Việc đưa thuốc cổ truyền để hỗ trợ điều trị cho bệnh nhân COVID-19 ở một số nước châu Á như Việt Nam, Trung Quốc, Thái Lan, Ấn Độ… đã cho thấy các bài thuốc có tác dụng hỗ trợ phòng và điều trị COVID-19. Y học cổ truyền kết hợp với y học hiện đại, có thể giúp làm giảm triệu chứng và tỷ lệ biến chứng nặng.
Tại Trung Quốc, từ khi COVID-19 bùng phát, Ủy ban Y tế Quốc gia Trung Quốc đã ban hành phác đồ chẩn đoán và điều trị. Y học hiện đại sử dụng các loại thuốc kháng virus có thể hoạt động để chống lại COVID-19 như Chloroquine phosphate (500 mg cho người lớn), Arbidol (200 mg cho người lớn) và sự kết hợp của Ribavirin với Interferon hoặc Lopinavir/Ritonavir.
Y học cổ truyền dùng thuốc sắc theo thể bệnh, giai đoạn bệnh và thuốc chế phẩm được thử nghiệm lâm sàng, đánh giá an toàn, hiệu quả và được cấp bằng sáng chế như: Thanh phế bài độc thang, Hóa thấp bài độc phương, Hoắc hương chính khí hoàn, chế phẩm Liên hoa thanh ôn, chế phẩm Sơ phong giải độc nang, chế phẩm Phòng phong thông thánh, Kim hoa thanh cảm… Bên cạnh thuốc uống, còn có một số loại thuốc tiêm như: Xiyanping, Xuebijing, Shenfu Injection và Shengmai.
Các vị thuốc, bài thuốc được nghiên cứu đánh giá tác dụng dược lý, các kết quả cho thấy các tác dụng như điều hòa miễn dịch, chống viêm, cải thiện chức năng tim, phổi, thần kinh.
Cho đến nay đã có hàng trăm nghiên cứu lâm sàng về các phương pháp y học cổ truyền trong điều trị COVID-19. Các kết quả cho thấy y học cổ truyền kết hợp với y học hiện đại có thể giảm tỷ lệ các biến chứng nghiêm trọng hoặc nguy kịch, cải thiện khả năng phục hồi lâm sàng và giúp giảm bớt các triệu chứng như ho, sốt, khó thở.
Tác dụng chống COVID-19 của y học cổ truyền được minh chứng qua các nghiên cứu về cây thuốc, bài thuốc và các phương pháp chữa bệnh không dùng thuốc.
Một số bài thuốc được nghiên cứu:
- Dịch tiêm/viên nang Tanreqing: Hoàng cầm, Hùng đảm phấn, Sơn dương giác, Kim ngân hoa, liên kiều
- Dịch tiêm Reduning: Thanh hao hoa vàng, Kim ngân hoa, Chi tử
- Dịch tiêm Xiyanping: Andrographolide từ Xuyên tâm liên
- Dịch tiêm Shenfu: Hồng sâm, hắc phụ tử
- Dịch tiêm Xuebijing: Hồng hoa, Xích thược, Xuyên khung, Đan sâm, Đương quy
- Dịch uống Kim ngân hoa
- Dịch uống Xiangxue Kangbingdu: Bản lam căn, Thạch cao, Lô căn, Sinh địa hoàng, Khương hoàng, Tri mẫu, Thạch xương bồ, Hoắc hương, Liên kiều
- Viên Lianhua Qingwen: Liên kiều, Kim ngân hoa, chích Ma hoàng sao, khổ Hạnh nhân, Thạch cao, Bản lam căn, miên mã Quán chúng, Ngư tinh thảo, Hoắc hương, Đại hoàng, Hồng cảnh thiên, Bạc hà, Cam thảo
- Dịch uống Shuanghuanglian: Kim ngân hoa, Hoàng cầm, Liên kiều
- Dịch uống Shenqi Fuzheng: Đảng sâm, Hoàng kỳ
- Viên Jinye Baidu: Kim ngân hoa, Đại thanh diệp, Bồ công anh, Ngư tinh thảo
- Viên hoàn hoặc viên nang Liushen: Xạ hương, Thiềm tô, Băng phiến, Chấu phấn, Ngưu hoàng, Hùng hoàng
- Hỗn hợp Fufang Yuxingcao: Ngư tinh thảo, Hoàng cầm, Bản lam căn
- Tinh dầu nghệ
- Các bài thuốc cổ phương: Sâm linh bạch truật tán, Ma hạnh thạch cam thang, Thăng giáng tán, Ngân kiều tán…
Nghiên cứu đánh giá tác dụng chống COVID-19 của Bài tập khí công truyền thống, thở 6 thì chữa bệnh, khí công quy tức (có lợi cho phổi), khí công tăng sức khỏe, daoyin (đạo dẫn), bài tập 8 bước có lợi cho phổi, baduanjin (bát đoạn cẩm), thiền định.
Về các phương pháp tác động huyệt vị, có các nghiên cứu đánh giá tác dụng chống COVID-19 của bấm huyệt, châm kim, đính hạt loa tai, xoa bóp trị liệu vùng phổi để điều hòa khí và làm dịu lồng ngực.
Các kết quả nghiên cứu sơ bộ đã chỉ ra rằng y học cổ truyền và kết hợp y học hiện đại giúp rút ngắn thời gian điều trị COVID-19 hơn so với điều trị bằng y học hiện đại thông thường.
