5 y bác sĩ, điều dưỡng: người kiềm chân, người giữ thế, cùng lúc siêu âm và thiết lập đường truyền gồm 6 loại thuốc được lên y lệnh khẩn trương hồi sức. Đây là một trường hợp được các bác sĩ tại Bệnh viện Nhi đồng Thành phố (TPHCM) cấp cứu sau 5 ngày khởi bệnh.
Cứ mỗi khi thời tiết chuyển mùa, các Khoa Nhi lại tiếp nhận nhiều bệnh nhân sốt siêu vi đến khám với các triệu chứng rất đa dạng và phức tạp.
Sốt siêu vi cũng có thể diễn tiến thành sốt xuất huyết, hoặc gây viêm đường hô hấp, cảm cúm hay sốt phát ban. Thậm chí là bệnh tay chân miệng.
Sốt siêu vi, tuy điều trị đơn giản và tỉ lệ hồi phục cao, nhưng trước những diễn biến phức tạp của COVID-19, bệnh nhân càng không nên chủ quan khi mắc phải các triệu chứng bệnh đã nêu trên.
Nhận biết các dấu hiệu khi trẻ bị sốt siêu vi
Sốt cao: Đây là biểu hiện thường gặp ở những trường hợp sốt do siêu vi, thường từ 38-39°C, thậm chí 40-41°C. Khi hạ sốt trẻ lại tỉnh táo, chơi bình thường. Ở trẻ nhỏ dưới 5 tuổi, khi sốt cao không được hạ sốt kịp thời, trẻ dễ bị co giật, tăng tiết đàm nhớt dẫn đến suy hô hấp, thiếu ôxy não, nếu không được xử lý kịp thời.
Đau nhức người: Ở trẻ lớn thì đau cơ bắp, trẻ thường kêu đau khắp mình, trẻ nhỏ có thể quấy khóc.
Đau đầu: Một số trường hợp trẻ có thể đau đầu nhưng vẫn tỉnh táo.
Viêm long đường hô hấp: Các biểu hiện viêm long đường hô hấp như ho, chảy nước mũi, hắt hơi, họng có thể đỏ…
Rối loạn tiêu hóa: Thường xuất hiện sớm nếu nguyên nhân gây sốt do siêu vi đường tiêu hóa, cũng có thể xuất hiện muộn hơn vài ngày sau khi sốt với đặc điểm là tiêu lỏng, không có máu, chất nhày.
Viêm hạch: Một số trẻ có biểu hiện sưng hạch vùng đầu, mặt, cổ sau tai, gáy, thường kích thước nhỏ, không đau. Nếu sưng vùng ngay trước tai có thể nghi ngờ trẻ mắc bệnh quai bị.
Phát ban: Một số trẻ biểu hiện nổi ban, phát ban khu trú ở mặt, chi hay toàn thân. Thường xuất hiện 2-3 ngày sau khi sốt, khi xuất hiện ban thì trẻ sẽ đỡ sốt.
Viêm kết mạc mắt: Kết mạc mắt có thể đỏ, có ghèn, chảy nước mắt. khi xuất hiện kèm với ban đỏ có thể nghi ngờ trẻ bị ban sởi.
Nôn: Trẻ có thể nôn nhiều lần nhưng thường xuất hiện sau khi ăn.
Một số biến chứng nặng hiếm gặp như viêm phổi gây suy hô hấp tiến triển hay viêm não hay lồng ruột do một số hạch mạc treo ruột bị viêm, các nang bạch huyết sưng to sẽ nhô vào lồng ruột, cản trở nhu động của ruột khiến hai đoạn ruột kế cận chui vào nhau.
Xử trí trẻ nhiễm siêu vi
Các bệnh do siêu vi gây ra hầu hết chưa có thuốc đặc hiệu, chủ yếu là điều trị triệu chứng, đối với sốt siêu vi hay nhiễm siêu vi ở trẻ em cũng vậy. Do đó, phụ huynh cần ghi nhớ các biện pháp thường áp dụng.
