Vương quốc Anh đang tìm cách tự tiêm phòng để thoát khỏi cuộc khủng hoảng, với một chiến dịch tăng tốc tiêm liều vaccine COVID-19 thứ ba cho tất cả những người trưởng thành đủ điều kiện vào cuối tháng 12.
Trong khi đó, ở Nam Phi, các nhà nghiên cứu nói rằng dữ liệu ban đầu cho thấy Omicron gây ra các triệu chứng nhẹ hơn - nhưng vẫn chưa rõ vai trò của khả năng miễn dịch do tiêm chủng hoặc nhiễm bệnh trước đó.
Đan Mạch đang cân nhắc những biện pháp hạn chế mới trong nỗ lực kiểm soát sự gia tăng đột biến dịch bệnh.
Vậy các nước khác có thể học hỏi gì từ kinh nghiệm của họ?
Đã quá muộn để ngăn chặn Omicron
Bất chấp nhiều quốc gia áp đặt hàng loạt hạn chế đi lại, biến thể Omicron đã nhanh chóng lây lan trên toàn cầu.
Tổng Giám đốc Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) Tedros Adhanom Ghebreyesus cho biết, biến thể Omicron đã được báo cáo ở ít nhất 77 quốc gia, và “thực tế là Omicron có thể có ở hầu hết các nước, ngay cả khi nó chưa được phát hiện".
"Omicron đang lan lan với tốc độ mà chúng tôi chưa từng thấy với bất kỳ biến thể nào trước đây" - ông Tedros nói và bổ sung rằng ngay cả khi Omicron gây ra bệnh nhẹ hơn, "số ca mắc bệnh có thể một lần nữa lấn át các hệ thống y tế chưa được chuẩn bị".
Chính phủ Vương quốc Anh đã bỏ 11 quốc gia - tất cả ở miền nam Châu Phi - khỏi "danh sách đỏ" vào tuần trước, có nghĩa là khách du lịch từ những điểm đến đó không còn phải cách ly tại khách sạn nữa.
Biến thể Omicron đã được phát hiện ở ít nhất 40 bang của Mỹ, ngoài Washington D.C và Puerto Rico.
"Tôi cho rằng Omicron sẽ sớm có mặt ở khắp mọi nơi" - Michael Head, nhà nghiên cứu cấp cao về sức khỏe toàn cầu tại Đại học Southampton của Anh, nói với CNN. "Và sẽ có rất nhiều nơi Omicron hiện diện nhưng chưa phát hiện ra, một phần là do hệ thống xét nghiệm có thể bị hạn chế".
Có thể không mất nhiều thời gian để Omicron trở thành chủng áp đảo
Theo Cơ quan An ninh Y tế Vương quốc Anh, hai ca đầu tiên nhiễm biến thể Omicron được phát hiện ở Anh vào ngày 27.11. Đến ngày 14.12, nó đã vượt qua biến thể Delta để trở thành chủng COVID-19 chiếm ưu thế ở London.
"Bây giờ, hơn bao giờ hết, tiêm liều đầu tiên, thứ hai hoặc liều tăng cường càng sớm càng tốt là điều quan trọng. Đừng để virus có cơ hội" - giám đốc khu vực về sức khỏe cộng đồng của London Kevin Fenton viết trên Twitter.
Bộ trưởng Y tế Vương quốc Anh Sajid Javid cho biết, số ca mắc Omicron tăng gấp đôi trong khoảng hai ngày một lần, đồng thời nói thêm rằng "sự gia tăng các trường hợp Omicron ở Anh đang phản ánh sự gia tăng nhanh chóng mà chúng tôi thấy ở Nam Phi".
Vào ngày 17.12, Anh báo cáo 93.045 ca nhiễm mới - con số hàng ngày cao nhất kể từ khi đại dịch bắt đầu. Nam Phi cũng ghi nhận số ca mắc hàng ngày cao nhất từ trước đến nay vào ngày 15.12.
Viện Huyết thanh Statens của Đan Mạch (SSI) cho biết Omicron dự kiến sẽ trở thành biến thể chiếm ưu thế trong tuần này. Gần 10.000 trường hợp nhiễm bệnh đã được xác nhận ở nước này trong 24 giờ, SSI thông tin hôm 15.12.
Thủ tướng Đan Mạch Mette Fredricksen cho hay, các trường hợp mắc bệnh là "rất, rất cao" và bà "không nghi ngờ gì rằng sẽ cần đến các biện pháp mới để phá vỡ chuỗi lây nhiễm".
