Theo thông cáo của Ủy ban Nobel, khám phá của 2 nhà khoa học đoạt giải Nobel Y sinh 2023 có ý nghĩa quan trọng trong phát triển vaccine mRNA chống COVID-19 khi đại dịch bắt đầu vào đầu năm 2020.
Những phát hiện mang tính đột phá của họ đã thay đổi căn bản hiểu biết của nhân loại về cách mRNA tương tác với hệ miễn dịch.
Những người đoạt giải đã đóng góp vào việc phát triển vaccine với tốc độ chưa từng có vào thời điểm xảy ra một trong những mối đe dọa lớn nhất với sức khỏe con người trong thời hiện đại - Ủy ban Nobel nhấn mạnh.
Katalin Karikó sinh năm 1955 tại Szolnok, Hungary. Bà nhận bằng tiến sĩ tại Đại học Szeged năm 1982 và thực hiện nghiên cứu sau tiến sĩ tại Viện Hàn lâm Khoa học Hungary ở Szeged cho đến năm 1985. Sau đó, bà nghiên cứu sau tiến sĩ tại Đại học Temple, Philadelphia và Đại học Khoa học Y tế, Bethesda, Mỹ. Từ năm 2021, bà là giáo sư tại Đại học Szeged và Trường Y Perelman thuộc Đại học Pennsylvania.
Drew Weissman sinh năm 1959 tại Lexington, Massachusetts, Mỹ. Ông nhận bằng tiến sĩ tại Đại học Boston năm 1987. Ông được đào tạo lâm sàng tại Trung tâm Y tế Beth Israel Deaconess, Trường Y Harvard và nghiên cứu sau tiến sĩ tại Viện Y tế Quốc gia Mỹ. Năm 1997, Weissman thành lập nhóm nghiên cứu tại Trường Y khoa Perelman thuộc Đại học Pennsylvania. Ông hiện là Giám đốc Viện Đổi mới RNA của Đại học Pennsylvania.
Giải Nobel Y sinh năm 2022 được trao cho nhà khoa học Thụy Điển Svante Paabo cho những khám phá về quá trình tiến hóa của loài người, trong đó giải mã những bí mật về ADN của người Neanderthal, cung cấp những hiểu biết sâu sắc về hệ miễn dịch của loài người.
Svante Paabo là người thứ 2 trong gia đình ông đoạt giải Nobel. Cha của Svante Paabo là Sune Bergstrom đã giành giải Nobel Y sinh năm 1982.
Theo trang web chính thức của giải Nobel, trước khi giải Nobel Y sinh 2023 được công bố, có 113 giải ở hạng mục này đã được trao kể từ năm 1901 và trong số đó có 12 phụ nữ được trao giải thưởng Nobel Y sinh.
32 tuổi là tuổi của người giành giải Nobel Y sinh trẻ nhất từ trước đến nay - Frederick G. Banting. Frederick G. Banting nhận giải Nobel Y sinh năm 1923 cho phát hiện ra insulin.
Người đoạt giải Nobel Y sinh lớn tuổi nhất từ trước đến nay là Peyton Rous. Ông được trao giải thưởng năm 1966 khi 87 tuổi cho phát hiện ra virus gây ra khối u.
Tiếp sau Nobel Y sinh, Nobel Vật lý 2023 sẽ được công bố ngày 3.10, Nobel Hoá học ngày 4.10 và Nobel Văn học ngày 5.10. Giải Nobel Hòa bình sẽ được công bố ngày 6.10 và giải Nobel kinh tế vào ngày 9.10.
Mỗi giải thưởng Nobel bao gồm tiền thưởng trị giá 11 triệu kronor Thụy Điển (1 triệu USD). Số tiền này đến từ di chúc của người sáng lập giải thưởng - nhà phát minh người Thụy Điển Alfred Nobel, người qua đời năm 1896. Năm nay, số tiền thưởng cho giải Nobel đã tăng thêm 1 triệu kronor (91.571 USD) do đồng tiền Thụy Điển mất giá.
Những người đoạt giải Nobel sẽ được mời tới nhận giải trong các buổi lễ diễn ra ngày 10.12, ngày giỗ của Nobel. Theo mong muốn của Nobel, giải thưởng hòa bình danh giá sẽ được trao tại Oslo, Na Uy trong khi lễ trao các giải thưởng còn lại được tổ chức tại Stockholm, Thụy Điển.
Trước khi Giải Nobel gọi tên TS. Karikó và GS. Weissman, Giải thưởng VinFuture năm 2021 là một trong số ít giải thưởng khoa học công nghệ quy mô toàn cầu đầu tiên tôn vinh công trình nghiên cứu của TS. Karikó và GS. Weissman. Viêc VinFuture vinh danh TS. Karikó và GS. Weissman trước Nobel 2 năm đã thể hiện tầm vóc và tầm nhìn của Hội đồng Giải thưởng VinFuture.
Mặc dù đã được vinh danh bởi nhiều giải thưởng quốc tế lớn, Giải thưởng VinFuture vẫn có vị trí đặc biệt đối với TS. Karikó. Trong một chia sẻ vào cuối tháng 6/2023, bà nhấn mạnh tầm quan trọng của việc có những giải thưởng khoa học đến từ các quốc gia đang phát triển, đặc biệt là những giải thưởng có uy tín, vì sẽ thu hút sự chú ý không chỉ ở trong nước mà còn trên phạm vi toàn cầu.
Bà Karikó khẳng định rằng, từ VinFuture, các nhà khoa học thế giới đã hiểu hơn về một Việt Nam đang mạnh mẽ vươn ra quốc tế. Những giải thưởng quốc tế như VinFuture không chỉ là nguồn cảm hứng cho những nhà khoa học nội địa mà còn tạo nên sức hút, sự quan tâm từ các quốc gia có nền khoa học và công nghệ phát triển mạnh, từ đó mở ra cơ hội cho sự hợp tác và chia sẻ kiến thức, đẩy mạnh tiến trình phát triển khoa học công nghệ trên toàn cầu, đặc biệt ở các quốc gia đang phát triển.
