“Sốc” vì bị ung thư
Nhiều người khi nhắc đến bệnh ung thư thường cho rằng, căn bệnh quái ác này gây đau nhức, khiến suy kiệt sức khỏe, tinh thần và cuộc sống coi như chấm dứt. Khi biết mình mắc bệnh ung thư, người bệnh thường tuyệt vọng, gục ngã, thậm chí, có trường hợp nghĩ đến cái chết. Như trường hợp ông L. (53 tuổi, quê Hà Nam), sau khi đi khám bệnh phát hiện bị ung thư giai đoạn cuối ông L đã nghĩ quẩn, đi xe máy lên giữa cầu Phú Long, phường Thạnh Lộc, quận 12, TPHCM rồi dừng lại, bất ngờ leo lên lan can cầu nhảy xuống sông Sài Gòn.
Còn chị N.T.H. (ngụ Lâm Đồng), hiện nay đang điều trị ung thư vú giai đoạn đầu trong tình trạng khá tuyệt vọng. Thời điểm trước khi đi khám, chị H. không có biểu hiện như đau nhức hay triệu chứng nào khác mà cơ thể vẫn khỏe mạnh và chị vẫn đi làm bình thường. Tuy nhiên, khi có một khối u vú nhỏ, lúc này chị H. đi khám phát hiện bị ung thư thì tinh thần hụt hẫng, gần như suy sụp hoàn toàn. Cùng cảnh, anh T.V.N. (ngụ Bình Dương) cho biết, anh bị ung thư đại tràng nhưng triệu chứng bình thường. Ban đầu anh có cảm giác chủ yếu trong đường tiêu hóa, thay đổi thói quen đi cầu, táo bón, lâu lâu đi cầu ra máu… Triệu chứng đường tiêu hóa bình thường như một số bệnh khác. Thế nhưng khi đi khám thì anh N. phát hiện bị ung thư đại tràng giai đoạn đầu. Khi biết mình bị ung thư, anh N bị sốc và gần như gục ngã: “Tôi nghĩ ung thư là căn bệnh dẫn đến cái chết và đau đớn. Nhiều lần tôi nghĩ đến chuyện tự tử để đỡ đau đớn cho bản thân và gánh nặng gia đình, người thân… Thế nhưng được người thân, bạn bè động viên cũng như được các bác sĩ giải thích, đưa ra những phác đồ điều trị có hướng tích cực, bây giờ tôi đã có suy nghĩ khác. Hiện tôi cảm thấy bình thường, tinh thần lạc quan hơn và đang điều trị theo hướng dẫn của bác sĩ”.
Bệnh nhân mắc ung thư ngày càng trẻ hóa
Theo ước tính và thống kê của Tổ chức Y tế thế giới (WHO), hàng năm trên toàn cầu có khoảng chục triệu người mới mắc bệnh ung thư và một nửa trong số đó chết vì căn bệnh này. Tỉ lệ mắc ung thư ở phần lớn các nước trên thế giới đều có xu hướng tăng cao. Trong đó, Việt Nam là một trong những nước được xếp vào top đầu các nước có tỉ lệ mắc bệnh ung thư cao nhất và số trường hợp mắc mới ung thư cũng tăng nhanh. Cụ thể vào năm 2000 có khoảng 68.000 ca mới mắc bệnh ung thư/năm thì đến năm 2010 con số đó đã tăng lên 126.000/năm và dự kiến sẽ vượt qua con số 190.000 ca/năm vào năm 2020. Hiện nay, tại Việt Nam ước tính mỗi năm có khoảng 115.000 người chết vì ung thư (tức bình quân mỗi ngày có khoảng 315 người chết vì ung thư).
Giáo sư Nguyễn Chấn Hùng, Chủ tịch Hội Ung thư Việt Nam cho biết, các loại bệnh ung thư phổ biến hiện nay tại Việt Nam gồm: phổi, dạ dày, vú, buồng trứng, gan, đại trực tràng, tuyến tiền liệt, bàng quang, thực quản, vòm họng, lymphoma, máu... “Trong đó, ung thư phổi luôn chiếm tỉ lệ cao nhất ở nam giới, chiếm khoảng 12,4% các loại ung thư. Tỉ lệ mắc bệnh và tử vong đối với loại ung thư này tăng cao từ tuổi 40 trở lên và đạt cực đại ở tuổi 75. Uớc tính ung thư này gây tử vong bằng 4 loại ung thư vú, tiền liệt tuyến, tuỵ và đại trực tràng cộng lại”, ông Nguyễn Chấn Hùng cho biết.
