Ông Olaf Scholz là thủ tướng Đức tương lai
Theo thỏa thuận được công bố tại Berlin hôm 24.11, ông Olaf Scholz, thuộc Đảng Dân chủ Xã hội trung tả (SPD), sẽ đứng đầu một liên minh ba bên với các đối tác là Đảng Xanh và Đảng Dân chủ Tự do. Thỏa thuận thành lập chính phủ Đức đạt được sau gần 2 tháng đàm phán.
Ông Scholz phát biểu trong cuộc họp báo rằng "chính phủ đèn giao thông" - ám chỉ các màu đỏ, vàng và xanh của các bên tương ứng - "muốn táo bạo khi đề cập đến khí hậu và công nghiệp".
Theo CNN, tầm nhìn của chính phủ Đức sắp tới bao gồm kế hoạch hợp pháp hóa cần sa, loại bỏ than đá và có ít nhất 15 triệu ôtô điện trên đường vào năm 2030, đồng thời xem xét bắt buộc tiêm vaccine COVID-19 trong bối cảnh các trường hợp mắc bệnh tăng vọt trong nước.
Thỏa thuận đặt ra tầm nhìn của chính phủ Đức trong nhiệm kỳ 4 năm giờ sẽ được chuyển đến các đảng viên để xem xét. Nếu không có sự xáo trộn nào vào phút cuối, ông Scholz sẽ tuyên thệ nhậm chức thủ tướng Đức vào đầu tháng tới.
Các đảng liên minh của chính phủ mới không phải là thành viên ban đầu truyền thống. Đảng Dân chủ Tự do ủng hộ doanh nghiệp thường theo hướng trung hữu hơn là SPD thiên tả và Đảng Xanh. Tuy nhiên, ngày 24.11, chính phủ liên minh ba đảng của Đức đã thể hiện sự đoàn kết trước báo giới.
Chính phủ tương lai đánh dấu sự kết thúc của kỷ nguyên Merkel và khiến Liên minh Dân chủ Cơ đốc giáo (CDU) trung hữu của bà và đảng chị em là Liên minh Xã hội Cơ đốc giáo (CSU) vào phe đối lập sau 16 năm cầm quyền.
Chấm dứt kỷ nguyên nhiên liệu hóa thạch
Thủ tướng sắp tới của Đức sẽ nắm quyền lãnh đạo nền kinh tế lớn nhất Châu Âu vào thời điểm gia tăng bất ổn trong nước và ở Châu Âu. Khi nước Đức thoát khỏi thảm họa khí hậu tồi tệ nhất trong những năm gần đây - lũ lụt tàn phá trong mùa hè khiến 180 người thiệt mạng - Đảng Xanh cũng sẽ đóng một vai trò quan trọng trong việc đưa đất nước hướng tới một tương lai không có than đá.
Chính phủ mới có kế hoạch loại bỏ dần than vào năm 2030 - sớm hơn 8 năm so với mục tiêu trước đó của bà Merkel vào năm 2038. "Từng bước, chúng tôi đang chấm dứt kỷ nguyên nhiên liệu hóa thạch" - thỏa thuận liên minh cho biết, đồng thời thực hiện các biện pháp để "đưa nước Đức đảm bảo cam kết Trái đất nóng lên không quá 1,5 độ".
Chính phủ tương lai cũng có kế hoạch hợp pháp hóa việc bán cần sa có kiểm soát "cho người lớn với mục đích giải trí". Chỉ những cửa hàng được cấp phép mới bán cần sa, "đảm bảo việc bảo vệ trẻ vị thành niên". Liên minh sẽ xem xét lại biện pháp này sau 4 năm.
Tiêm chủng bắt buộc cần được xem xét
Nhưng đứng đầu trong danh sách những việc cần làm phải đối mặt với chính phủ sắp tới là làn sóng COVID-19 gay gắt đang bao trùm đất nước. Đức đang phải đối mặt với những làn sóng gia tăng vốn đã đẩy Châu Âu trở lại tâm điểm của đại dịch, dẫn đến những hạn chế cứng rắn từ các quốc gia láng giềng và sự phản đối của các công dân mệt mỏi trong khối.
Hôm 24.11, ông Scholz nói với các phóng viên rằng liên minh mới sẽ xem xét việc tiêm chủng bắt buộc vì "tiêm chủng là cách thoát khỏi đại dịch này".
Theo Trung tâm Phòng ngừa và Kiểm soát Dịch bệnh Châu Âu (ECDC), Đức đã tiêm chủng cho khoảng 80% dân số trưởng thành, nhưng nước này vẫn đi sau các nước Nam Âu như Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha.
Hôm 22.11, Bộ trưởng Y tế Đức Jens Spahn kêu gọi nhiều người hơn đi tiêm, cho biết ông chắc chắn rằng vào cuối mùa đông này, tất cả mọi người ở Đức sẽ được "tiêm chủng, phục hồi hoặc tử vong".
Thách thức ngoại giao
Cuộc khủng hoảng người di cư ở biên giới Ba Lan - Belarus, mà các nhà lãnh đạo phương Tây cáo buộc Tổng thống Belarus Alexander Lukashenko dàn dựng, đã làm gia tăng căng thẳng với nước láng giềng đầy biến động của Liên minh Châu Âu.
Cuộc khủng hoảng cũng đã tập trung nhiều hơn vào ảnh hưởng của Nga ở Châu Âu - đặc biệt là đường ống Nord Stream 2 đưa khí đốt từ Nga đến Đức dưới Biển Baltic. Các nhà chức trách Đức tuần trước đã tạm dừng quá trình phê duyệt đường ống do giấy phép hoạt động của công ty có vấn đề.
Ở những nơi khác, các chính phủ theo chủ nghĩa dân túy ở Ba Lan và Hungary tiếp tục thúc đẩy ranh giới tư cách thành viên EU bằng cách rút lại các giá trị dân chủ cốt lõi. Gần đây, tòa án cao nhất của EU đã phán quyết Ba Lan vi phạm luật của khối liên quan đến độc lập về tư pháp.
Người tiền nhiệm của ông Scholz, bà Angela Merkel, được coi là cánh tay vững chắc trong chính sách ngoại giao của EU, giúp khối này vượt qua cuộc khủng hoảng nợ và người di cư ở Châu Âu. Liệu tân thủ tướng Đức có tiếp tục đảm nhận vai trò lãnh đạo EU - hay để lại cho người khác - vẫn còn phải chờ xem.
