Virus Ebola thường lây truyền qua đường máu hoặc các chất tiết ra từ cơ thể. Khi virus lây lan qua cơ thể sẽ làm tổn thương hệ thống miễn dịch, các cơ quan nội tạng và gây xuất huyết cả bên trong lẫn bên ngoài.
Trong quá trình tham gia ứng phó với dịch Ebola tại Châu Phi - nơi chịu ảnh hưởng nặng nề nhất trên thế giới, chuyên gia Chris Withington của tổ chức CARE (tổ chức quốc tế hoạt động trong lĩnh vực nhân đạo và phát triển với sứ mệnh xóa đói giảm nghèo và bất công xã hội) đã rút ra 4 bài học quý báu trong công tác phòng chống dịch. Xin trích dưới đây những ý kiến của chuyên gia được chia sẻ trên The Guardian.
Rửa tay sạch sẽ
"Bài học đầu tiên tôi xin nhấn mạnh là rửa tay sạch sẽ. Thao tác này tưởng chừng như đơn giản nhưng lại chính là hàng phòng thủ đầu tiên chống lại các loại virus như Ebola hay SARS-CoV-2. Chúng tôi nhận thấy khi các biện pháp vệ sinh tốt được áp dụng tại các bệnh viện, trường học và những nơi công cộng tại Châu Phi, các trường hợp mắc Ebola mới đã giảm đáng kể.
Chính vì vậy, các cơ quan viện trợ như CARE Australia (nơi tôi làm việc) quan tâm đặc biệt đến vấn đề giúp cải thiện nguồn nước, cung cấp xà phòng và đảm bảo mọi người đều biết cách rửa tay đúng cách".
Đảm bảo kiến thức và nguồn lực cho đội ngũ y tế
"Bài học thứ hai chúng tôi rút ra là sự cần thiết phải đảm bảo kiến thức và nguồn lực cho đội ngũ y tế để ngăn chặn các loại virus như Ebola hay SARS-CoV-2. Các hệ thống y tế thiếu thốn và bất ổn không thể kiềm chế được dịch bệnh. Trước khi nhận được sự hỗ trợ từ quốc tế, các nhân viên y tế Châu Phi không có đủ vật tư hay được trang bị kiến thức ứng phó với dịch bệnh. Chính điều này đã dẫn đến những cái chết thương tâm của nhiều nhân viên y tế trong quá trình cứu chữa bệnh nhân, đồng thời làm suy yếu hệ thống y tế vào thời điểm cần phải vững vàng nhất.
Một trong những biện pháp quan trọng nhất mà đội cứu trợ quốc tế đưa ra là thiết lập các trung tâm điều trị Ebola ở từng khu vực, các bệnh nhân nhiễm bệnh được cách ly riêng ở những khu vực có nguy cơ cao. Có thể nói, phân vùng thích hợp là vấn đề sống còn trong công tác ứng phó dịch bệnh".
Xây dựng niềm tin cộng đồng
"Tập trung triển khai các biện pháp ứng phó về y tế rất quan trọng nhưng không phải là tất cả. Con người không chỉ là sản phẩm tổng hợp các loại tế bào, chúng ta tồn tại có cảm xúc và ý chí. Những điều này có vai trò không kém phần quan trọng để đẩy lui dịch bệnh.
Vì lẽ đó, xây dựng niềm tin cho cộng đồng là điều cốt yếu quyết định sự thành bại của bất kỳ chương trình y tế công nào. Trong thời gian dịch Ebola bùng phát, rất nhiều thông tin sai lệch và tin đồn đã lan truyền. Vì vậy, một trong những nhiệm vụ quan trọng nhất của chúng tôi là thuyết phục bệnh nhân rằng việc cách ly, theo dõi là phương án điều trị tốt nhất dành cho họ. Ngay khi phát triệu chứng, chúng tôi cần thuyết phục họ đến và nhận sự chăm sóc tại các trung tâm điều trị Ebola. Dù là điều trị Ebola, COVID-19 hay bất cứ dịch nào khác, bệnh nhân phải đặt niềm tin vào nhân viên y tế.
Đây là một thách thức đặc biệt trong kiểm soát dịch Ebola gần đây tại Cộng hòa Dân chủ Congo, nơi có những thông tin sai lệch thậm chí dẫn đến việc mọi người nghĩ rằng các nhân viên y tế đã cố tình lây nhiễm Ebola cho người dân. Rất may, đợt bùng phát đó hiện đã được kiểm soát, với bệnh nhân cuối cùng vừa được xuất viện.
Ở Tây Phi, khi chúng tôi đã có sự gắn kết với người dân địa phương và phối hợp với lãnh đạo địa phương giúp tuyên truyền thông tin chính thống về sức khỏe, virus đã được kiểm soát. Xây dựng niềm tin cần có thời gian, vì vậy nếu chúng ta muốn ngăn chặn sự lây lan của virus SARS-CoV-2 ở các nước nghèo nhất thế giới, chúng ta cần bắt đầu càng sớm càng tốt".
Chung tay hành động
"Điều cuối cùng tôi muốn nhấn mạnh là chúng ta cần hành động sớm và chung tay cùng nhau. Các chính phủ, các cơ quan của Liên Hợp Quốc và các nhóm viện trợ cần phối hợp trên toàn cầu để bảo vệ tất cả mọi người. COVID-19 đã và đang gây ra 1 cuộc khủng hoảng toàn cầu, đòi hỏi những giải pháp liên đới tới tất cả các quốc gia trên thế giới".