Tiến sỹ, bác sĩ Phạm Xuân Dũng, Giám đốc Bệnh viện Ung bướu TPHCM cũng cho hay, riêng tại bệnh viện Ung bướu TPHCM, mỗi năm số lượng bệnh nhân nhập viện điều trị các bệnh ung thư tăng thêm 10%. Độ tuổi mắc ung thư tại TPHCM nói riêng và Việt Nam nói chung đang ngày càng trẻ hóa. Nếu trước đây, nhóm tuổi trên 60 có tỷ lệ mắc bệnh cao nhất thì những năm gần đây đã giảm xuống còn 50 tuổi, trong đó độ tuổi từ 40 trở lên mắc ung thư ngày càng phổ biến. “Bệnh tiểu đường, thừa cân béo phì, nhiễm trùng, hút thuốc, uống rượu, môi trường, lối sống…chính là những tác nhân khiến bệnh nhân mắc ung thư ngày càng gia tăng và trẻ hóa”, bác sỹ Phạm Xuân Dũng nói.
Ung thư có thể phòng ngừa
Theo các chuyên gia, bác sĩ, ung thư không phải là hết. Căn bệnh ung thư có thể phòng ngừa, chữa trị khỏi hoàn toàn. Để phòng ngừa ung thư, giáo sư Nguyễn Chấn Hùng nhắc đến mối liên hệ bệnh giữa các bệnh nhiễm với ung thư. Khoảng 1/5 các ung thư trên toàn cầu là do các tác nhân gây nhiễm. Ở các nước đang phát triển, con số này cao gần gấp 4 lần các nước công nghiệp. Vi khuẩn H.pylory và 3 virút HBV, HCV và HPV gây đến 15% ung thư ở loài người. Trong đó, H.pylory thường trú trong dạ dày suốt đời người, 80% sự làm ổ của H.pylory là lành tính và không triệu chứng, 10-15% người nhiễm dẫn đến viêm loét dạ dày, tá trạng, 1-2% những người nhiễm gây ung thư. H.pylory gây ra khoảng 60% ung thư dạ dày (carcinôma tuyến) ở các nước đang phát triển và gia tăng nguy cơ lymphôm MALT. Các yếu tố nguy cơ nhiễm Helicobacter pylory dạ dày do thức ăn nhiều muối, hun khói, để lâu; hút thuốc lá; dinh dưỡng ít rau, trái cây tươi; lớn tuổi; viêm dạ dày mạn tính dạng teo; mất máu; tiền căn gia đình ung thư dạ dày…
“Để tránh ung thư dạ dày, những người có triệu chứng lâm sàng của viêm loét dạ dày tá trạng, có bệnh sử viêm loét hoặc lymphôm MALT dạ dày cần đi xét nghiệm… Xác định và điều trị nhiễm khuẩn H.pylory, có thể trị khỏi các bệnh nhân mang viêm loét dạ dày tá tràng”, ông Chấn Hùng nói.
Ngoài ung thư cổ tử cung, các ung thư có liên hệ HPV là miệng họng (ung thư amiđan, ung thư đáy lưỡi), ung thư dương vật, ung thư hậu môn… Đối với bệnh này, cần tiêm vácxin ngừa HPV, khám phụ khoa và xét nghiệm Pap... Còn HBV, HCV là vi rút gây viêm gan.
Giáo sư Nguyễn Chấn Hùng cho rằng: “Vi khuẩn H.pylory và 3 virút HBV, HCV và HPV gây đến 15% ung thư ở loài người. Vì vậy phải quan tâm đến các bệnh nhiễm trong chiến lược Phòng chống ung thư, hãy chặn bệnh nhiễm để ngăn ngừa ung thư”.