Chăm sóc trẻ sốt
- Cởi bỏ bớt chăn mền, quần áo, chỉ cho trẻ mặc một lớp quần áo mỏng, trắng để cơ thể tỏa nhiệt làm giảm sốt.
- Cho thuốc hạ sốt ở trẻ có nhiệt độ trên 38°C.
- Lau mát bằng nước ấm khi trẻ sốt cao trên 39-40°C gây khó chịu trong khi chờ tác dụng của thuốc hạ sốt hoặc trẻ đang co giật. Lau mát hạ sốt thường áp dụng cho trẻ từ 6 tháng – 5 tuổi, không áp dụng cho trẻ sơ sinh vì dễ gây mất nhiệt, hạ thân nhiệt.
Thường dùng 4 khăn nhúng nước ấm, vắt hơi ướt, đắp 2 bên nách, 2 bên bẹn, một khăn khác đắp lau khắp người trẻ. Kiểm tra nhiệt độ trẻ mỗi 15 – 30 phút, ngưng lau mát khi nhiệt độ dưới 38°C.
- Bù nước, chống bội nhiễm, chú ý chế độ dinh dưỡng.
Xử trí khi trẻ sốt cao co giật
- Đặt trẻ nằm nghiêng một bên để đàm nhớt dễ chảy ra ngoài, tránh hít đàm nhớt vào phổi.
- Nhét hậu môn thuốc hạ nhiệt acetaminophen.
- Lau mát cho trẻ bằng nước ấm.
- Đưa trẻ tới cơ sở y tế để có hướng điều trị tiếp.
Những điều không nên làm
- Quấn kín trẻ.
- Kiêng ăn uống.
- Nặn chanh, đổ sả, đổ thuốc vào miệng trẻ khi trẻ đang co giật vì gây sặc, tắc đường thở đưa đến tử vong.
- Cạo gió, cắt lể.
Đưa trẻ bị sốt khám bệnh mỗi ngày khi:
- Trẻ sốt cao khó hạ hoặc sốt trên 2 ngày.
- Trẻ dưới 2 tháng bị sốt.
- Sốt kèm xuất hiện chấm xuất huyết ở da hay hồng ban mụn nước lòng bàn tay chân hoặc mụn nước ngứa toàn thân hay phát ban, tử ban hay kèm biểu hiện bất thường nào khác.
Đưa trẻ tái khám ngay khi:
- Lơ mơ, ngủ nhiều li bì khó đánh thức.
- Nôn ói nhiều, nôn ra tất cả mọi thứ.
- Không ăn uống được hoặc bỏ bú.
- Co giật hay giật mình chới với, hoặc run chi.
- Thở bất thường, thở mệt, tím tái.
- Tay chân mát lạnh, da nổi bông.
- Bứt rứt đau bụng.
- Chảy máu cam, máu răng, ói máu, tiêu phân đen.
- Có biểu hiện bất thường nào khác.
Cách phòng ngừa
Một vài cách để tránh cho trẻ ít bị nhiễm siêu vi:
- Không cho trẻ tiếp xúc với người đang bệnh.
- Giữ ấm cho trẻ.
- Không cho trẻ dầm mưa hay chơi ngoài nắng hay đi bơi quá nhiều, tắm dầm nước lâu.
- Đảm bảo: Vệ sinh ăn uống; Môi trường sống thoáng mát, sạch sẽ.
- Chích ngừa: cúm, viêm não, thủy đậu, sởi.
Trẻ mắc bệnh nhiễm siêu vi, phụ huynh không nên quá lo lắng hoặc quá chủ quan mà phải chăm sóc trẻ chu đáo, uống thuốc theo toa bác sĩ và biết cách nhận biết các dấu hiệu nặng để đưa trẻ đến cơ sở y tế khám và chữa bệnh kịp thời.
