Vụ chủ mỏ Trung Quốc bắn hai công nhân người Zimbabwe cho thấy sự lạm dụng "có hệ thống và phổ biến" mà người dân địa phương phải đối mặt trong các hoạt động khai thác mỏ của Trung Quốc - Hiệp hội Luật Môi trường Zimbabwe (ZELA) tuyên bố.
Theo CNN, trong bản khai tại tòa án, cảnh sát cho biết chủ mỏ người Trung Quốc Zhang Xuen đã bắn một nhân viên năm lần và làm bị thương một người khác tại khu mỏ mà ông ta quản lý ở tỉnh Gweru, miền trung Zimbabwe, trong khi tranh cãi với công nhân về việc trả lương.
Zhang bị cáo buộc tội giết người - phát ngôn viên cảnh sát Zimbabwe Paul Nyathi cho hay.
Theo truyền thông địa phương, Zhang sẽ bị giam giữ cho đến ít nhất ngày 7.7.
Vụ nổ súng xảy ra vào sáng 23.6, khi hai công nhân Wendy Chikwaira và Kennedy Tachiona đề nghị Zhang tăng lương bằng đôla như đã thoả thuận, nhưng ông ta từ chối nên dẫn đến tranh cãi.
Theo hồ sơ toà án, Tachiona lao về phía Zhang và bị ông này rút súng ra bắn ba phát vào đùi phải và hai phát vào đùi trái.
Cảnh sát cho biết Zhang cũng bắn Chikwaira làm người này bị thương.
Video về vụ việc lập tức lan truyền trên mạng xã hội ở Zimbabwe, gây ra sự phẫn nộ của công chúng và một cơ quan giám sát địa phương đã kêu gọi đánh giá lại các hoạt động khai thác của Trung Quốc tại nước này.
Đại sứ quán Trung Quốc tại Zimbabwe mô tả vụ nổ súng là “sự cố cá biệt” và cho biết sẽ hỗ trợ cuộc điều tra công khai và minh bạch của chính quyền địa phương.
“Bất kỳ hành vi bất hợp pháp nào và những người vi phạm luật pháp sẽ không được bao che. Trung Quốc và Zimbabwe có một tình bạn và sự hợp tác lâu dài. Chúng tôi kêu gọi tất cả các bên liên quan hành động thận trọng” - Đại sứ quán Trung Quốc viết trên Twitter.
Trung Quốc là nhà đầu tư nước ngoài lớn nhất của Zimbabwe và có lợi ích đáng kể trong lĩnh vực khai thác ở nước này.
Năm ngoái, công ty Tsignchan của Trung Quốc đã ký một thỏa thuận trị giá 2 tỉ USD với Bộ Mỏ của Zimbabwe để khai thác crôm, quặng sắt, niken và than, tài nguyên quan trọng cho Trung Quốc.
Ít nhất 10.000 người Trung Quốc đang ở Zimbabwe, và nhiều người đang làm việc trong các lĩnh vực khai thác, viễn thông và xây dựng của đất nước trên cơ sở hợp đồng - theo báo cáo của Viện Brookings 2016.
Nhưng sự hiện diện của Trung Quốc đôi khi đã gây tranh cãi.
Các mỏ do Trung Quốc khai thác và cả công ty khai thác mỏ của Zimbabwe bị vướng vào các cáo buộc vi phạm nhân quyền và các biện pháp an toàn tồi tệ cho công nhân.
Vào tháng hai, một nhóm công nhân khai thác ở tỉnh Matabeleland South đã kiện lên tòa án lao động phản đối việc họ bị ông chủ Trung Quốc sa thải.
Tháng 4 năm ngoái, công nhân tại một mỏ khai thác khác của Trung Quốc tại tỉnh này khiếu nại về việc bị trả lương thấp và làm việc mà không có quần áo bảo hộ.
“Điều đó đã trở thành hệ thống. Chúng tôi có những trường hợp công nhân bị lạm dụng, đánh đập và phân biệt đối xử bởi những ông chủ mỏ Trung Quốc" - phó chủ tịch ZELA, ông Shamiso Mutisi nói.
Trong một tuyên bố hôm 24.6, ZELA cho biết người dân địa phương ở một số mỏ thuộc sở hữu của Trung Quốc phải chịu đựng những điều kiện "nguy hiểm, khắc nghiệt và đe dọa đến tính mạng”, trong khi được trả lương thấp.
“Vụ nổ súng hôm 23.6 là một lý do khác để chính phủ suy nghĩ lại về các cam kết chính trị và kinh tế với Trung Quốc” - Hiệp hội Luật Môi trường Zimbabwe cho hay.
