PTSD là gì?
Rối loạn stress sau sang chấn (PTSD) là những hồi tưởng mang tính thâm nhập, tái hiện của một sự kiện sang chấn quá mạnh; sự hồi tưởng kéo dài hơn 1 tháng và bắt đầu trong vòng 6 tháng sau sự kiện.
Theo GS.TS Huỳnh Văn Sơn - Hiệu trưởng ĐH Sư phạm TPHCM, đã có nghiên cứu tại một số quốc gia cho thấy, sau điều trị COVID-19 cứ 5 người thì có 1 người bị sang chấn và xuất hiện triệu chứng PTSD.
Sau đại dịch COVID-19, từ 15-20% gia đình xuất hiện mâu thuẫn xung đột thứ phát. Trẻ yếu thế ở một số quốc gia sau đại dịch, có từ 70-90% cần được chăm sóc sức khỏe tinh thần.
Cũng theo GS.Huỳnh Văn Sơn, trong khuôn khổ dự án “PsyCare - chăm sóc tinh thần mùa COVID” do Khoa Tâm lý thuộc ĐH Sư phạm TPHCM thực hiện, giai đoạn từ tháng 7-9 cho thấy sức khỏe tinh thần của người dân trong khu cách ly, chiến sĩ tuyến đầu có dấu hiệu báo động.
Nhiều chiến sĩ tuyến đầu chứng kiến sự mất mát người thân nhưng vẫn phải tiếp tục làm việc, dấu hiệu sang chấn cũng xuất hiện đối với những người phải trải nghiệm trong bối cảnh kiểm soát một cách nghiêm ngặt, dài lâu do dịch bệnh. Bên cạnh đó, lực lượng tuyến đầu sau một thời gian làm việc dài cũng xảy ra vấn đề kiệt sức nghề nghiệp.
Quan tâm sức khỏe tâm thần người dân trong và sau dịch
GS.TS.BS Nguyễn Thanh Hiệp - Hiệu trưởng ĐH Y khoa Phạm Ngọc Thạch cho rằng, dịch COVID-19 cho chúng ta thấy những gì đang còn thiếu, đó chính là cần quan tâm nhiều hơn nữa đến vấn đề tâm lý của lực lượng nhân viên y tế, tình nguyện viên chống dịch, và cả việc chăm sóc thể chất tinh thần cho người dân.
Theo TS.Lê Minh Công - ĐH Khoa học - Xã hội & Nhân văn TPHCM, việc chăm sóc sức khỏe tâm thần cho người dân trước, trong và sau COVID-19 cần phân chia ra theo các nhóm với mức độ từ thấp đến cao.
Trong đó, đối với nhóm có mức nguy cơ trung bình trở lên cần thiết lập một trung tâm xử lý khủng hoảng và tự sát để quan tâm, theo dõi những người sau dịch bệnh có nguy cơ tự sát cao, đồng thời khảo sát phát hiện sớm qua sàn lọc tại tuyến cơ sở.
Đối với nhóm nguy cơ cao, triệu chứng có thể từ 3-6 năm sau mới khởi phát, vì vậy cần phát triển y tế từ xa về sức khỏe tâm thần; mở lại trung tâm giáo dục khuyết tật, tâm thần từ xa
Các nhóm đối tượng được TS.Công lưu ý có mức độ nhạy cảm về sức khỏe tâm thần là nhóm dân nhập cư; trẻ khuyết tật, mồ côi, đường phố… GS.Huỳnh Văn Sơn nhấn mạnh thêm: “Người yếu thế, trẻ yếu thế rất nhạy cảm, không bao giờ được để người khác từ quan tâm lại trở thành thương hại họ. Đó là điều cấm kỵ”.
Một đơn cử được GS.Huỳnh Văn Sơn chia sẻ, trong quá trình thực hiện, dự án Psy đã xử lý ngăn chặn thành công một ca tự tử và tự tử tập thể. Chính vì thế theo ông, chiến lược chăm sóc sức khỏe tinh thần là rất quan trọng trong việc góp phần hồi phục sự phát triển kinh tế trong bối cảnh dịch COVID-19 tại TPHCM.
