Tràn lan quảng cáo thực phẩm chức năng
Trên các trang mạng, hàng trăm sản phẩm được quảng cáo có công dụng chữa bệnh xương khớp, sỏi thận, ngừa đột quỵ, giải độc gan… với giá bán từ 500.000 đồng đến 1 triệu đồng/hộp. Người bán khẳng định đây là TPCN ngoại, không có tác dụng phụ, có tác dụng như thần dược. Việc mua bán TPCN dễ dàng vẫn đang tiếp diễn mà chưa có cách quản lý. Còn trên thực tế, đã có không ít trường hợp cấp cứu do ngộ độc TPCN.
Các bác sĩ Bệnh viện Bạch Mai từng tiếp nhận trường hợp sốc, co giật, tụt huyết áp sau uống TPCN oresol. Thay vì bù nước cho con bằng thuốc oresol theo đúng chỉ định của bác sĩ, phụ huynh lại cho con uống TPCN dạng oresol. Loại TPCN này chỉ đóng gói dạng 10ml nhìn như thuốc, rất dễ gây nhầm lẫn cho người sử dụng; uống vào sẽ không giải quyết được tình trạng mất nước mà còn gây nguy hiểm đến tính mạng.
Thống kê của Hiệp hội Thực phẩm chức năng Việt Nam cho thấy, có tới 80% các quảng cáo trong lĩnh vực phòng và hỗ trợ điều trị bệnh gây bức xúc hiện nay trên môi trường internet, mạng xã hội, nền tảng thương mại điện tử… là “trá hình” TPCN.
PGS.TS Trần Đáng - Chủ tịch Hiệp hội Thực phẩm chức năng Việt Nam - bức xúc: Thực trạng nhức nhối trong ngành TPCN hiện nay là những quảng cáo sai sự thật, lừa gạt, giả mạo; Quảng cáo phóng đại, thổi phồng sản phẩm; Quảng cáo mơ hồ gây hiểu nhầm; Quảng cáo nhắm vào các đối tượng nhạy cảm như bệnh nhân ung thư.
Hiện tượng sai phạm trong quảng cáo TPCN không chỉ gây ra hậu quả "tiền mất, tật mang" cho người tiêu dùng mà còn làm giảm uy tín của ngành TPCN, làm lẫn lộn giữa các doanh nghiệp làm ăn chân chính với doanh nghiệp làm ăn gian dối, đánh đồng sản phẩm thật và sản phẩm giả.
“Có 4 hiện tượng vi phạm đạo đức: Quảng cáo sai sự thật, lừa gạt, giả mạo; quảng cáo phóng đại, thổi phồng sản phẩm; quảng cáo mơ hồ gây hiểu nhầm; quảng cáo nhắm vào các đối tượng nhạy cảm (người bệnh ung thư, hiểm nghèo)” - PGS.TS Trần Đáng lên tiếng.
PGS.TS Nguyễn Thanh Phong - Cục trưởng Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế) - cho rằng, người bệnh nan y phát hiện điều trị sớm có thể khỏi, chí ít kéo dài sự sống. Nhưng những quảng cáo “cam kết chữa khỏi” là vi phạm với quy định, bỏ lỡ thời gian vàng điều trị, ảnh hưởng tới hiệu quả xạ trị, phẫu thuật.
Đại diện Cục An toàn thực phẩm khẳng định: Về pháp luật đã có chế tài, quy định xử lý vi phạm quảng cáo. Yêu cầu các cơ quan truyền thông tuyên truyền mạnh mẽ TPCN không thể chữa bệnh.
Chấn chỉnh hoạt động quảng cáo thực phẩm chức năng trên mạng
Thứ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Thanh Lâm cho biết: Nguyên nhân của việc bùng nổ các hình thức quảng cáo là do thói quen thích xem nội dung miễn phí của người dân. Nội dung miễn phí chiếm nhiều thời gian và gây nghiện.
“Bộ Thông tin và Truyền thông đã yêu cầu các nền tảng xuyên biên giới nỗ lực kiểm soát quảng cáo. Việc bộ có thể làm là công bố những mạng lưới công nghệ có nhiều quảng cáo vi phạm để các doanh nghiệp biết mà tránh. Hiện nay luật quảng cáo đang “vắt” qua nhiều cơ quan và chưa rõ trách nhiệm.
Do sức quản lý có hạn nên không tiền kiểm mà để hậu kiểm gây ra hệ lụy xã hội lớn. Giữa các cơ quan chức năng có thể làm tốt hơn nữa quy trình phát hiện, quản lý, xử lý…” - Thứ trưởng Nguyễn Thanh Lâm đưa ra ý kiến.
PGS.TS Trần Đáng nhận định: “Quy chế đạo đức trong quảng cáo TPCN không chỉ là “kim chỉ nam”, là định hướng cho các hội viên của Hiệp hội Thực phẩm chức năng Việt Nam thực hiện quảng cáo có đạo đức - vì lợi ích của người tiêu dùng, vì mục tiêu chăm sóc và bảo vệ sức khỏe nhân dân trước hết và trên hết, đồng thời “gợi mở” để xã hội, cơ quan quản lý, doanh nghiệp TPCN, nhà phát hành quảng cáo và người tiêu dùng nhận biết những quảng cáo TPCN chưa đáp ứng chuẩn mực đạo đức để từ đó đấu tranh với những hành vi vi phạm và có biện pháp hạn chế kịp thời”.
