Chính biến Zimbabwe chưa có lời giải

VÂN ANH |

Ngày 16.11, các nguồn tin tình báo và chính trị của Reuters cho biết, Tổng thống Zimbabwe không đồng ý từ chức, khẳng định rằng ông chỉ ra đi nếu có một cuộc bỏ phiếu trong đảng cầm quyền ZANU-PF. Tương lai của Zimbabwe vẫn chưa có lời giải.

Tổng thống Robert Mugabe: Từ đỉnh cao đến vực thẳm

Ông Robert Mugabe - 93 tuổi, là Tổng thống nắm quyền lâu nhất ở Zimbabwe kể từ khi lãnh đạo đất nước giành độc lập từ Anh vào năm 1980. Ông Mugabe là nhân vật hàng đầu trong cuộc chiến giành độc lập khi Zimbabwe còn được gọi là Rhodesia. Ông bị tống giam 10 năm vì có bài “phát biểu lật đổ” vào năm 1964, nhưng sau đó tiếp tục tham gia vào phong trào giành độc lập khi được thả. Từ nước láng giềng Mozambique, ông Mugabe đã lãnh đạo cuộc chiến tranh du kích trước khi trở về Rhodesia vào năm 1979 và trở thành thủ tướng của quốc gia mới giành độc lập và đổi tên thành Zimbabwe 1 năm sau đó.

Ban đầu, ông Mugabe được ca ngợi vì đã đem đến cuộc sống mới cho đất nước, bằng cách mở rộng các dịch vụ xã hội, cải thiện cơ sở hạ tầng, xây mới trường học và bệnh viện. Tuy nhiên, dần dần sau đó, vị tổng thống ở đất nước miền nam Châu Phi này thường bị người dân sợ hãi hơn là yêu thương. Những năm cầm quyền của ông bị lu mờ vì những lo ngại về lạm dụng nhân quyền, gian lận bầu cử và tham nhũng. Chính quyền độc đoán ngày càng gia tăng và những chính sách đất đai thảm họa đã khiến Zimbabwe rơi vào cuộc khủng khoảng kinh tế sâu sắc, mặc dù trước đây từng là một trong những nước giàu nhất Châu Phi. Zimbabwe trở thành một trong những quốc gia có tỉ lệ lạm phát cao nhất trong lịch sử thế giới hiện đại, đồng tiền của nước này mất giá đến mức phải in đồng 100 tỉ, nhưng chưa bằng 1USD.

Người kế nhiệm - bản chất cuộc chính biến

Dù tuổi cao sức yếu, nhưng Tổng thống Zimbabwe Robert Mugabe đã được đảng cầm quyền ZANU-PF đưa ra ứng cử thêm một nhiệm kỳ trong cuộc bầu cử năm 2018. Tuy nhiên trong hậu trường, cuộc đấu đá để giành quyền kế vị đã diễn ra quyết liệt từ nhiều tháng qua.

Ông Emmerson Mnangagwa - 75 tuổi, cựu giám đốc tình báo đáng gờm, được coi như người kế vị tự nhiên từ khi được thăng làm Phó Tổng thống Zimbabwe năm 2014. Tuy vậy Tổng thống Mugabe gần đây đã tiến hành thanh lọc một số quan chức chủ chốt của đảng cầm quyền ZANU-PF, mở đường cho người vợ 52 tuổi của ông, bà Grace tiến gần tới việc thay thế vị trí của ông.

Khoảng chục ngày trước, ông Mnangagwa bất ngờ bị Tổng thống Mugabe sa thải. Ngay lập tức, ông Mnangagwa - một trong những thủ lĩnh của cuộc chiến giành độc lập cho Zimbabwe - có được sự ủng hộ của quân đội. Lần đầu tiên thách thức quyền lực tổng thống, Tổng tham mưu Trưởng quân đội Constantino Chiwenga cực lực phản đối việc cách chức ông Mnangagwa và cảnh báo rằng quân đội có thể can thiệp nếu vụ thanh trừng trong đảng ZANU-PF không dừng lại. Và Tướng quân đội Chiwenga đã giữ lời.

Tương lai bất định

Hiện chưa rõ ai đang thực sự nắm quyền ở Zimbabwe sau khi quân đội quản thúc Tổng thống và khẳng định không đảo chính, cũng như không tiếp quản quyền lực. Theo CNN, quân đội Zimbabwe không muốn gọi đây là một cuộc đảo chính vì sợ rằng Liên minh Châu Phi và các tổ chức khu vực khác sẽ can thiệp, vì tất cả các nước trong khu vực đều chấp nhận một nền dân chủ hiến pháp, và một cuộc đảo chính thực sự thuộc về thời đại đã qua.

