Theo đó, đại diện của các tổ chức chống thuốc lá toàn cầu đang hoạt động tại Việt Nam cho rằng, nên cấm tất cả các hình thức sản xuất, mua bán và sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá làm nóng, vì những sản phẩm này gây hại bằng hoặc hơn thuốc lá điếu đốt cháy.
Cần biết rằng, thuốc lá điếu vẫn đang là ngành kinh doanh hợp pháp tại Việt Nam (ngành kinh doanh có điều kiện).
Thông tin từ các tổ chức này đang đi ngược lại nghiên cứu và kết luận của các Tổ chức Y tế công cộng thế giới, trong đó có FDA Mỹ, Viện Y tế Công cộng Anh, và chính phủ các quốc gia bao gồm Anh, Mỹ, Đức, Nhật. Gần đây nhất, 4.2019, FDA Mỹ đã cho phép kinh doanh sản phẩm thuốc lá làm nóng và đến tháng 7.2020 lại tiếp tục cho phép sản phẩm này được công bố là “Sản phẩm Thuốc lá Điều chỉnh Nguy cơ - Giảm thiểu Phơi nhiễm”.
Theo đó, FDA cho biết nếu người nghiện hút thuốc lá trưởng thành chuyển đổi sử dụng hoàn toàn sẽ giảm thiểu sự phơi nhiễm của cơ thể với các chất hóa học gây hại so với việc tiếp tục hút thuốc lá điếu đốt cháy.
Nhiều nước đã chính thức đưa thuốc lá thế hệ mới vào diện quản lý thay vì cấm đoán tạo nên những tác động tích cực thông qua những số liệu minh chứng cụ thể. Tại Nhật Bản, doanh số thuốc lá điếu đốt cháy đã có sự suy giảm đáng kể, cao hơn tốc độ suy giảm trước đó. Theo dữ liệu từ Khảo sát Y tế Toàn quốc năm 2018 đã chỉ ra rằng 70% người dùng chỉ dùng duy nhất sản phẩm thuốc lá làm nóng. Chỉ 30% người dùng thuốc lá làm nóng sử dụng song song với thuốc lá điếu đốt cháy.
Được biết, chính phủ Nhật Bản có sự phân biệt rất rõ ràng các sản phẩm thuốc lá làm nóng so với thuốc lá điếu đốt cháy trong các quy định quản lý các sản phẩm thuốc lá. Trong đó Thuốc lá làm nóng nằm trong Đạo luật Kinh doanh thuốc lá và được nhận định là một trong những hình thức của sản phẩm thuốc lá vì các thành phần của chúng được làm từ lá thuốc lá và được Bộ Tài chính kiểm soát. Đồng thời, sản phẩm thuốc lá làm nóng được kiểm soát với các quy định quản lý ít nghiêm ngặt hơn so với thuốc lá điếu đốt cháy. Khung pháp lý quy định danh mục sản phẩm này ngày càng khác xa so với khung pháp lý quy định thuốc lá điếu đốt cháy, bao gồm cả về việc áp thuế, cảnh báo sức khỏe và hạn chế sử dụng.
Chính sách này ủng hộ việc tăng cường sử dụng các sản phẩm thuốc lá làm nóng ở những người hút thuốc tại Nhật Bản.
Còn tại New Zealand, Vụ Nâng cao Sức khỏe đã làm việc với Bộ Y tế nhằm chuẩn bị thông tin cho công chúng về việc dùng thuốc lá điện tử, bao gồm việc xây dựng một trang web chuyên dụng nhằm giải thích rằng việc dùng thuốc lá điện tử ít có hại hơn nhiều so với hút thuốc lá điếu đốt cháy. Gần đây, chính phủ cũng đã ban hành luật nhằm điều chỉnh tình trạng sử dụng thuốc lá điện tử, tìm cách cân bằng giữa yêu cầu ngăn chặn những người chưa từng hút thuốc (đặc biệt là trẻ em và thanh thiếu niên) bắt đầu dùng thuốc lá điện tử, với sự cấp thiết phải hỗ trợ những người hút thuốc lá điếu đốt cháy chuyển sang các sản phẩm được kiểm soát, ít gây hại hơn hút thuốc lá điếu đốt cháy.
Liên quan vấn đề này, các chuyên gia trong nước cho rằng việc người tiêu dùng “dù biết rõ tác hại vẫn hút” là một thực tế cần phải chấp nhận. Và một khi đó là nhu cầu cơ bản của xã hội, thì cấm sẽ gây nhiều vấn đề xã hội phát sinh mà nạn buôn lậu là một ví dụ rõ ràng nhất. Còn đứng ở góc độ y tế, PGS. TS Trần Văn Ngọc, Phó Chủ tịch Hội Phổi Việt Nam, Chủ tịch Liên chi Hội Hô hấp TP.HCM cho rằng: “Hình thức đơn giản nhất và “khoẻ” nhất trong quản lý là cấm. Nhưng thực tế không có gì cấm mà thành công. Cần thực sự tìm hiểu những tác hại cộng đồng và đề ra cách quản lý phù hợp”. Ông cũng khẳng định thuốc lá dù hình thức nào cũng có hại cho sức khoẻ người dùng, nhưng về lâu dài, thuốc lá thế hệ mới có làm giảm tần suất COPD hay ung thư phổi thì cần có theo dõi dọc một thời gian dài mới chứng minh được.
"Nhưng về mặt logic, với nồng độ những chất gây COPD hay ung thư trong thuốc lá thế hệ mới thấp hơn nhiều so với thuốc lá điếu thì khả năng gây bệnh cũng sẽ giảm theo” - ông Ngọc đánh giá.
TS. Derek Yach, cựu Giám đốc Nội các của Tổ chức Y tế Thế giới WHO, và cũng là người đề xuất quan trọng cho Công ước Khung về Kiểm soát Thuốc lá của WHO (FCTC), hiện đang là Chủ tịch của Quỹ “Vì một thế giới không khói thuốc” cho rằng, khi thiếu hụt các định hướng dựa trên sở cứ khoa học, thì các chính sách bộc phát ngắn hạn được thực hiện sẽ đi ngược lại với mục tiêu của Công ước FCTC. “Tôi hy vọng rằng những năm sau này, cộng đồng y tế công cộng sẽ có hành động theo các chính sách dựa trên sở cứ khoa học, và họ sẽ hỗ trợ lan truyền những khám phá nghiên cứu đến các nhà lâm sàng học, nhà hoạch định chính sách và công chúng”, TS Yach nhấn mạnh.
