Các phôi nhân tạo, được gọi là "blastoid", có thể cho phép các nhà khoa học nghiên cứu những giai đoạn rất sớm trong quá trình phát triển của con người và một số nguyên nhân gây vô sinh, sảy thai mà không cần thử nghiệm trên phôi nang người.
Hai nhóm nghiên cứu riêng biệt đã tạo ra những phôi mô hình này bằng các phương pháp khác nhau và mỗi nhóm đã công bố kết quả của họ vào ngày 17.3 trên tạp chí Nature Portfolio.
Tác giả của các nghiên cứu này là giáo sư José Polo đến từ Viện Khám phá Y sinh của Đại học Monash và Viện Y học Tái tạo Australia, cùng các nhà nghiên cứu Australia và các cộng tác viên quốc tế của Đại học Quốc gia Singapore và Đại học UCLA, Mỹ.
Nhóm nghiên cứu thứ nhất bắt đầu với các tế bào da người trưởng thành, chúng được lập trình lại về mặt di truyền để giống với các tế bào phôi thai. Sau đó, các nhà nghiên cứu đã nuôi cấy những tế bào đã được sửa đổi này trên một giàn giáo 3D dạng thạch được gọi là ma trận ngoại bào. Cấu trúc thu được gần giống với phôi nang của người - cấu trúc thường chứa vài trăm tế bào và hình thành khoảng 4 ngày sau khi tinh trùng thụ tinh với trứng và sau đó làm tổ trong thành tử cung - Nature News đưa tin.
Nhóm nghiên cứu thứ hai bắt đầu với các tế bào gốc của con người, bao gồm cả tế bào gốc phôi và tế bào gốc có nguồn gốc từ mô da trưởng thành, được gọi là "tế bào gốc đa tiềm năng cảm ứng (iPSCell)". Nhóm nghiên cứu đã xử lý các tế bào gốc bằng các hóa chất cụ thể được gọi là các yếu tố tăng trưởng để biến chúng thành hình dạng của phôi nang.
Cả hai nhóm đã chứng minh rằng, các phôi nang tự chế của họ hoạt động tương tự như những phôi thật, ở chỗ chúng hình thành dưới dạng hình cầu rỗng và chứa ba loại tế bào riêng biệt để hình thành các bộ phận khác nhau của cơ thể, giống như phôi nang đã làm. Ngoài ra, các khối cầu này có thể "cấy ghép" vào một tấm chất dẻo, tấm này cố định vào thành tử cung của con người.
Jianping Fu, giáo sư kỹ thuật cơ khí tại Đại học Michigan, Mỹ, nói với NPR: “Tôi coi đây là một bước tiến lớn trong lĩnh vực này. Đây thực sự là mô hình hoàn chỉnh đầu tiên của phôi thai người".
Còn giáo sư José Polo - nhà sinh học phát triển tại Đại học Monash ở Australia và là tác giả chính của nhóm nghiên cứu thứ nhất - nói với NPR: "Với kỹ thuật này, chúng tôi có thể tạo ra hàng trăm cấu trúc như vậy, cho phép chúng tôi mở rộng hiểu biết của mình về sự phát triển rất sớm của con người. Chúng tôi nghĩ rằng điều này sẽ rất quan trọng".
Tuy nhiên, các thí nghiệm đặt ra một số câu hỏi nghiêm túc về đạo đức.
Daniel Sulmasy - nhà đạo đức sinh học tại Đại học Georgetown - nói với NPR: “Tôi nghĩ bất kỳ ai cũng sẽ lo lắng hơn về việc mọi người đang cố gắng tạo ra con người trong ống nghiệm".
Theo Nature, hiện tại, Hiệp hội Nghiên cứu Tế bào gốc Quốc tế (ISSCR) đã có hướng dẫn đặt ra giới hạn thời gian cho các thí nghiệm trên phôi người trong phòng thí nghiệm là 14 ngày. Khoảng thời gian này nhằm ngăn không cho phôi trưởng thành qua thời điểm mà các tế bào của nó bắt đầu biệt hóa thành các cấu trúc phức tạp. Cả hai nhóm nghiên cứu đều tuân thủ quy tắc này trong các thí nghiệm blastoid mới.
ISSCR có kế hoạch ban hành các hướng dẫn cập nhật về các cấu trúc giống như phôi thai, chẳng hạn như các blastoid này, vào tháng 5.2021, theo Nature.