Chữa trị ung thư nhờ tiến bộ khoa học, chăm sóc giảm nhẹ
Bác sĩ Phạm Xuân Dũng cho rằng, một số kỹ thuật điều trị ung thư mới hiện nay đem lại những kết quả đáng khích lệ như: Kỹ thuật ghép hạch bạch huyết sau phẫu thuật ung thư vú; phẫu thuật bằng rô bốt trong ung thư tiết niệu; tái tạo vú trì hoãn hai thì bằng túi giãn mô; phẫu thuật ung thư thanh quản giai đoạn sớm bằng laser CO2…
Tiến sĩ, bác sĩ Trần Đặng Ngọc Linh, khoa ung bướu Bệnh viện Đại học y dược TPHCM cho biết, trên thế giới ung thư là bệnh dẫn đến tỉ lệ tử vong cao. Ung thư có nhiều loại khác nhau, nhiều giai đoạn khác nhau nên cách cách điều trị khác nhau, không phải lúc nào cũng dùng thuốc. Hiện giờ phương tiện điều trị ung thư chính là phẫu thuật (phẫu trị), xạ trị, hóa trị, trong đó hóa trị có thêm thuốc gọi là thuốc sinh học (thuốc nhắm trúng đích); thuốc miễn dịch, thuốc uống nội tiết. Có loại ung thư phẫu thuật kết hợp với xạ trị (ung thư cổ tử cung), có loại phải kết hợp cả 3 cách điều trị.
“Về phương pháp điều trị ung thư hiệu quả (trị khỏi bệnh) thì tùy loại, tùy giai đoạn. Giai đoạn sớm thì điều trị chính là phẫu thuật với xạ trị, tiền ung thư chỉ cần phẫu trị là xong. Có những loại ung thư đặc biệt như ung thư máu, ung thư hạch thì cần hóa trị...Ngoài ra, việc điều trị bằng phương pháp chăm sóc giảm nhẹ (điều trị tâm lý) rất quan trọng. Phải điều trị toàn diện gánh nặng tâm lý không chỉ riêng bệnh nhân mà cả gia đình… Vì vậy ngay từ đầu khi bệnh nhân đến khám, điều trị thì phải có bộ phận tư vấn tâm lý để bệnh nhân giải tỏa tâm lý”, bác sĩ Linh nói.
Theo các bác sĩ chuyên Khoa ung thư tại các bệnh viện TPHCM, ung thư xuất phát từ một tế bào đơn lẻ, đơn vị cơ bản của sự sống. Sự chuyển dạng từ một tế bào bình thường thành một tế bào ung thư là một quá trình nhiều giai đoạn, từ một tổn thương tiền ung thư đến khối u ác tính. Nhiều người thường tuyệt vọng, buông xuôi tất cả khi phát hiện mình bị ung thư, bởi đối với họ ung thư là căn bệnh dẫn đến cái chết. Trong khi đó, bệnh ung thư có thể được giảm thiểu và kiểm soát qua việc áp dụng các chiến lược phòng ngừa, phát hiện và điều trị sớm ung thư. Nhiều bệnh ung thư có cơ hội chữa lành cao nếu được chẩn đoán ung thư sớm và điều trị đầy đủ.
Bác sĩ Linh cũng khuyến cáo, muốn chống, ngừa ung thư thì có 3 nguyên tắc chính: Nên uống thuốc, tiêm ngừa viêm gan B, tiêm ngừa vác xin cổ tử cung, có biện pháp thích hợp để chống nắng...; chú ý đến chế độ ăn và vận động (ăn nhiều rau, ít mỡ, siêng tập thể dục...); tầm soát ung thư cổ tử cung (xét nghiệm virut HBV), ung thư đại trực tràng (tầm soát bằng nội soi)... Với bệnh ung thư nếu phát hiện sớm và điều trị đúng cách, đúng theo chỉ dẫn của bác sĩ và điều trị lâu dài… bệnh nhân có thể khỏi bệnh hoàn toàn. Để thuận lợi cho việc điều trị, các bệnh nhân ung thư cần lạc quan, tham gia các hoạt động xã hội để tâm lý thoải mái, có suy nghĩ nghiêm túc trong điều trị...
