Tiến sĩ Chung Nam Sơn - cố vấn y tế cao cấp của chính phủ Trung Quốc và là gương mặt nổi bật của cuộc chiến chống COVID-19 - xác nhận trong một cuộc phỏng vấn độc quyền với CNN hôm 16.5 rằng chính quyền địa phương ở Vũ Hán - thành phố khởi phát COVID-19 vào tháng 12 - đã ngăn chặn các chi tiết quan trọng về mức độ bùng phát ban đầu.
Trung Quốc đã báo cáo hơn 82.900 ca mắc COVID-19, trong đó ít nhất 4.633 ca tử vong, theo dữ liệu từ Ủy ban Y tế Quốc gia (NHC). Số ca nhiễm mới tăng nhanh vào cuối tháng 1, khiến Trung Quốc phải phong toả các thành phố và cấm đi lại trên toàn quốc.
Đến đầu tháng 2, Trung Quốc đã báo cáo tới 3.887 ca COVID-19 mới mỗi ngày. Tuy nhiên, 1 tháng sau, các ca nhiễm hàng ngày đã giảm xuống hai con số.
Hiện tại dịch bệnh phần lớn đã được khống chế ở Trung Quốc, cuộc sống của người dân nước này đang dần trở lại bình thường. Tình trạng phong toả đã giảm bớt và một số trường học và nhà máy đã mở cửa trở lại trên cả nước.
Nhưng ông Chung Nam Sơn nói rằng các nhà chức trách Trung Quốc không nên tự mãn trước nguy cơ làn sóng COVID-19 thứ hai. Các cụm lây nhiễm mới xuất hiện trên khắp Trung Quốc trong những tuần gần đây, tại Vũ Hán cũng như các tỉnh phía đông bắc như Hắc Long Giang và Cát Lâm.
"Phần lớn người Trung Quốc tại thời điểm này vẫn dễ bị nhiễm COVID-19, vì thiếu khả năng miễn dịch" - ông Chung Nam Sơn nói. "Chúng tôi đang đối mặt với một thách thức lớn, chứ không tốt như nước ngoài nghĩ về chúng tôi trong thời điểm hiện tại."
"Họ không muốn nói sự thật"
Ông Chung Nam Sơn được biết đến như là "anh hùng SARS" ở Trung Quốc hồi năm 2003. Lần này, ông đi đầu trong ứng phó với COVID-19, đặc biệt là trong giai đoạn đầu của đợt bùng phát.
Vào ngày 20.1, ông Chung Nam Sơn xác nhận trên đài truyền hình nhà nước CCTV rằng virus SARS-CoV-2 có thể lây từ người sang người, sau khi các cơ quan y tế Vũ Hán trong nhiều tuần khăng khăng rằng không có bằng chứng rõ ràng về lây truyền từ người sang người và rằng dịch bệnh “có thể phòng ngừa và kiểm soát được”.
Dẫn đầu nhóm chuyên gia do NHC phái đi để điều tra ổ dịch ban đầu, ông Chung Nam Sơn đến Vũ Hán vào ngày 18.1. Ông nói rằng khi đến nơi, ông đã nhận được nhiều cuộc gọi từ các bác sĩ và cựu sinh viên, cảnh báo ông rằng tình hình còn tồi tệ hơn nhiều so với những báo cáo chính thức.
“Chính quyền địa phương không muốn nói sự thật vào thời điểm đó. Lúc đầu, họ giữ im lặng, và sau đó tôi nói có lẽ chúng tôi có (một lượng lớn hơn) số người bị nhiễm bệnh" - ông Chung Nam Sơn cho hay.
Chuyên gia hàng đầu Trung Quốc cho biết ông trở nên nghi ngờ khi số ca nhiễm được báo cáo chính thức ở Vũ Hán vẫn ở mức 41 trong hơn 10 ngày - mặc dù số ca bệnh đang tăng nhanh ở nước ngoài.
"Tôi không tin kết quả đó, vì vậy tôi cứ tiếp tục hỏi và sau đó, họ phải cho tôi con số thực. Tôi cho rằng họ rất miễn cưỡng trả lời câu hỏi của tôi” - ông Chung nói với CNN.
Tại Bắc Kinh 2 ngày sau, vào ngày 20.1, ông Chung được cho biết tổng số ca COVID-19 ở Vũ Hán là 198, với 3 người tử vong và 13 nhân viên y tế bị nhiễm bệnh.
Trong một cuộc họp với các quan chức chính phủ trung ương, bao gồm Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường vào cùng ngày hôm đó, ông Chung Nam Sơn đã đề xuất phong toả Vũ Hán để ngăn chặn sự lây lan của virus.
Động thái này là chưa từng có. Chính quyền trung ương phong toả Vũ Hán vào ngày 23.1, hủy bỏ tất cả các chuyến bay, tàu hoả và xe buýt trong và ngoài thành phố, và chặn các lối vào đường cao tốc lớn.
Việc phong toả Vũ Hán cuối cùng đã được dỡ bỏ 76 ngày sau đó.
Trong một cuộc phỏng vấn với CCTV vào ngày 27.1, thị trưởng Vũ Hán Chu Tiên Vượng thừa nhận rằng chính quyền của ông không tiết lộ thông tin về COVID-19 cho công chúng "một cách kịp thời”, bởi “với tư cách một chính quyền địa phương, chúng tôi chỉ có thể tiết lộ thông tin sau khi được ủy quyền”.
Vào tháng Hai, Trung Quốc đã sa thải một số quan chức cấp cao trong bối cảnh các chính quyền địa phương bị chỉ trích rộng rãi về việc xử lý ổ dịch. Trong số này có 2 quan chức phụ trách ủy ban y tế tỉnh, cùng Bí thư thành uỷ Vũ Hán và Bí thư tỉnh uỷ Hồ Bắc - theo Tân Hoa Xã.