Quá sớm để biết liệu nhiễm Omicron có nhẹ hơn không
Dữ liệu từ Nam Phi đang được xem xét kỹ lưỡng để tìm manh mối về cách thức lây lan của Omicron có thể diễn ra ở những nơi khác.
Viện Quốc gia về Các bệnh Truyền nhiễm Nam Phi (NICD) lạc quan thận trọng, cho biết: “Mặc dù dữ liệu vẫn đang được thu thập, nhưng bằng chứng cho thấy làn sóng hiện tại có thể nhẹ hơn".
Một nghiên cứu được Discovery Health - công ty bảo hiểm y tế lớn ở Nam Phi gồm 3,7 triệu người - công bố hôm 14.12 cho thấy vaccine cung cấp ít khả năng bảo vệ chống lại chủng mới hơn, nhưng đưa ra dấu hiệu rằng Omicron gây ra các triệu chứng nhẹ hơn so với các biến thể trước đó.
Theo các nhà nghiên cứu, hai liều vaccine Pfizer có tác dụng bảo vệ 33% chống lại nhiễm bệnh, nhưng lên tới 70% trong việc ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng, bao gồm cả việc nhập viện.
Nhưng những người khác lại kém tự tin hơn. Giám đốc Y tế của Anh Chris Whitty cảnh báo rằng số ca COVID-19 hàng ngày của Anh "sẽ bị phá vỡ rất nhiều trong vài tuần tới khi tỉ lệ tiếp tục tăng" và điều này sẽ chuyển thành "số lượng lớn" cần điều trị tại bệnh viện những tuần tới.
"Tôi muốn nói rõ: Tôi e đây sẽ là một vấn đề. Tất nhiên, các nhà khoa học Nam Phi, Anh và các nhà khoa học trên toàn cầu đang cố gắng xác định tỉ lệ chính xác".
Chỉ tiêm vaccine sẽ không làm chậm Omicron
Các chuyên gia y tế khuyến cáo rằng khi Omicron lan rộng, các quốc gia tiếp tục triển khai các biện pháp can thiệp phi dược phẩm (NPI) đã được biết đến để giảm lây lan virus trong không khí, chẳng hạn như giãn cách xã hội và cải thiện hệ thống thông gió trong nhà.
Tổng giám đốc WHO Tedros cho biết: “Các quốc gia có thể và phải ngăn chặn sự lây lan của Omicron bằng các biện pháp có hiệu quả hiện nay. Không phải có vaccine là không đeo khẩu trang. Không phải có vaccine mà không giãn cách xã hội. Không phải có vaccine mà không vệ sinh tay. Hãy làm tất cả. Hãy làm điều đó một cách nhất quán. Và phải làm tốt".
Đối mặt với những gì mà Thủ tướng Boris Johnson mô tả là một "làn sóng thủy triều" Omicron đang đến, chính phủ Anh đã quyết định "tăng áp" chiến dịch tiêm mũi vaccine tăng cường.
Quốc hội Anh cũng đã thông qua việc áp dụng thẻ COVID-19 để vào hộp đêm và các địa điểm lớn. Các nhà lập pháp cũng đã thông qua các biện pháp bao gồm bắt buộc đeo khẩu trang ở hầu hết các không gian trong nhà.
Bộ trưởng Bộ Y tế Nam Phi Joe Phaahla kêu gọi "hành vi có trách nhiệm và tuân thủ mạnh mẽ hơn" các biện pháp hạn chế nhằm phòng chống COVID-19 để ngăn chặn sự gia tăng số ca nhiễm có thể xảy ra trong dịp lễ.
Ông Michale Head cho biết, điều quan trọng là phải tiếp tục các biện pháp giảm thiểu trong khi đảm bảo rằng người dân trên khắp thế giới, bao gồm cả các quốc gia nghèo hơn, được tiếp cận với ba liều vaccine COVID-19 càng nhanh càng tốt - có thể mất 12 đến 24 tháng nữa.
Không có thêm các đợt phong tỏa
Mặc dù số ca mắc tăng đột biến, song có thể không có thêm các đợt phong tỏa mới.
Phát biểu trong chuyến thăm một trung tâm tiêm chủng ở Ramsgate, miền nam nước Anh, Thủ tướng Anh nói rằng thay vì sử dụng công cụ đóng cửa, chính phủ yêu cầu mọi người thận trọng và "suy nghĩ về các hoạt động của họ trong thời gian tới, như Giáng sinh".