Tình hình chính trị ở Zimbabwe sẽ tiến triển như thế nào đã gây ra những lo ngại nghiêm trọng không chỉ ở Zimbabwe mà còn ở các nước láng giềng và cộng đồng quốc tế. Một số nhà phân tích chính trị ở nước láng giềng Nam Phi nhấn mạnh rằng, việc quân đội Zimbabwe tiếp tục tôn trọng ông Mugabe là nhân tố quyết định.

Giáo sư Sipho Seepe - cựu cố vấn đặc biệt của Bộ Quốc phòng Nam Phi - nói rằng mặc dù đây là tình huống khó khăn nhưng vẫn có một số cơ chế rõ ràng có thể dẫn đến kết quả mà đa số người chấp nhận được. Trong mắt ông, mối quan hệ cá nhân tốt đẹp giữa Tổng thống Nam Phi Jacob Zuma và ông Mugabe có thể mở đường hòa giải hướng tới một giải pháp hòa bình.

VÂN ANH
TIN LIÊN QUAN

Điều gì khiến lăng mộ Nefetari được mệnh danh là ngôi mộ đẹp nhất Ai Cập

Yến Nhi |

Được mệnh danh là "ngôi mộ đẹp nhất Ai Cập", lăng mộ cổ của nữ hoàng Nefetari không chỉ có kiến trúc xa hoa mà còn chứa đựng một câu chuyện hấp dẫn.

Tiền vệ Hùng Dũng: Tôi buồn vì không thể tặng quà thầy Park Hang-seo

AN NGUYÊN |

Tiền vệ Hùng Dũng và các đồng đội tuyển Việt Nam bày tỏ sự tiếc nuối khi không thể mang về món quà ý ở giải đấu cuối cùng của huấn luyện viên Park Hang-seo.

Bắt tạm giam 2 nữ phó giám đốc Bệnh viện TP Thủ Đức

Việt Dũng |

Mở rộng điều tra vụ án sai phạm về đấu thầu xảy ra tại Bệnh viện TP Thủ Đức (TPHCM), Cơ quan Cảnh sát điều tra đã bắt tạm giam 2 phó giám đốc đơn vị này.

Bến xe lớn nhất nước đông nghẹt người về quê đón Tết

MINH QUÂN |

TPHCM - Chiều 16.1, hàng nghìn người đổ về bến xe Miền Đông mới để về quê đón Tết. Do lượng khách tăng đột biến nên bến xe Miền Đông mới không đủ ghế cho khách ngồi chờ, nhiều người phải ngồi dưới sàn nhà.

Tết Hà Nội với hương vị ô mai gừng thân quen

Vân Hoa |

Dịp Tết đến, người người đổ về Hàng Đường, con phố nổi tiếng về mứt, ô mai. Trong đó, ô mai gừng là món được mua nhiều hơn cả, bởi vị cay nồng, ấm đượm rất hợp với tiết xuân.

Cổ động viên tuyển Việt Nam mang cúp vô địch mô hình sang Thái Lan

Thanh Vũ (từ Bangkok) |

Hàng ngàn cổ động viên Việt Nam đã đi quãng đường gần 1000km, mang cúp tới Thái Lan cổ vũ cho thầy trò huấn luyện viên Park Hang-seo ở trận chung kết lượt về AFF Cup 2022.

Thông xe đường Huỳnh Thúc Kháng kéo dài, các phương tiện đi thế nào?

PHẠM ĐÔNG |

Sở GTVT Hà Nội đồng ý cho các phương tiện được đi 2 chiều trên tuyến đường Huỳnh Thúc Kháng kéo dài. Đồng thời, cấm phương tiện tham gia giao thông đường bộ rẽ trái từ đường La Thành vào đường Huỳnh Thúc Kháng kéo dài.

Đào, quất mini hút khách dịp Tết Nguyên đán, tiểu thương thu bạc triệu mỗi ngày

Anh Tuấn |

Tết Nguyên đán đang cận kề, thời điểm này tại chợ hoa Quảng An, Lạc Long Quân (Tây Hồ, Hà Nội), chợ hoa Hàng Lược (quận Hoàn Kiếm) đã bày bán những cành đào Nhật Tân phục vụ nhu cầu của người dân thủ đô. Đặc biệt, những cành đào mini, giá từ 50.000 đồng - 150.000 đồng được nhiều người lựa chọn.