Trước đó, Tổng thống Iran Hassan Rouhani đánh giá, IS đã bị đánh cho đến mức tan rã ở Iraq và Syria. Tổng thống Nga Vladimir Putin và sau đó Bộ Quốc phòng Nga cũng đưa ra nhìn nhận tương tự. Vì thế, Nga đã chấm dứt thời kỳ hoạt động quân sự tích cực ở Syria và đã lên kế hoạch triệt thoái dần quân đội và khí tài ra khỏi Syria.
Không bất ngờ
Ở thời cực thịnh, IS kiểm soát một phần ba lãnh thổ Iraq và nhiều vũng lãnh thổ rộng lớn ở Syria, kiểm soát khoảng 10 triệu dân và có được lực lượng chiến binh đông đảo ước tính từ ít nhất 40.000 người trở lên với vũ khí hiện đại và đầy đủ. Nếu không có được sự trợ giúp về mọi phương diện của bên ngoài, chính phủ Iraq và Syria cũng như những lực lượng vũ trang chống đối chính phủ ở hai nước này đều không phải là đối thủ quân sự của IS ở Iraq và Syria.
Sự hình thành của IS ban đầu ở Iraq và về sau lan toả sang Syria đã làm thay đổi rất cơ bản cuộc huynh đệ tương tàn - với sự can dự trực tiếp cũng như gián tiếp của một số đối tác bên ngoài - ở hai nước này và rồi dẫn đến cuộc chiến tranh thực thụ giữa một bên là IS và bên kia là nhiều liên quân, liên minh và nhiều nước trên thế giới. Nếu như coi đấy là một bước chuyển giai đoạn thì việc IS bây giờ bị coi là đánh bại cũng là bước chuyển giai đoạn.
Nếu như sự xuất hiện của IS cách đây mấy năm gây bất ngờ thì sự tan rã của tổ chức này lại không phải thế mà chỉ là vấn đề thời gian, bởi tất cả các nước trên thế giới có lợi ích trong việc chống khủng bố quốc tế dẫu có thể bất đồng hay bất hoà đến đâu trong chuyện này hay chuyện khác, thì vẫn đều nhất trí với nhau và có cùng quyết tâm về đối phó và tiêu diệt IS. IS có thể cầm cự trong thời gian nhất định nhưng không thể tồn tại được mãi trước sự liên thủ này.
Mỹ cùng với phương Tây và đồng minh ở khu vực Trung Đông và vùng Vịnh xung khắc lợi ích rất cơ bản với Nga và Iran ở Syria nhưng đều phải chiến tranh với IS. Mỹ và EU bất đồng quan điểm sâu sắc với Thổ Nhĩ Kỳ về vấn đề người Kurd ở Iraq nhưng vẫn cùng hội, cùng thuyền trong cuộc chiến tranh với IS ở xứ này.
Tương lai nào tiếp theo?
Iraq, Iran và Nga tuyên cáo IS đã bị đánh bại ở Iraq và Syria trước hết vì diễn biến tình hình chiến sự trên thực địa đúng là như vậy. IS đã bị đánh bật ra khỏi những thành phố và làng mạc đã bị chiếm. Sự xoá nhoà ranh giới quản lý của IS ở vùng biên giới giữa Iraq và Syria đã bị chấm dứt. Ba nước kia tuyên cáo như vậy để phát đi thông điệp là họ đã xử lý được ổn thoả khía cạnh quân sự của vấn đề IS ở Iraq và Syria, để từ nay tập trung vào xử lý khía cạnh chính trị của toàn bộ vấn để chiến tranh và hoà bình, an ninh và phát triển ở hai nước này. Họ muốn ngăn cản các đối tác bên ngoài tăng cường hoạt động quân sự trên lãnh thổ Iraq và Syria, cũng như giành về thế chủ động và dẫn dắt trong quá trình tìm kiếm giải pháp chính trị cho tương lai của Iraq và Syria.
Tuy nhiên, những chiến binh của IS bị đánh bật ra khỏi thành phố và làng mạc đang và sẽ còn len lỏi vào dân chúng ở hai nước và xâm nhập vào nhiều quốc gia khác nữa trên thế giới, sẽ còn tiến hành những hoạt động khủng bố, gây xung đột bạo lực và bất an bất ổn. Việc đối phó hiệu quả lực lượng này còn khó thành công và sẽ lâu dài hơn nhiều so với cuộc chiến tranh trực diện với IS ở Iraq và Syria.
Cho nên, cùng với giải pháp chính trị cho các vấn đề liên quan đến tương lai của Iraq và Syria sau khi IS tan rã, cả hai nước này cũng như thế giới bên ngoài phải có chiến lược an ninh và chống khủng bố mới cho thời kỳ tới. Trong việc này, những bài học lịch sử có thể rút ra được từ sự hình thành của IS và từ cuộc chiến tranh với IS vô cùng quan trọng và hữu ích thiết thực. Nếu không, IS có thể sẽ hồi sinh, hoặc những biến dạng khác nhau của IS sẽ hình thành mà đối phó để tiêu diệt sẽ khó khăn hơn, lâu dài hơn và tốn kém hơn nhiều cả về nhân lực lẫn của cải.
