter Wennink cho biết chế độ hạn chế xuất khẩu mà Mỹ đang áp đặt đối với ngành sẽ không hoạt động.
Niềm tin rằng Mỹ chỉ có thể hạn chế cuộc chiến thương mại ở những lĩnh vực mà nước này có lợi thế về kỹ thuật cũng là một điểm yếu khác trong chiến lược của Mỹ. Do đó, khả năng về một phản ứng bất cân xứng từ Trung Quốc vẫn còn bỏ ngỏ. Thế giới dường như đang bước vào một giai đoạn khó đoán định, bắt đầu từ cuộc chiến chip giữa Mỹ và Trung Quốc.
